REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Koronawirus a samorządowe przepisy porządkowe
Koronawirus a samorządowe przepisy porządkowe

REKLAMA

REKLAMA

Przyznana organom wykonawczym gmin kompetencja do określania szczególnych form udzielania pomocy dla lokalnej społeczności na potrzeby zapewnienia ochrony w sytuacji kryzysowej budzi wiele wątpliwości prawnych.

REKLAMA

Konieczność przeciwdziałania rozprzestrzeniania się koronawirusa wymusiła wprowadzenie szczególnych rozwiązań prawnych, umożliwiających podejmowanie działań minimalizujących zagrożenie dla zdrowia publicznego. Wskutek tego w dniu 8 marca 2020 r. weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych[1], która zmieniła regulacje aż piętnastu ustaw.

REKLAMA

Powyższa sytuacja nie pozostała bez wpływu także na działalność jednostek samorządu terytorialnego. W ustawie przyznano organom wykonawczym gmin kompetencje do wydawania przepisów porządkowych w tym zakresie. Zgodnie z art. 24 pkt 2 ustawy o COVID-19, który znowelizował ustawę o zarządzaniu kryzysowym dodając do niej art. 21b ust. 1 w brzmieniu[2]: „Na potrzeby zapewnienia ochrony lokalnej społeczności w sytuacji kryzysowej lub możliwości wystąpienia sytuacji kryzysowej wójt, burmistrz, prezydent miasta określa szczególne formy udzielania pomocy dla lokalnej społeczności”. Powyższy przepis budzi szereg wątpliwości. W pierwszej kolejności należy wskazać na jego stosunek do ogólnej regulacji zawartej w art. 40 i 41 ustawy o samorządzie gminnym[3]. Nie jest jasne czy przywołaną regulację należy traktować jako lex specialis do przepisów u.s.g., czy jako odrębny akt, wyłączony spod ogólnej regulacji ustanowionej dla podejmowania przepisów porządkowych. W związku z tym pojawia się także pytanie czy organy wykonawcze gmin mogą wydawać w tym zakresie także akty porządkowe na podstawie art. 41 ust. 2 u.s.g., czy wyłącznie akty wydane na podstawie art. 21b ust. 1 ustawy o zarządzaniu kryzysowym.

Polecamy: Ekskluzywny pakiet – Komentarze Złota seria

Pierwsze gminy już skorzystały z przyznanych uprawnień i wydały akty porządkowe. Przykładowo, Wójt Gminy Boćki czasowo zawiesił handel na targowisku[4]. Z kolei Burmistrz Nowego Tomyśla wprowadził zdecydowanie szerszą regulację, obejmującą m.in. zakaz organizowania imprez kulturalnych i sportowych z udziałem społeczeństwa czy wstępu do określonych budynków[5]. Należy jednak zauważyć, że powyższe akty – mimo, że dotyczą tej samej kwestii (regulują zakazy związane z przeciwdziałaniem rozprzestrzenianiu się COVID-19) – zostały wydane na podstawie innych ustaw i w innym trybie. Zarządzenie Wójta Gminy Boćki zostało wydane na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 11 i art. 30 ust. 1 u.s.g. w związku z art. 24 pkt 2 ustawy o COVID-19, natomiast zarządzenie Burmistrza Nowego Tomyśla wydano wyłącznie na podstawie art. 41 ust. 2 u.s.g. Jednocześnie, pierwszy z aktów nie podlegał zatwierdzeniu przez radę gminy, natomiast drugi został zatwierdzony w drodze uchwały[6]. Oznacza to, że pierwsze z przywołanych zarządzeń stanowi odrębny rodzaj aktu, wydawany na podstawie ustawy o zarządzaniu kryzysowym (znowelizowanej ustawą o COVID-19) i niewymagający zatwierdzenia, natomiast drugi z nich jest typowym aktem porządkowym.

REKLAMA

Istotne wątpliwości budzi zarządzenie Burmistrza Nowego Tomyśla, które ze względu na przywołaną w nim podstawę prawną należy zakwalifikować jako typowy akt prawa miejscowego o charakterze porządkowym. Akty porządkowe, zgodnie z art. 40 ust. 3 u.s.g., muszą spełniać określone cechy. Po pierwsze, mogą być wydawane wyłącznie w zakresie „nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących”. Przedmiotowa materia została uregulowana w art. 21b ust. 1 ustawy o zarządzaniu kryzysowym, więc ta przesłanka nie została spełniona. Po drugie, przepisy porządkowe wydawane są w celu ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Jak podkreśla się w orzecznictwie, chodzi tutaj o „normowanie sytuacji lokalnych o charakterze szczególnym, nadzwyczajnym, co do których brak regulacji przepisami ogólnopaństwowymi[7]. Zagrożenie rozprzestrzeniania się koronawirusa nie jest sprawą lokalną (raczej ponadpaństwową). Z tego powodu podejmowane zarządzeń porządkowych w tym zakresie na podstawie art. 41 ust. 2 u.s.g. wywołuje poważne zastrzeżenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Opisana sytuacja obrazuje, że organy samorządowe w sposób niejednolity korzystają z przyznanych im uprawnień. Powyższe jest wynikiem lakonicznej regulacji ustawowej, która budzi wątpliwości co do tego czy stanowi ona lex specialis do ogólnej regulacji zawartej w art. 40 i 41 u.s.g., czy może wprowadza nowy rodzaj aktu porządkowego, który jest wyłączony z ogólnych uregulowań zawartych w ustawie samorządowej (np. nie dotyczy go obowiązek zatwierdzania). Należy również zwrócić uwagę na brak analogicznej regulacji w odniesieniu do pozostałych jednostek samorządowych. Wyłącznie organom wykonawczym gmin przyznano kompetencje do stanowienia aktów określających szczególne formy udzielania pomocy dla społeczności.

Organy samorządowe wprowadzając specjalne regulacje prawne na czas trwania sytuacji kryzysowej muszą także pamiętać o obowiązku respektowania innych przepisów powszechnie obowiązujących. Regulacje lokalne nie mogą być sprzeczne z przepisami zawartymi w aktach hierarchicznie wyższych. Uprawnienia przyznane w tym zakresie nie pozwalają np. na samodzielne wyznaczanie przez organy wykonawcze gmin kar grzywny za naruszenie ustanowionych przepisów. W tej sytuacji, podobnie jak w przypadku pozostałych aktów porządkowych, organy mogą jedynie odsyłać do trybu i zasad określonych w prawie o wykroczeniach.

Stworzenie regulacji prawnych w tym zakresie może budzić istotne wątpliwości prawne. W tym zakresie służymy merytorycznym wsparciem.

Maria Jędrzejczak

Doktor nauk prawnych, absolwentka kierunku prawo (2016) i administracja (2012) na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się w prawie administracyjnym. Autorka kilkudziesięciu publikacji w czasopismach punktowanych i monografiach wieloautorskich, także zagranicznych, oraz współautorka podręcznika do konwersatoriów z legislacji administracyjnej. Redaktor naczelna oraz zastępca redaktora naczelnego w dwóch prawniczych czasopismach naukowych. Stypendystka Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia w nauce oraz finalistka kilku ogólnopolskich konkursów prawniczych. W 2018 roku odbyła staż na Wydziale Prawa Uniwersytetu Oksfordzkiego.

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl


[1] Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374); dalej jako: ustawa o COVID-19.

[2] Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1398 z późn. zm.).

[3] Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 506 z późn. zm.), dalej jako: u.s.g.

[4] Zarządzenie nr 11/2020 Wójta Gminy Boćki z dnia 18 marca 2020 r. w sprawie przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się wirusa COVID-19 poprzez czasowe zawieszenie handlu na targowisku w Boćkach (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2020 r. poz. 1591).

[5] Zarządzenie porządkowe nr 257/2020 Burmistrza Nowego Tomyśla z dnia 12 marca 2020 r. w sprawie wprowadzenia przepisów porządkowych, związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz innych chorób zakaźnych na terenie Gminy Nowy Tomyśl (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2020 r. poz. 2781).

[6] Uchwała nr XXI/256/2020 Rady Miejskiej w Nowym Tomyślu z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie zatwierdzenia zarządzenia porządkowego nr 257/2020 Burmistrza Nowego Tomyśla z dnia 12marca 2020 r. w sprawie wprowadzenia przepisów porządkowych, związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz innych chorób zakaźnych na terenie Gminy Nowy Tomyśl (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2020 r. poz. 2781).

[7] Wyrok WSA w Łodzi z dnia 16 czerwca 2014 r., III SA/Łd 355/14, LEX nr 1550316.

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kalendarz szczepień dorosłych [TABELA]

Kalendarz szczepień dorosłych. Kiedy i na co warto się zaszczepić? Które szczepionki są szczególnie zalecane dla seniorów? Ile dawek poszczególnych szczepionek? Polskie Towarzyszko Medycyny rodzinnej we współpracy z Fundacją MY PACJENCI opracowało kalendarz szczepień dla dorosłych.

Branża pirotechniczna chce wzmocnić potencjał obronny kraju

W odpowiedzi na zapowiadane przez rząd plany dotyczące szeroko zakrojonych szkoleń wojskowych, przedstawiciele branży pirotechnicznej, w liście wysłanym do ministrów obrony oraz spraw wewnętrznych i administracji, podkreślają swoje unikalne kompetencje i zasoby. Chodzi o wzmocnienie bezpieczeństwa państwa oraz efektywną współpracę ze strukturami obronnymi.

Od 1 stycznia 2026 r. nowy obowiązek jednostek sektora finansów publicznych. Chodzi o zmiany w zakresie rejestru umów

Od 1 stycznia 2026 r. nowy obowiązek jednostek sektora finansów publicznych. Chodzi m.in. o zmiany w zakresie rejestru umów. Projekt nowelizacji trafił do opiniowania. Projektodawcą jest Ministerstwo Finansów.

8400 zł brutto dla pracowników pomocy społecznej? 3-miesięczny urlop? Związkowcy przedstawili propozycje

Ile zarabia pracownik pomocy społecznej? A ile powinien zarabiać? Związkowa Alternatywa domaga się radykalnej poprawy warunków pracy i wynagrodzeń zatrudnionych w tym sektorze. Związek oczekuje skokowego wzrostu płac, dotrzymania przez rząd złożonych wcześniej obietnic, a także zapewnienia urlopu regeneracyjnego i warunków do rozwoju zawodowego dla wszystkich zatrudnionych w sektorze pomocy społecznej.

REKLAMA

Gminy mają problemy finansowe, bo słabo ściągają zaległe czynsze, podatki, kary i tym podobne zobowiązania

Podatki, czynsze za mieszkania komunalne, wodę, wywóz śmieci, alimenty i mandaty – takich opłat nie regulują konsumenci oraz firmy wobec gmin. Nazbierało się tego już ponad 17,5 miliarda złotych. Jednocześnie gminy narzekają na brak pieniędzy na remonty, budowę mieszkań i inne ważne przedsięwzięcia.

36 lat w oczekiwaniu na diagnozę. Pacjenci z chorobami rzadkimi wciąż czekają na zmiany

W Polsce ponad 3 miliony osób zmaga się z chorobami rzadkimi, a system opieki zdrowotnej wciąż nie jest odpowiednio przystosowany do ich potrzeb. Czas oczekiwania na diagnozę często rozciąga się na lata, co prowadzi do pogorszenia zdrowia pacjentów i stanowi ogromne obciążenie dla ich rodzin. Oto historie pacjentów, którzy latami czekali na diagnozę.

4666 zł dla każdego sołtysa? Wybory organizowane przez PKW?

Czy sołtysi otrzymają wynagrodzenia na poziomie ustawowej płacy minimalnej? Czy wybory na sołtysa będą organizowane przez Państwową Komisję Wyborczą, a kandydaci organizować będą kampanie w swoich wsiach? Profesjonalizacje działań najmniejszych jednostek administracyjnych zaproponował jeden z kandydatów na Prezydenta PR.

Status ochrony wilka. Komisja Europejska proponuje zmiany

7 marca 2025 r. weszły w życie zmiany dotyczące załączników do konwencji berneńskiej. Chodzi o zmianę statusu ochrony wilka. Komisja UE proponuje dostosowanie statusu ochrony wilka w prawodawstwie UE do konwencji berneńskiej.

REKLAMA

Poradnik kryzysowy. Pierwsze 72 h każde gospodarstwo powinno przetrwać o własnych siłach

Do końca roku do obywateli ma trafić tzw. poradnik kryzysowy. Robert Klonowski z MSWiA przekazał PAP: - Przez trzy dni wszyscy obywatele, każde gospodarstwo domowe, powinno przetrwać o własnych siłach.

Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych – alternatywa dla drogi sądowej

Zgodnie z obowiązującą ustawą z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw od 1 lipca 2024 r. doszło do zniesienia wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. W ramach pozasądowego trybu kompensaty szkód medycznych zastąpił je Rzecznik Praw Pacjenta będący dysponentem Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.

REKLAMA