Gospodarka odpadami

Dopłaty z gmin, maksymalna stawka opłaty od zużycia wody - szykują się spore zmiany w gospodarce odpadami. Co zawiera rządowy projekt zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach?

Uchwała śmieciowa dla Warszawy została częściowo unieważniona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. Czy jeśli NSA również rozstrzygnie sprawę niekorzystnie dla miasta, naliczone mieszkańcom opłaty za odbiór odpadów, zostaną zwrócone?

Przepisy przewidujące podwyższanie, w sposób automatyczny, opłat za składowanie odpadów bez wymaganej decyzji dot. wysypiska są zgodne z konstytucją - orzekł Trybunał Konstytucyjny. Uznał, że potencjalne zagrożenie środowiska w takich przypadkach uzasadnia surową sankcję.

Pod koniec sierpnia w Ministerstwie Klimatu odbyła się konferencja prasowa sekretarza stanu Jacka Ozdoby oraz samorządowców reprezentujących Związek Samorządów Polskich. Podczas konferencji przedstawiono główne założenia opracowywanej kolejnej nowelizacji prawa odpadowego, w tym ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Ułatwienia dla gmin i mieszkańców w zakresie gospodarki odpadami, zaostrzenie kar za zaśmiecanie i określenie stopniowych, racjonalnych poziomów recyklingu przez gminy to niektóre z propozycji zmian, których celem jest uelastycznienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi i obniżenie kosztów jego funkcjonowania – poinformował wiceminister klimatu Jacek Ozdoba.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił nabór wniosków o dofinansowanie z programu "Racjonalna gospodarka odpadami". Wnioski będzie można składać od 24 sierpnia 2020 r. do 30 czerwca 2022 r.

Wybór operatora odbioru odpadów komunalnych z nieruchomości niezamieszkałych musi nastąpić w trybie przetargowym, nawet jeżeli przedmiotem zamówienia objęto wskazane nieruchomości wraz z nieruchomościami zamieszkałymi. Kwestią rodzącą wątpliwości jest to jak wskazana reguła wpływa na możliwość udzielenia zamówienia podobnego, przy zastosowaniu trybu z wolnej ręki.

W Polsce co roku likwiduje się kilkanaście tysięcy dzikich wysypisk odpadów. A przecież zrównoważona gospodarka odpadami, w obliczu rosnącej ilości śmieci produkowanych nie tylko w przemyśle, ale także w domach, jest koniecznością. Składowanie odpadów w bezpiecznych, przeznaczonych do tego miejscach pozwala na minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko oraz zdrowie ludzi i zwierząt.

Ostatnia nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - według jej autorów - miała uzdrowić system gospodarki odpadami. Tyle teorii, praktyka pokazuje, że system ten staje się coraz bardziej chory. Samorządowcy wskazują słabości systemu, rząd broni słuszności wprowadzonych regulacji.

Kto i kiedy musi zarejestrować się w rejestrze BDO? Kto jest z tego obowiązku zwolniony?

Baza danych odpadowych nadal prowadzona będzie papierowo. Dlaczego? Kiedy zostanie spełniony obowiązek rejestracji firm wytwarzających oraz odbierających odpady w elektronicznej bazie danych o produktach?

Czy BDO uszczelni rynek gospodarki odpadami? Czy firmy będą miały nowe obowiązki?

Instytut Ochrony Środowiska uruchomił już wersję testową Bazy Danych Odpadowych. Przypomnijmy, że po 1 stycznia 2020 r. wszyscy zajmujący się gospodarką odpadową będą musieli znaleźć się w bazie, inaczej nie będą mogli wystawiać dokumentów, przyjmować odpadów.

W ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej podjęta po 6 września 2019 roku uchwała ustalająca stawki opłaty za pojemniki dla wprowadzonej nowej frakcji odpadów, nie jest objęta 12-miesięcznym okresem na dostosowanie jej do nowych przepisów.

Regulacje prawne dotyczące rejestru podmiotów gospodarujących odpadami, stanowiącego integralną część Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami [dalej: BDO], są dość obszerne i skomplikowane. Mało tego, ich częste nowelizacje powodują, że w praktyce stosowania tych przepisów co rusz pojawiają się nowe wątpliwości i pytania. Często zasadniczą kwestią okazuje się konieczność ustalania, kto ma obowiązek złożyć wniosek i wpisać się do BDO. Jest to istotne nie tylko z punktu widzenia realizacji celów prowadzenia tej bazy, ale także jeśli brać pod uwagę potencjalne sankcje dla podmiotu za brak wymaganego wpisu.

Zniesienie możliwości ryczałtowego rozliczania się gminy z operatorem odbierającym lub zagospodarowującym odpady komunalne, stanowi jedną z kluczowych zmian, jaką w obszarze zamówień publicznych w sektorze gospodarki odpadami wprowadziła ustawa nowelizująca u.c.p.g. z dnia 19 lipca 2019 r. Kwestią wątpliwą pozostaje czy w zmienionej rzeczywistości prawnej, gminy mogą rozliczać się w formule ryczałtowej z podmiotami, którym powierzają prowadzenie Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.

Na gminach ciąży obowiązek stworzenia przyjaznych dla mieszkańców punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. W punktach tych ma być możliwość oddania wszystkiego tego, czego nie można wyrzucić do zwykłych pojemników na odpady.

W dniu 24 lipca 2019 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Zmiany w przepisach dotyczących sprawozdawczości i ewidencji odpadów wchodzą w życie 1 stycznia 2020 r. Z kolei z dniem 1 stycznia 2021 r. wejdą w życie przepisy umożliwiające przekazywanie i gromadzenie dokumentów potwierdzających zbieranie, odzysk i recykling odpadów produktowych.

Kolejne zmiany w elektronicznej ewidencji odpadów. Od 1 stycznia 2020 r. prowadzenie ewidencji odpadów odbywać się będzie wyłącznie elektronicznie, za pośrednictwem indywidualnego konta w systemie BDO.

Rząd przyjął ustawę o odpadach. Jedną ze zmian będzie prowadzenie ewidencji odpadów wyłącznie elektronicznie. Co jeszcze się zmieni?

Rada gminy - podejmując uchwałę w sprawie opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych - powinna w pierwszej kolejności ustalić stawkę za odbiór odpadów zbieranych selektywnie. Dopiero w następnej kolejności ustalona powinna być wyższa stawka za odbiór odpadów zmieszanych.

Jedną z sztandarowych zmian przewidzianych w projekcie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw[1] jest wyeliminowanie tzw. zamówień kompleksowych na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Wejście w życie planowanej zmiany wymusi na gminach, które dotychczas udzielały zamówienia łącznego, dostosowanie praktyk zamówieniowych, jak również zmierzenia się z problemami swoistymi dla zamówień obejmujących wyłącznie odbiór albo zagospodarowanie odpadów komunalnych. Niezbędne będzie m.in. podjęcie działań odpowiednio koordynujących realizację zamówienia na odbiór odpadów komunalnych oraz ich zagospodarowanie, jak również właściwe rozlokowanie obowiązków i odpowiedzialności kontraktowej pomiędzy poszczególnymi uczestnikami gminnego rynku gospodarki odpadami.

12 lutego br. weszło w życie, od dawna wyczekiwane, rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 7 lutego 2019 r. w sprawie wysokości stawek zabezpieczenia roszczeń (Dz. U. z 2019 r., poz. 256). Pierwsze propozycje zapisów tego aktu prawnego pojawiły się na stronie Rządowego Centrum Legislacji jeszcze w sierpniu ubiegłego roku.

Skrócenie okresu magazynowania odpadów, obowiązek wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania lub składowania odpadów, zmiana zasad wydawania zezwoleń na prowadzenie działalności związanej z odbieraniem i gospodarowaniem odpadami - to najważniejsze zmiany, jakie wprowadza uchwalona 20 lipca 2018 r. nowelizacja ustawy o odpadach.

Projekt ustawy o odpadach w senackiej komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Sejm przyjął pakiet odpadowy. Obowiązkowy monitoring na wysypiskach, kaucja dla firm zajmujących się gospodarką odpadową to tylko niektóre zmiany.

Nowelizacja ustawy o odpadach przewiduje nie tylko skrócenie czasu magazynowania odpadów, ale również wprowadzi obowiązkowy monitoring na składowiskach. Co jeszcze się zmieni?

W dniu 7 czerwca 2018 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, autorstwa Ministra Środowiska 1. Jak uzasadnia resort, proponowane zmiany stanowić mają realizację postulatów samorządów województw o rozwiązanie problemu porzucania odpadów w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych, jak również w miejscach, w których zakończono działalność w zakresie gospodarki odpadami niezgodnie z obowiązującymi przepisami. Problemem wymagającym uregulowania są także nasilające się w ostatnim czasie zjawiska pożarów nagromadzonych odpadów. Z oceny skutków regulacji wynika, że projektowane zmiany dotknąć mogą ponad 15 tysięcy podmiotów prowadzących działalność w zakresie przetwarzania i zbierania odpadów (źródło danych: Centralnym System Odpadowy, stan na rok 2016).

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadzi szósty z kolei nabór na dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu rozwoju gospodarki odpadami komunalnymi. Z unijnego Funduszu Spójności zarezerwowano na ten cel 200 mln zł, w tym 100 mln zł dla inwestycji dotyczących wyłącznie budowy punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Czas na przygotowanie i wysłanie dokumentów upływa 27 lipca 2018 r.

Zmiany w Ustawie o odpadach mają pomóc samorządom w eliminowaniu uciążliwych zapachów, generowanych przez zakłady przemysłowe czy punkty zagospodarowania odpadów.

Czy obowiązek ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami jest uzależniony od zamiaru stałego pobytu osoby w danej miejscowości?

Nowa ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi zacznie obowiązywać już od 1 stycznia 2018 r. Co się zmieni?

Przepisy dotyczące nowej ewidencji odpadów mają obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2020 r.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach przyjęty przez rząd. Ewidencja odpadów za pośrednictwem BDO już niedługo.

Składowanie oraz magazynowanie odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych będzie karane. Jakie uprawnienia zyskają organy ochrony środowiska?

Inspektor środowiska otrzyma nowe narzędzie do pracy. BDO, czyli elektroniczna baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarki odpadami rusza 1 stycznia 2019 r.

Gmina planuje realizację podziemnych zbiorników na odpady komunalne na terenie cmentarza komunalnego ujętego w wojewódzkiej ewidencji zabytków (gmina nie posiada gminnej ewidencji zabytków). W zbiornikach gromadzone będą nie tylko odpady pochodzące z terenu cmentarnego, ale również inne odpady komunalne. Czy w powyższych okolicznościach realizacja zbiorników stanowi „inny cel” użytkowania, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych?

Kontrole RIO dotyczą przetargów na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Czy gminy działają zgodnie z przepisami?

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczył 1,2 mld zł m.in. na projekty PSZOK i RIPOK.

To gmina ma pełną swobodę przy określaniu zróżnicowanych stawek opłat za gospodarowanie odpadami. Podkreślić należy, że rada gminy może ale nie musi różnicować stawek opłat za gospodarowanie odpadami - takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny

Zgodnie z wymogami UE Polska w 2020 r. musi uzyskać 50 % poziom recyklingu. Poziom ten może jeszcze wzrosnąć. Jeżeli Polska nie spełni wymogów UE, może stracić ok. 1,3 mld funduszy przeznaczonych na gospodarkę odpadami.

Czy możliwe jest wprowadzenie zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla rodzin wielodzietnych? W jaki sposób zrobić to zgodnie z prawem?

Rok po pełnym wprowadzeniu ustawy śmieciowej resort środowiska jest zadowolony z efektów. Przekazanie gospodarowania odpadami komunalnymi do samorządów nastąpiło w całym kraju 1 lipca 2013 r. Tylko w Warszawie okres przejściowy zakończył się 1 lutego 2014 r.

Według ekspertów Instytutu Sobieskiego w latach 2009-2013 liczba podmiotów na rynku wzrosła o ponad 17 proc., natomiast ceny – o ponad połowę. Oznacza to, że w systemie gospodarowania odpadami nie ma podstawowej rynkowej zależności konkurencji do ceny.

Czy istnieje możliwość upoważnienia dyrektora samorządowego zakładu budżetowego do poboru i windykacji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wyznaczenie jako inkasenta tej opłaty samorządowego zakładu budżetowego?

Nowe przepisy w zakresie gospodarki opakowaniami weszły w życie 1 stycznia 2014 r. Wprowadziły one obowiązek przeprowadzania przez marszałków województwa co najmniej raz na 3 lata kontroli przedsiębiorców. prowadzących recykling.

Złożenie przez gminę rocznego sprawozdania marszałkowi województwa i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska rozpoczyna proces weryfikacji danych sprawozdania. Co powinno zawierać roczne sprawozdanie dotyczące zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi?

1 lipca 2013 r. weszła w życie nowa „ustawa śmieciowa” dotycząca gospodarowania odpadami komunalnymi. W przypadku przedsiębiorców regulacja ustawy jest mniej korzystna niż w stosunku do osób prywatnych. Czy oznacza to, że przedsiębiorcy zapłacą więcej za wywóz odpadów?

Opłata za korzystanie ze środowiska pobierana jest od podmiotów korzystających ze środowiska, które zobowiązane są do uiszczania należnej kwoty ustalanej we własnym zakresie na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Wysokość opłat ustalana jest w drodze rozporządzenia Rady Ministrów.

Gminy do końca 2020 roku będą musiały osiągać do 50 proc. poziomu recyklingu odpadami komunalnymi oraz do 70 proc. odpadami np. budowlanymi - to efekt rozporządzenia ministra środowiska, które weszło w życie 26 czerwca.