Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Usuwanie barier architektonicznych dla potrzeb niepełnosprawnych

Karolina Muzyczka
Doktor nauk prawnych; adiunkt w Pomorskiej Szkole Wyższej w Starogardzie Gdańskim. Ponadto współpracuje z uczelniami: Wyższą Szkołą Gospodarki w Bydgoszczy; Kaszubsko-Pomorską Szkołą Wejherowie, Społeczną Akademią Nauk w Warszawie; Uniwersytetem SWPS; Staropolską Akademią Nauk w Kielcach
Usuwanie barier architektonicznych dla potrzeb niepełnosprawnych/Fot. Shutterstock
Usuwanie barier architektonicznych dla potrzeb niepełnosprawnych/Fot. Shutterstock
shutterstock
Usuwanie barier architektonicznych jest niezwykle ważne, ponieważ osoby niepełnosprawne uzależniają swoją aktywności od tego czy mogą swobodnie poruszać się po budynku lub przemieszczać z miejsca na miejsce. Jak powinno być wyposażone dostępne środowisko miejskie? Czy istnieją wytyczne, których zadaniem jest wypośrodkowanie potrzeb osób niepełnosprawnych?

Jak samorząd lokalny może ograniczyć powstawanie nowych barier?

Samorząd lokalny w myśl regulacji prawnych może ograniczyć powstawanie nowych barier poprzez odpowiednie unormowania w umowach na dzierżawę przestrzeni i wynajmu obiektów usługowych. Sam może ustanowić odpowiednie standardy przestrzenne w swoich miejscowościach.

Polska, jako jedno z czterech państw Unii Europejskiej nie wypracowała pełnego zakresu standardowych rozwiązań, które uwzględniałyby wszystkie potrzeby osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Wprawdzie Plan Działań Rady Europy zaleca ich tworzenie, to Polska nie wypracowała pełnych standardów dostępności, które obowiązywałyby na terenie całego kraju. Miasta, które poważnie traktują sprawę dostępności, same wydają odpowiednie zarządzenia i standardy. Niestety grozi to tym, że proponowane rozwiązania nie będą spójne na obszarze całego kraju.

W gestii samorządu lokalnego mieści się dbałość o współpracę z organizacjami osób niepełnosprawnych i wykorzystanie ich potencjału do realizacji dostępności przestrzeni publicznych. Konsultacje z organizacjami osób niepełnosprawnych powinny odbywać się od samego początku tworzenia planu polityki na rzecz osób niepełnosprawnych, aby już na samym początku procesu decyzyjnego czy inwestycji uwzględnić wszystkie potrzeby osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Plan ten oprócz pomocy materialnej powinien określać szczegółowe zadania w zakresie dostosowania przestrzeni publicznych.

Strategie rozwoju samorządów lokalnych powinny obejmować zwiększenie świadomości mieszkańców i inwestorów działających w przestrzeni publicznej oraz podnosić ich wiedzę na temat potrzeb osób niepełnosprawnych i zasad projektowania dla wszystkich. Niekiedy nowe inwestycje mają na celu poprawę dostępności przestrzeni, ale w wyniku braku konsekwencji dostępność ta jest iluzoryczna. Często wynika to jedynie z niefrasobliwości zarządzających przestrzenią lub braku elementarnej wiedzy na temat potrzeb osób niepełnosprawnych, stąd też w działaniach na rzecz poprawy dostępności przestrzeni publicznej ważne są konsultacje z organizacjami osób niepełnosprawnych lub specjalistami z zakresu projektowania uniwersalnego. W wielu miastach europejskich powołuje się osoby ekspertów dostępności (ang. access officer) lub specjalne jednostki organizacyjne, które zajmują się sprawdzaniem projektów pod kątem dostępności. Wskazanie błędów na początku inwestycji pozwala na ograniczenie późniejszych działań adaptacyjnych inwestycji już zrealizowanych. Podczas realizowanych od 2004 r. w województwie pomorskim warsztatów „Miasta bez barier", w których biorą udział studenci Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej oraz osoby niepełnosprawne, wypracowano listę zaleceń dla samorządów lokalnych w celu poprawy dostępności przestrzeni publicznych:

  1. uświadomienie służbom odpowiadającym za dostępność obiektów publicznych konieczności uwzględnienia potrzeb wszystkich grup niepełnosprawnych, w tym potrzeby likwidacji barier przestrzennych dla osób z ograniczoną mobilnością;
  2. zapewnienie pełnej dostępności we wszystkich obiektach użyteczności publicznej, urzędach, placówkach kultury, obiektach oświatowych, obiektach służby zdrowia, lokalach gastronomicznych, ze szczególnym uwzględnieniem obiektów, których właścicielem jest samorząd lokalny i Skarb Państwa;
  3. zaplanowanie analizy dostępności przestrzeni publicznych na terenie całej miejscowości i przygotowanie przez jednostki samorządowe optymalizacji prowadzenia remontów i modernizacji budynków, które uwzględnią likwidację barier w celu rozszerzenia listy obiektów o pełnej dostępności dla osób niepełnosprawnych;
  4. prowadzenie wnikliwej oceny zatwierdzanych projektów architektonicznych odnośnie dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych, z uwzględnieniem rozwiązań przeciwdziałających dyskryminacji w dostępie do obiektu oraz konsekwentna kontrola obiektów przy odbiorach technicznych;
  5. wprowadzanie mechanizmów prawnych systemu ulg dla właścicieli i zarządców budynków oraz lokali użytkowych za przeprowadzenie inwestycji mających na celu zapewnienie pełnej dostępności dla osób niepełnosprawnych;
  6. wprowadzenie przepisów prawnych o konieczności zapewnienia dostępności dla osób niepełnosprawnych w umowach: na dzierżawę lokali użytkowych, w zezwoleniach na działalność handlową w miejscach publicznych, w umowach na dotację imprez ogólnodostępnych pokrywanych ze środków publicznych i konsekwentna kontrola zapisów w tych umowach w czasie ich obowiązywania;
  7. stałe szkolenia w zakresie projektowania uniwersalnego służb odpowiadających za dostępność przestrzeni publicznej;
  8. ujednolicenie systemu oznakowania pionowego i poziomego przestrzeni miejskiej dla różnych grup niepełnosprawności, wypracowanie a następnie wdrożenie standardów projektowych w zakresie projektowania przyjaznego w ścisłej współpracy z lokalnymi organizacjami osób niepełnosprawnych;
  9. stworzenie systemu ewidencji przestrzennej miejsc dostępnych dla osób niepełnosprawnych (tzw. mapy dostępności) oraz ich promocja jako miejsc przyjaznych osobom niepełnosprawnym.

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2021

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dlaczego dostępność przestrzeni miejskiej jest tak ważna?

Osoby niepełnosprawne uzależniają swoją aktywność od tego, czy mogą swobodnie poruszać się po budynku lub przemieszczać z miejsca na miejsce w mieście. Dlatego ogólna dostępność przestrzeni miejskiej jest niezwykle ważnym czynnikiem. Środowisko miejskie powinno być dostępne i przyjazne, to znaczy powinno być wyposażone w dostępne środki transportu publicznego, parkingi, wysepki przystankowe, niskie krawężniki, przejścia dla pieszych czy sygnalizację dźwiękową przy światłach.

Działania mające na celu likwidację barier architektonicznych są skierowane do wszystkich osób z uszkodzeniami, dysfunkcją wzroku, ale także ludzi wyłączonych ze względu na wiek i tymczasowy zły stan zdrowia. Wszyscy mieszkańcy miasta, a także turyści i odwiedzający korzystają z poprawy warunków ruchu w mieście, z dostosowanego transportu publicznego i traktów pieszych bez barier, obiektów sportowych oraz poprawy dostępności do budynków użyteczności publicznej.

Gdzie znajdują się wytyczne?

Istnieją wytyczne, których zadaniem jest niejako wypośrodkować potrzeby osób niepełnosprawnych i umożliwić jak największej ilości takich osób swobodne korzystanie z budynków. Wytyczne te znajdują się w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, w której treść art. 5 ust. 1 pkt 4 stwierdza, że obiekt budowlany wraz z związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich.

Ustawa ta nie precyzuje, o jakie wymagania i jakich zakresów niepełnosprawności dotyczy zapewnienie dostępności. Interpretacja tego przepisu odnosi się jedynie do zapewnienia fizycznego dostępu, bez zapewnienia tzw. dostępu równoprawnego. W przepisie tym nie ma wymogu budowania nowych obiektów zgodnie z zasadami uniwersalnego projektowania. W wyniku tak ujętego przepisu powstają obiekty i przestrzenie, które nie spełniają warunków pełnej dostępności, np. platformy montowane przy schodach, z których osobie na wózku trudno samodzielnie korzystać i musi wzywać obsługę do pomocy. Ponadto rozwiązanie w postaci platform schodowych jest czasochłonne i nie mogą z niego skorzystać osoby starsze, osoby z wózkami dziecięcymi czy osoby z ciężkim bagażem. Najlepszym rozwiązaniem byłoby budowanie obiektów w taki sposób, aby nie było konieczności montowania dodatkowych ułatwień.

Treść art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego jest ujęta w przepisach wykonawczych rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane znajduje się definicja obiektu budowlanego, lecz zamieszczony w tym artykule słowniczek pojęć nie definiuje „obiektu użyteczności publicznej" i „obiektu mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego", pozostawiając te pojęcia niedookreślonymi na gruncie tej ustawy.

Ustalone w art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego wymagania, jakie powinien spełniać obiekt budowlany, są określone w dalszych przepisach ustawy oraz rozporządzeniach wydanych na jej podstawie, szczególnie w przepisach techniczno-budowlanych wydanych na podstawie delegacji zawartych w art. 7 ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 tej ustawy do przepisów techniczno-budowlanych zalicza się warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie, uwzględniające wymagania, o których mowa w art. 5 tej ustawy. Artykuł 7 ust. 2 pkt 1 Prawa budowlanego zawiera upoważnienie dla ministra właściwego do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa do wydania rozporządzenia określającego warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 1 ustawy dla budynków oraz związanych z nimi urządzeń.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 7 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 ustawy Prawo budowlane. Artykuł 3 pkt. 2 tej ustawy precyzuje definicję budynku, stanowiącego kategorię obiektów budowlanych, które są trwale związane z gruntem, wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadają fundamenty i dach. Rozporządzenie, określając warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, odnosi się do tych obiektów budowlanych, które odpowiadają definicji budynku określonej w art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane.

Przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wprowadziły własną definicję różnego rodzaju budynków, w stosunku, do których ustawa nakłada obowiązek dostosowania ich do potrzeb osób niepełnosprawnych. W związku z powyższym w myśl § 3 pkt 6 rozporządzenia pod pojęciem budynku użyteczności publicznej należy rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny. Niestety definicja ta nie obejmuje swoim zakresem budynków przeznaczonych do okresowego pobytu ludzi, w tym budynków zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego. Obiekty te, w myśl przepisów rozporządzenia, nie należą tym samym do kategorii obiektów budowlanych, w stosunku do których ustawa nakłada obowiązek dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych, gdyż zostały wyodrębnione jako oddzielna kategoria budynków zamieszkania zbiorowego. Rozporządzenie to zawiera normy pozwalające na odstępstwo od poszczególnych, konkretnych zapisów nakładających obowiązki związane z przystosowywaniem obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych.

W § 16 ust. 1 rozporządzenia wprowadzono zasadę, że do budynków mieszkalnych wielorodzinnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej powinno być doprowadzone co najmniej jedno dojście zapewniające osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać. W § 16 ust. 2 rozporządzenia wyłączono stosowanie tej zasady w stosunku do budynków na terenach zamkniętych, a także budynków w zakładach karnych czy aresztach śledczych, z wyjątkiem budynków użyteczności publicznej. Analogiczne rozwiązanie przewiduje przepis § 54 rozporządzenia, który w ust. 2 stanowi o konieczności zapewnienia osobom niepełnosprawnym dojazdu z poziomu terenu i dostępu na wszystkie kondygnacje użytkowe w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego oraz budynku użyteczności publicznej, wyposażanym w dźwigi. W niskim budynku zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej, nie wymagającym wyposażenia w dźwigi, należy zainstalować urządzenia techniczne zapewniające osobom niepełnosprawnym dostęp na kondygnacje z pomieszczeniami użytkowymi, z których mogą korzystać. Nie dotyczy to budynków koszarowych, zakwaterowania w zakładach karnych i aresztach śledczych (§ 55 ust. 2 rozporządzenia). Przedmiotowe wyłączenia są konsekwencją niezaliczenia tej kategorii obiektów, tj. budynków przeznaczonych do okresowego pobytu ludzi, w tym budynków zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego, do obiektów zdefiniowanych w rozporządzeniu jako budynki użyteczności publicznej i podlegających wymogom zawartym w art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego.

Jakie ułatwienia dla osób niepełnosprawnych do usług?

Na szczególną uwagę zasługuje rozpatrzenie konieczności zastosowania przepisów ułatwiających dostęp osobom niepełnosprawnym do lokali usługowych lub handlowych (np. gabinet masażu, usług kosmetycznych, fryzjerskich). W związku z tym, jeżeli lokal usługowy lub handlowy znajduje się w takim budynku, to charakter realizowanych robót budowlanych będzie decydował o tym, czy znajdzie konieczność stosowania wskazań wyżej przytoczonych przepisów. W sytuacji, gdy roboty związane z lokalem usługowym będzie można zakwalifikować, jako np. przebudowę budynku użyteczności publicznej, a także budynku mieszkalnego wielorodzinnego i budynku zamieszkania zbiorowego, to do zakresu tych robót należy stosować wymogi dotyczące ułatwień w dostępie osób niepełnosprawnych. W przypadku, gdy nie będą się pokrywały z jedną z kategorii robót, o których mowa w § 2 ust. 1 rozporządzenia, spełnienie tych wymogów nie jest konieczne.

Inna jest sytuacja w odniesieniu do lokali znajdujących się w budynkach, które nie są zaliczone do budynków użyteczności publicznej, budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz budynków zamieszkania zbiorowego, np. lokale usługowe zlokalizowane w budynkach mieszkalnych. Zgodnie z definicją określoną w art. 3 pkt 2a ustawy Prawo budowlane w od- niesieniu do budynków, których nie można uznać za mieszkalne ani użyteczności publicznej, np. budynek firmy, który nie jest przeznaczony na handel, usługi itp., przepisy rozporządzenia nie przewidują wymogów w zakresie dostępu osób niepełnosprawnych, wymogi takie nie dotyczą również lokali usługowych lub handlowych, które są w takich budynkach zlokalizowane.

Przepisy Prawa budowlanego przewidują dwa przypadki odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych, w tym rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Pierwszym jest przewidziana w art. 9 ustawy Prawo budowlane kompetencja organu administracji architektoniczno-budowlanej do udzie- lenia zgody na odstępstwo, po uprzednim uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane. W omawianej sprawie kompetencja ta nie znajdzie jednakże zastosowania, albowiem nie może ona prowadzić - zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy Prawo budowlane do ograniczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych. Inna możliwość odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych została uregulowana w § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Stosownie do treści tego przepisu przy nadbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania budynków istniejących lub ich części wymagania, o których mowa w § 1, mogą być spełnione w sposób inny niż podany w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. Powyższa regulacja odnosi się z uwagi na brak ograniczeń w tym zakresie również do rozwiązań związanych z dostępnością dla osób niepełnosprawnych. Oczywiście pod warunkiem, że roboty budowlane dotyczą jedynie nadbudowy, przebudowy albo sposobu użytkowania budynku. Jednocześnie należy zaznaczyć, że przepis nie zawiera żadnych wskazówek co do kierunków ewentualnych odstępstw. Należy przyjąć, że decydujące będą w tej kwestii wskazania określonych podmiotów. Naturalnie może to być na przykład rozwiązanie polegające na zainstalowaniu na poziomie przyziemia dostępnej z poziomu chodnika gabloty informacyjnej z oferowany- mi do sprzedaży przedmiotami oraz zainstalowanie dzwonka wzywającego personel sklepu (lokalu handlowego), o ile zostanie ono wskazane w ekspertyzie, która musi zostać przygotowana przez jednostkę badawczo-rozwojową albo rzeczoznawcę budowlanego.

Potrzeby wszystkich użytkowników

Tak pojmowane projektowanie przestrzeni to projektowanie integralne lub uniwersalne, które opiera się na założeniu, że środowisko musi być tak urządzone, aby wszyscy mogli korzystać z niego w najbardziej swobodny i samodzielny sposób. W takim projektowaniu uwzględnia się potrzeby wszystkich użytkowników, bez względu na ich możliwości psychiczne i fizyczne. Najlepiej, jeśli dostosowywanie do potrzeb jest brane pod uwagę już w fazie projektowania budynku czy przestrzeni, a nie stanowi jedynie efektu późniejszego uzupełnienia czy przebudowy. Ważne jest także, aby mieć świadomość, jak różne powinno być projektowanie przestrzeni indywidualnej i publicznej. Przestrzeń publiczna musi być dostosowana do anonimowego odbiorcy i proponować rozwiązanie graniczne dla wszystkich, podczas gdy przestrzenie indywidualne muszą mieć w swoją koncepcję wpisaną zdolność szybkiej i taniej adaptacji do indywidualnych i zmiennych potrzeb użytkownika.

Literatura:

  1. Rzecznik Praw Obywatelskich, Dostępność infrastruktury publicznej dla osób z niepełnosprawnością. Analiza i zalecenia [w:] Zasada Równego Traktowania. Prawo i praktyka, Warszawa 2011, s. 19;
  2. M. Wysocki, Dostępna przestrzeń publiczna. Samorząd równych szans, Kraków 2009, s. 12;
  3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. z 2015 r., poz. 1422; Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, Dz. U. z 2016 r., poz. 124;
  4. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytucjach badawczych, Dz. U. z 2016 r., poz. 371.
  5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. z 2015 r., poz. 1422;
  6. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, t. j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1333.

Polecamy serwis: Dobre praktyki

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Nowelizacja budżetu: fundusz motywacyjny, dodatki specjalne, nauczyciele, sędziowie, odmrożenie ZFŚS

    Projekt noweli zakłada wypłatę funduszu motywacyjnego, dodatków specjalnych dla państwowej sfery budżetowej, a także dla nauczycieli.

    Polska zapłaci 20 000 euro kary za odmowę przyjęcia jednego emigranta? Górny limit to 30 000 osób

    Rada UE przyjęła stanowisko negocjacyjne w sprawie reformy regulacji migracyjnych

    Nowelizacja budżetu - dodatkowe pieniądze dla nauczycieli, sędziów, budżetówki. Rząd pracuje w długi weekend

    Ministrowie w piątek o godz. 10 zebrali się na posiedzeniu rządu, który zajmie się projektem nowelizacji tegorocznej ustawy budżetowej; dodatkowe środki mają być przekazane samorządom i przeznaczone na nagrody specjalne dla nauczycieli.

    1125 zł nie tylko dla nauczycieli w szkołach. Pracujący w przedszkolach też dostaną nagrodę

    Nagroda dla nauczycieli zostanie wypłacona nie tylko dla pracujących w szkołach. Wyniesie nie 900 zł jak zapowiadano początkowo, a 1125 zł. 

    MF: Kiedy urzędnicy podatkowi z różnych państw UE mogą prowadzić wspólne kontrole Polaków

    Urzędnicy podatkowi z różnych państw UE będą mogli prowadzić wspólne kontrole; także na terytorium Polski, o ile polska administracja odpowie na taki wniosek pozytywnie - poinformował Marcin Lachowicz z resortu finansów.

    Rząd przyznał 900 zł nagrody specjalnej dla każdego nauczyciela. A to nie koniec bonusów dla budżetówki

    900 zł nagrody specjalnej dla nauczycieli z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. Jest to efekt porozumienia rządu i NSZZ "Solidarność.

    Utrzymanie zdrowia stawów po 60. roku życia: przewodnik

    Z wiekiem nasze stawy mogą stać się bardziej podatne na zużycie, co prowadzi do takich schorzeń jak choroba zwyrodnieniowa stawów i uszkodzenia chrząstki. Istnieją jednak kroki, które możemy podjąć, aby utrzymać zdrowie. W tym „obszernym” przewodniku przedstawiamy najnowsze badania i zalecenia dotyczące utrzymania zdrowych stawów i zapobiegania schorzeniom związanym ze stawami.

    Czy opłaca się studiować? Sprawdź w systemie ELA

    6 czerwca 2023 roku Ośrodek Przetwarzania Informacji uruchomił na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN) już ósmą edycję ogólnopolskiego systemu monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych (ELA).

    Akcja "Jak nie czytam, jak czytam" w 2023 r.

    Dziś odbędzie się kolejna edycja akcji "Jak nie czytam, jak czytam", podczas której uczniowie w całej Polsce w tym samym czasie będą czytać dla przyjemności. Jej celem jest stworzenie u dzieci i młodzieży pozytywnych skojarzeń związanych z książką.

     

    Jak zamawiać e-recepty przez aplikację mojeIKP?

    Pacjent, który stale przyjmuje leki na receptę, może teraz poprosić o ponowne ich wystawienie przez aplikację mojeIKP.

    ZUS: dodatkowe 450 mld zł dla 24 mln Polaków. Koniecznie zajrzyj na swoje konto emerytalne
    ZUS zwaloryzował konta ubezpieczonych. O 450 mld zł.
    Sąd Najwyższy uchylił umorzenie sprawy Mariusza Kamińskiego i innych b. szefów CBA. PiS: dywersja i działanie antykonstytucyjne

    Sąd Najwyższy uchylił 6 czerwca 2023 r. umorzenie sprawy Mariusza Kamińskiego i innych byłych szefów CBA, skazanych w pierwszej instancji i ułaskawionych przez prezydenta. Sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania do sądu okręgowego. To jawna dywersja Sądu Najwyższego i działanie antykonstytucyjne, które ma doprowadzić do całkowitego chaosu prawnego - skomentował wyrok rzecznik PiS Rafał Bochenek.

    Apel pracodawców szpitali powiatowych do ministra zdrowia

    Pracodawcy szpitali powiatowych apelują do ministra zdrowia – czego oczekują? OZPSP zwrócił się do ministra zdrowia o niezwłoczne podjęcie działań, które w realny sposób zmienią i poprawią sytuację finansową placówek medycznych w Polsce. Potrzeba realnych zmian. 

    Ile kredyt studenckich zaciągnęli studenci w 2022 r.? Czy zmieni się kryterium dochodowe w 2023 r.?

    W latach 1998-2022 banki udzieliły kredytu studenckiego blisko 409 tys. studentów i doktorantów. W roku 2022 zawarto 1 280 takich umów.

    Czy warto studiować w 2023 r.?

    Decyzja o podjęciu studiów jest bardzo indywidualna i zależy od wielu czynników, takich jak interesy, cele kariery, sytuacja finansowa i inne osobiste okoliczności.

    Suplementacja chromem i lekkostrawna dieta korzystne dla wątroby

    Wątroba to organ bardzo narażony na skutki wysokotłuszczowej diety. Badania naukowców z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie wykazały, że najlepszym sposobem na poprawę jej funkcjonowania jest przejście na dietę lekkostrawną wraz z suplementowaniem chromu.

    Kiedy pracownik zdalny otrzyma do pracy jednocześnie laptop i monitor stacjonarny?

    Pracownicy pracujący przy użyciu laptopa powinni korzystać z monitora stacjonarnego. Pracodawca może alternatywnie wyposażyć stanowisko pracy w podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu laptopa tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz. 

    10 godzin pracy od poniedziałku do czwartku. Piątek wolny. Pracodawcy wprowadzają skompresowany tydzień pracy [4 dni pracy]

    Deloitte testuje wdrożenie skompresowanego tygodnia pracy.

    W 2023 r. od rządu 616 mln zł więcej dla rolników

    Od 3 czerwca wyższa stawka zwrotu akcyzy od paliwa rolniczego.

    305 mln zł od rządu dla strażaków

    Minister Moskwa: w tym roku 305 mln zł na wozy ratowniczo-gaśnicze dla OSP.

    W Polsce sprzedano 200 000 pomp ciepła. Wiesz ile wyprodukowano w naszym kraju? [Wywiad]

    W 2022 roku sprzedano w naszym kraju ok. 200 tys. pomp ciepła, z czego jedynie 5 proc. wyprodukowano w Polsce. Importerzy zamawiają produkty pod własnym "brandem" i oferują jako polskie – powiedziała w rozmowie z PAP wiceprezes Izby Gospodarczej Urządzeń (IGU) OZE Aleksandra Jurkowska.

    Nowość: Krople do oczu spowalniają postęp krótkowzroczności u dzieci [Badania]

    Krople do oczu z niską dawką atropiny mogą spowolnić postęp krótkowzroczności u dzieci, ponieważ hamują nadmierne powiększanie się oka – informuje pismo „JAMA Ophthalmology”.

    Sposób na rekreację ruchową: taniec

    Regularne uprawianie aktywności fizycznej ma ogromne znaczenie. Szczególnie polecaną formą sportu jest taniec. Ma on wiele właściwości prozdrowotnych, poprawia samopoczucie, dodaje energii oraz pozwala nawiązać nowe kontakty towarzyskie. Warto więc już dziś udać się na zajęcia taneczne

    Kto może skorzystać z zamrożenia cen energii? Kiedy trzeba złożyć wniosek?

    Rolnicy, osoby z niepełnosprawnościami oraz posiadacze Karty Dużej Rodziny muszą pamiętać, że jeszcze tylko do końca czerwca br. mają czas na złożenie wniosków umożliwiających skorzystanie w tym roku z preferencyjnych rozliczeń cen energii ujętych w Tarczy Solidarnościowej.

    Kiedy święto Bożego Ciała w 2023 r? Historia. Koszt długiego weekendu 2023 r.

    W 2023 r. Boże Ciało przypada 8 czerwca 2023 r. Polacy wzięli urlopy w piątek 9 czerwca. I pojadą na długi weekend. Sporo zapłacą za wypoczynek. Wiadomo inflacja.