Świadczenie pielęgnacyjne w pytaniach i odpowiedziach

Kwestie ustalania uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego uregulowane są w art. 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity z dnia 24 lipca 2006 roku  Dz. U. Nr 139, poz.992 z późn. zm.).

- Pytanie: „Czy przysługuje świadczenie pielęgnacyjne synowej na teściową, która ma  pierwszą grupę inwalidzką i choruje na Chorobę Alzheimera? Kobiety zamieszkują we wspólnym gospodarstwie domowym od 29 lat.”

Odpowiedź: Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 2 z ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne przysługuje: innym osobom, na których zgodnie z przepisami z dnia 25 lutego 1964 r. — Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.) ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. 

W świetle powyższego przepisu synowa nie jest uprawniona do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na teściową, gdyż nie spoczywa na niej obowiązek alimentacyjny.

Zgodnie z art. 128. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Synowa natomiast nie jest krewną teściowej i nie jest zobowiązana do alimentacji na jej rzecz. 

- Pytanie: Czy przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w sytuacji gdy mąż wyjedzie za granicę, będzie tam pracował legalnie i pobierał świadczenia rodzinne ?

Odpowiedź: Przy ubieganiu się o świadczenia rodzinne w Polsce uwzględniana jest treść ustawy o świadczeniach rodzinnych, której art. 17 ust. 1 wskazuje na konieczność rezygnacji z zatrudnienia lub pracy zarobkowej. Natomiast podejmując starania o uzyskanie świadczenia z tytułu wydatków związanych z opieką nad osobą niepełnosprawną za granicą, sprawy rozpatrywane są w oparciu o przepisy tam obowiązujące  

- Pytanie: „Czy przysługuje świadczenie pielęgnacyjne osobie bezrobotnej bez prawa do zasiłku?”

Odpowiedź: Warunki wymienione w art. 17 ust. 1  uprawniające do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego muszą zostać spełnione łącznie. Jeżeli osoba zainteresowana nabyciem prawa do świadczenia jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy nawet bez prawa do zasiłku, oznacza to zgodnie z odrębną ustawą (tj. ustawą o promocji  zatrudnienia i instytucjach rynku pracy) potwierdzenie gotowości podjęcia zatrudnienia. 

Czytaj także: Świadczenia rodzinne i alimenty - nowe przepisy>>

- Pytanie: „Czy przysługuje świadczenie pielęgnacyjne wnukowi, prowadzącemu gospodarstwo rolne na 86 letnią babcię, z która mieszka. Babcia legitymuje się orzeczeniem grupy inwalidzkiej i wymaga opieki osoby drugiej.„

Odpowiedź:  Zgodnie z art. 17 ust. 1 osobami uprawnionymi do świadczenia pielęgnacyjnego są: inne osoby, na których zgodnie z przepisami  z dnia 25 lutego 1964 r. — Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.) ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ustawa w art. 17 ust. 1 a dopuszcza  również przyznanie świadczenia  osobie innej niż spokrewniona w pierwszym stopniu, na której ciąży obowiązek alimentacyjny w przypadku gdy nie ma osoby spokrewnionej w pierwszym stopniu albo gdy osoba ta nie jest w stanie sprawować opieki nad osobą niepełnosprawną Stosownie do art. 128  Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Natomiast art. 129. § 1. brzmi: Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

§ 2. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Jednak rozpatrując tą sprawę należy kierować się zapisami: Art. 132 KRiO o treści : „Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami”.

Powyższe oznacza to, że wnuk może się ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne na babcię pod warunkiem, że jej dzieci nie są w stanie sprostać obowiązkowi opieki nad nią, co należy odpowiednio udokumentować w zależności od okoliczności sprawy. 

- Pytanie: „Mam małą córeczkę, która ma wadę serca, czy przysługuje mi świadczenie pielęgnacyjne?”

Odpowiedź: Świadczenie pielęgnacyjne na podstawie art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych  przysługuje niezależnie od dochodu osobie rezygnującej z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Definicja zatrudnienia znajduje się w art. 3 pkt 23 wym. ustawy.

Kolejnym warunkiem koniecznym jest legitymowanie się przez dziecko orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Orzeczenia wydawane są przez Powiatowe Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności na podstawie stanu zdrowia i zgromadzonej dokumentacji medycznej zgodnie z ustawą o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. 

Czytaj także: Świadczenie pielęgnacyjne po zmianach w 2011 roku>>

- Pytanie: „Czy przysługuje mi świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli moi rodzice oboje posiadają orzeczenie o całkowitej niepełnosprawności”?

Odpowiedź: Znowelizowana ustawa o świadczeniach rodzinnych zamieszczona w ustawie o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ( Dz. U z 2011 roku, Nr 205, poz. 1212) w art. 17 ust. 5 pkt 2 ppkt a dopuszcza możliwość przyznania świadczenia warunkowo na osobę pozostającą w związku małżeńskim, o ile małżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Zaznacza się stosownie do art. 17 ust. 5 pkt.5, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje na jedną osobę w rodzinie lub poza nią. Rodzina natomiast została zdefiniowana w art. 3 pkt 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych.      

- Pytanie: Czy przysługuje mi świadczenie pielęgnacyjne, jeśli rozpocznę własną działalność gospodarczą?

Odpowiedź: Warunkiem otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego jest spełnianie warunków ustawowych wynikających z art.17 ust. 1 oznaczających nie podejmowanie lub rezygnację z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Definicja zatrudnienia zawiera się w art. 3 pkt 22 i brzmi: „zatrudnienie lub inna praca zatrudnieniu lub inna praca zarobkowa — oznacza to wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wobec powyższego w przedstawionej sytuacji nie dojdzie do spełnienia wymogu oznaczającego nie podejmowanie lub rezygnację z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i świadczenie pielęgnacyjne nie będzie przysługiwać.