Kto nie segreguje śmieci - płaci więcej

Tak wynika z uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z 19 lutego 2019 r. (nr 5.72.2019) stwierdzającej nieważność uchwały rady gminy w Dzierzążni z 31 stycznia 2019 r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty. W uchwale rada gminy ustaliła miesięczną stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy, za odbiór "zmieszanych odpadów komunalnych", a następnie ustaliła niższą stawkę opłaty w przypadku, jeżeli odpady są zbierane i odbierane w sposób selektywny.

CO MÓWIĄ PRZEPISY

Rada gminy określi wyższe stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jeżeli odpady komunalne nie są w sposób selektywny zbierane i odbierane.

- art. 6k ust. 3 u.c.p.g.

W ocenie RIO w Warszawie tak podjęta uchwała jest błędna. Nie uwzględnia bowiem nowelizacji ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.c.p.g.), która zmodyfikowała m.in. treść art. 6k ust. 3 u.c.p.g. Obecnie przepis ten nakazuje stosowanie wyższych stawek w przypadku zbierania i odbierania odpadów komunalnych w sposób nieselektywny, a nie niższych za selektywny. "Ta pozornie nieznaczna zmiana jest wyrazem nowego podejścia ustawodawcy, który w ten sposób potwierdza, że segregowanie jest obowiązkowe, a wyższa stawka jest swoistą sankcją (karą) za naruszenie obowiązku segregowania określonego w art. 23 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach" - czytamy w uzasadnieniu uchwały Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie.

Opłata obciąża właściciela nieruchomości

Zgodnie z art. 6c ust. 1 u.c.p.g. gminy są zobowiązane do zorganizowania odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Ponadto rada gminy może postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (art. 6c ust. 2 u.c.p.g.).

Powstanie obowiązku uiszczania opłaty za odbiór odpadów

Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje:

• w przypadku nieruchomości zamieszkanych - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec,

• w przypadku nieruchomości niezamieszkanych, a objętych gminnym systemem na mocy uchwały rady - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne.

W przypadku gdy w danym miesiącu na danej nieruchomości mieszkaniec zamieszkuje przez część miesiąca, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w miesiącu, w którym nastąpiła zmiana, uiszcza się w gminie, w której dotychczas zamieszkiwał, a w nowym miejscu zamieszkania - począwszy od miesiąca następnego, po którym nastąpiła zmiana.

- art. 6i u.c.p.g.

Uchwała rady w tej sprawie jest aktem prawa miejscowego. Właściciele nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, a także niezamieszkanych, ale objętych (na mocy uchwały rady) gminnym systemem odbioru odpadów komunalnych, są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h u.c.p.g.).

Sposób kalkulacji stawek

W art. 6j ust. 1-2 u.c.p.g. ustawodawca wskazał kilka metod ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w odniesieniu do zamieszkanych nieruchomości. W przypadku takich nieruchomości opłata może stanowić iloczyn:

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź

• liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, lub
• ilości zużytej wody z danej nieruchomości, lub
• powierzchni lokalu mieszkalnego oraz stawki opłaty ustalonej przez radę gminy.

Określając stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, rada gminy powinna wziąć pod uwagę (art. 6k ust. 2 u.c.p.g.):

• liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę,
• ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych,
• koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, oraz
• przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie, a w szczególności to, że na niektórych nieruchomościach odpady komunalne powstają sezonowo.

Natomiast w art. 6j ust. 2a u.c.p.g. ustawodawca wskazał sposób kalkulacji stawek maksymalnych, czyli takich, których uchwała rady gminy nie może przekroczyć. Sposoby obliczania tych stawek są różne i znajdą zastosowanie w zależności od wybranej przez radę gminy metody kalkulacji opłaty za selektywną zbiórkę odpadów komunalnych (art. 6j ust. 1 u.c.p.g.).

Maksymalne stawki opłat, które za odpady komunalne zbierane i odbierane selektywnie wynoszą za miesiąc:

• w przypadku metody z art. 6j ust. 1 pkt 1 u.c.p.g. (czyli na podstawie liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość) - 2% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę ogółem - za mieszkańca,
• w przypadku metody z art. 6j ust. 1 pkt 2 u.c.p.g. (czyli na podstawie ilości zużytej wody z danej nieruchomości) - 0,7% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę ogółem - za 1 m3 zużytej wody,
• w przypadku metody z art. 6j ust. 1 pkt 3 u.c.p.g. (czyli na podstawie powierzchni lokalu mieszkalnego) - 0,08% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę ogółem - za 1 m2 powierzchni lokalu mieszkalnego,
• w przypadku metody z art. 6j ust. 2 u.c.p.g. (od gospodarstwa domowego) - 5,6% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę ogółem - za gospodarstwo domowe.

Natomiast maksymalna stawka opłaty za brak selektywnej zbiórki odpadów nie może przekraczać dwukrotności stawek maksymalnych za odpady zbierane w sposób selektywny, obliczonych zgodnie z art. 6k ust. 2a u.c.p.g.

Zwolnienia nie są obligatoryjne

Rada gminy, w drodze uchwały, może zwolnić w całości lub w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy:

• w części dotyczącej gospodarstw domowych, w których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (obecnie są to odpowiednio kwoty wynoszące 701 zł dla osoby samotnej oraz 528 zł na głowę w gospodarstwie domowym), lub
• rodziny wielodzietne, o których mowa w przepisach o Karcie Dużej Rodziny.

Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że zwolnienia od opłaty za odbiór odpadów komunalnych nie są obligatoryjne. Wskazał na to WSA w Szczecinie w wyroku z 25 stycznia 2018 r. (sygn. akt I SA/Sz 943/17), stwierdzając, że rada gminy nie ma obowiązku podejmować uchwały na podstawie art. 6k ust. 4 u.c.p.g. ©℗

Podstawa prawna

• art. 6c-6k ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. 1629)

Michał Cyrankiewicz

prawnik, dziennikarz, autor licznych publikacji z zakresu ustroju gmin, finansów publicznych, gospodarki komunalnej i samorządowego prawa pracy