REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rewitalizacja obszarów o charakterze wiejskim

Dagmara Kafar
Wieś, rewitalizacja
Wieś, rewitalizacja
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Ustawa o rewitalizacji określa zasady przygotowania i przeprowadzenia procesu wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych. Choć wstępna faza prac legislacyjnych wskazywała, że adresatem nowych przepisów będą raczej obszary miejskie, to uchwalone zasady są uniwersalne i skierowane do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego. Przecież na terenach wiejskich, choć może w mniejszej koncentracji, również występują negatywne zjawiska społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne oraz techniczne.

Szacuje się, że ok. 20% powierzchni dużych miast można zaliczyć do obszarów zdegradowanych. Podobne zjawiska kryzysowe dotyczą terenów wiejskich, jako efekt chaosu ruralistycznego i architektonicznego, utraty kontekstu kulturowego oraz tradycji miejsca. Skala i intensywność negatywnych zjawisk oczywiście będą mniejsze, lecz nie powinno to zniechęcać władz lokalnych do podjęcia działań rewitalizacyjnych.

REKLAMA

Analiza i diagnoza

Na każdym etapie działań rewitalizacyjnych powinny być prowadzone analizy w celu:

1) wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji,

2) sporządzenia lub zmiany gminnego programu rewitalizacji,

3) oceny aktualności i stopnia realizacji gminnego programu rewitalizacji.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecany produkt: Rodzina 500+ (PDF)

REKLAMA

Przepisy ustawy rewitalizacyjnej nie limitują w żaden sposób obszarów, dla których takie analizy w celu opracowania diagnozy stanu można czy też należy dokonywać. Jedynym warunkiem jest wykorzystanie obiektywnych, weryfikowalnych mierników i metod badawczych dostosowanych do lokalnych uwarunkowań (art. 4 ustawy z 9 października 2015 r. o rewitalizacji; dalej: u.r.).

Gmina, wykonując analizy, powinna zadbać o zapewnienie merytorycznego wsparcia naukowego, najlepiej spośród lokalnie działających badaczy zjawisk społecznych, przestrzennych czy gospodarczych. Takie osoby mogłyby również zasilić skład Komitetu Rewitalizacyjnego, traktowanego jako forum współpracy i dialogu interesariuszy rewitalizacji oraz władz lokalnych, ale również jako organ opiniodawczy i doradczy wójta (art. 7 u.r.). O ile zdiagnozowanie degradacji technicznej czy gospodarczej nie stanowi większego problemu, o tyle opracowanie diagnozy stanu zjawisk społecznych, ich delimitacja i porównanie w czasie i przestrzeni może stanowić większe wyzwanie. Znajomość metod badawczych wykorzystywanych w naukach społecznych oraz umiejętność ich doboru jest bardzo ważna.

Rewitalizacja to przywracanie do życia obszarów wyrzuconych z jakiegoś powodu na margines funkcjonującej w sąsiedztwie jednostki osadniczej.

Obszar zdegradowany to obszar znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, takich jak: bezrobocie, ubóstwo, przestępczość, niski poziom edukacji, niski poziom kapitału społecznego, niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym oraz występowania co najmniej jednego negatywnego zjawiska gospodarczego, środowiskowego, przestrzenno-funkcjonalnego lub technicznego (art. 9 u.r.). Kolejność diagnozowanych negatywnych zjawisk nie jest przypadkowa. Działania dotyczące lokalnych społeczności są bowiem najważniejsze i od ich powodzenia zależy powodzenie rewitalizacji. W niemal każdej, nawet wiejskiej, jednostce administracyjnej, możliwe jest zdiagnozowanie występowania obszaru zdegradowanego. Punktem odniesienia mogą być wskaźniki charakteryzujące całą gminę, powiat, województwo lub kraj. Ustawodawca pozostawił dużą swobodę w doborze weryfikowalnych mierników i metod badawczych. Władze lokalne powinny więc tak je dobrać, aby dostarczyć argumentów potwierdzających potrzebę podjęcia działań rewitalizacyjnych oraz umożliwić porównanie stanu osiągniętego po ich zakończeniu.

Polecamy serwis: Rozwój i promocja


REKLAMA

Obszar rewitalizacji to obszar o szczególnej koncentracji wymienionych niekorzystnych zjawisk, na którym ze względu na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić działania rewitalizacyjne (art. 10 u.r.). Obszar ten może dotyczyć maksymalnie 20% powierzchni gminy oraz 30% liczby jej mieszkańców (art. 10 ust. 2 u.r.).

Wyznaczenie w drodze uchwały obu rodzajów obszarów na podstawie wcześniej przeprowadzonych analiz rozpoczyna proces rewitalizacji. Zapis art. 6 ust. 10 u.r. wskazuje, że ustawodawca przewidział sytuacje, w których obszar rewitalizacji będzie terenem niezamieszkanym. Wskazuje on bowiem na konieczność przeprowadzenia konsultacji społecznych na obszarze rewitalizacji lub, jeśli jest to niemożliwe – w jego najbliższym sąsiedztwie. Niezamieszkane tereny poprzemysłowe (poportowe, powydobywcze), powojskowe czy pokolejowe mogą wejść w skład obszaru rewitalizacji, o ile występują na nich negatywne zjawiska gospodarcze, środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne, a działania na nich podjęte zapobiegną negatywnym zjawiskom społecznym występującym i zdiagnozowanym na obszarze zdegradowanym (art.10 ust. 3 u.r.).

Zobacz również: Wniosek o pozwolenie na budowę 2016 – nowy wzór

Moim zdaniem, przytoczone zapisy ustawowe nie zamykają drogi do objęcia działaniami rewitalizacyjnymi obszarów niezamieszkanych innych niż poprzemysłowe, powojskowe czy pokolejowe.

Gminny program rewitalizacji

Kolejnym etapem działań rewitalizacyjnych powinno być sporządzenie gminnego programu rewitalizacji (GPR), który nie ma rangi aktu prawa miejscowego, ale powoduje konieczność dokonania zmian studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a za jego pośrednictwem ma wpływ na miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. GPR wymusza również dokonanie zmian w wieloletniej prognozie finansowej gminy. W dokumencie tym powinny znaleźć miejsce opisy poszczególnych działań władz lokalnych o charakterze społecznym, ale również gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno-funkcjonalnym i technicznym, mających na celu zrewitalizowanie uprzednio zdiagnozowanych i wyodrębnionych obszarów.

Posiadanie GPR (art. 14 i następne u.r.) jest, według wytycznych wielu instytucji zarządzających, środkami unijnymi, warunkiem koniecznym skutecznego aplikowania o dofinansowanie ze źródeł zewnętrznych. Przepisy u.r. nie określają tej zasady w tak kategoryczny sposób. Należy więc ją traktować jako wytyczną szczegółową wobec ramowych opracowanych przez ministerstwo.

Strefa i plan rewitalizacji

Uchwalenie specjalnej strefy rewitalizacji (art. 25 i następne u.r.) czy miejscowego planu rewitalizacji (art. 37f ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) jest działaniem fakultatywnym. Oba akty prawa miejscowego mają charakter unormowań specjalnych, a konieczność ich sporządzenia powinna wynikać z GPR. Podejmowanie działań na obszarach wiejskich, gdzie koncentracja negatywnych zjawisk jest relatywnie mniejsza, raczej rzadko będzie wymagać uchwalania tych przepisów szczególnych, ułatwiających lub umożliwiających dokonanie procesów rewitalizacyjnych.

Dwie instytucje zarządzające środkami unijnymi, świętokrzyski i opolski urząd marszałkowski, ogłosiły nabory na dofinansowanie sporządzenia lub zmiany czy też aktualizacji gminnych programów rewitalizacji. Można z nich wywnioskować, w jaki sposób rozmieszczone zostaną akcenty w ocenie planowanych działań rewitalizacyjnych podczas kwalifikacji zadań do dofinansowań z funduszy zewnętrznych. Skierowane są one do wszystkich rodzajów jednostek gminnych: miejskich, wiejskich oraz miejsko-wiejskich. Następnych ogłoszeń o naborach należy spodziewać się w najbliższych tygodniach. Wielką niewiadomą pozostaje nadal możliwość skutecznej konkurencji w pozyskiwaniu dofinansowania procesów rewitalizacyjnych z funduszy zewnętrznych przez wszystkie jednostki samorządu terytorialnego i o charakterze miejskim, i wiejskim. Dobór zadań, narzędzi, użyta argumentacja będą mieć więc znaczenie kluczowe.

DAGMARA KAFAR

specjalistka w zakresie prawa budowlanego oraz planowania i zagospodarowania przestrzennego

PODSTAWY PRAWNE

● art. 4, art. 6 ust. 10, art. 7, art. 9, art. 10, art. 14, art. 25 ustawy z 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r. poz. 1777)

● art. 37f ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2015 r. poz. 199, ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1890)

Polecamy serwis: Gospodarka przestrzenna

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dziś rozpoczyna się Europejskie Forum Rolnicze

    Dziś w podrzeszowskiej Jasionce na Podkarpaciu rozpocznie się Europejskie Forum Rolnicze. Głównymi tematami VI edycji tego wydarzenia będą m.in. wpływ konfliktu w Ukrainie na europejskie i światowe rynki rolno-spożywcze oraz sztuczna inteligencja i jej rola w rolnictwie. Forum potrwa do środy.

    Mapa 550 blokad 20 marca w środę. Sprawdź online objazd do pracy. Rolnicy. Strajk. Protest [20 marca, cała Polska]
    Światowy Dzień Recyklingu. Jak nauczyć się inaczej patrzeć na odpady?

    Światowy Dzień Recyklingu obchodzimy dopiero od 2018 r. Przetwarzanie odpadów ma jednak o wiele dłuższą historię. W dzisiejszych czasach recykling jest koniecznością, biorąc pod uwagę jak dużo rzeczy obecnie produkuje się na świecie. 

    Wielkanoc prawosławna 2024 - kiedy wypada?

    Kiedy wypada prawosławna Wielkanoc w 2024 r.? W poniedziałek, 18 marca, rozpoczął się prawosławni rozpoczęli Wielki Post.

    REKLAMA

    Do min. edukacji B. Nowackiej. Religia a świadectwa, liczba godzin, lekcje na początek i koniec zajęć

    Nauczyciele religii skierowali list otwarty do min. edukacji B. Nowackiej. Kierują do MEN zarzuty, wątpliwości i pytania o planowane zmiany w lekcjach religii.

    Min. B. Nowacka: Nowe przepisy dla dyrektorów szkół i kuratorów

    Min. edukacji B. Nowacka zapowiedziała zmiany w powoływaniu dyrektorów szkół. Bez kuratorów i konkursów. Zmiany jeszcze w 2024 r.

    Gospodarka traci miliardy złotych z powodu problemów Polaków ze snem

    Tylko nieco ponad połowa Polaków jest zadowolona z jakości swojego snu. Na kłopoty ze snem najczęściej skarżą się osoby mające od 25 do 34 lat. Krótki i zły jakościowo sen to nie tylko potencjalne problemy zdrowotne, ale i miliardy dolarów strat dla gospodarki. 

    Kiedy matura 2024 – terminy

    Matura 2024 – kiedy są terminy egzaminu maturalnego głównego, dodatkowego i poprawkowego? Jakie daty matury ustnej i matury pisemnej ustala komunikat CKE? Kiedy będą wyniki matur?

    REKLAMA

    MZ zapowiada zmiany w wystawianiu recept na darmowe leki dla osób 65+ oraz dla dzieci

    Zmiany mają dotyczyć recept wystawianych przez lekarzy niemających kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia.

    Z tych lotnisk nie polecisz. Nawet 600 odwołanych lotów

    Pracownicy ochrony strajkują na pięciu niemieckich lotniskach. Kilkadziesiąt tysięcy pasażerów będzie musiało zmienić swoje podróżnicze plany, odwołanych może zostać nawet 600 lotów. W piątek będzie dalszy ciąg strajków. 

    REKLAMA