Fundusz alimentacyjny - zmiany od 1 stycznia 2016 roku

Fundusz alimentacyjny to system wspierania osób uprawnionych do alimentów środkami finansowymi z budżetu państwa.

Dotyczy to głównie rodzin w których dzieci wskutek rozstania rodziców stale mieszkają z jednym z nich, a drugie ma obowiązek nałożony przez sąd partycypować w kosztach utrzymania dziecka. Narzędziem mającym zapewnić środki finansowe na zaspokojenie potrzeb dziecka są alimenty, których wysokość zależy od decyzji sądu. Praktyka pokazuje, że nie ma uniwersalnego wzorca dotyczącego wysokości alimentów, ponieważ brane są pod uwagę możliwości finansowe rodzica zobowiązanego do zapłaty, ale też standard życia, do którego przyzwyczajone jest dziecko. Alimenty mają na celu nie tylko zapewnienia minimum egzystencji, ale również umożliwiają sfinansowanie pozaszkolnych zajęć edukacyjnych, leczenia czy realizowania pasji dziecka.

Polecamy: VAT w samorządach (książka)

W przypadku, gdy rodzic wywiązuje się z nałożonego na niego obowiązku alimentacyjnego można uznać, że potrzeby dziecka są odpowiednio zaspokajane, a jego sytuacja życiowa nie ulegnie pogorszeniu. Niestety uchylanie się od obowiązku alimentacji stanowi jedno z najczęściej popełnianych w Polsce przestępstw. Uporczywe niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Jeżeli jednak osobie pokrzywdzonej przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie odbywa się z urzędu. Uporczywość polega na celowym uchylaniu się od obowiązku mimo możliwości zapłaty alimentów, które trwa przez dłuższy okres czasu.

Zobacz również: Zasiłek rodzinny - kryterium dochodowe 2015/2016

Osoby uprawnione

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie, która nie ukończyła 18 roku życia albo która nie ukończyła 25 roku życia i wciąż uczy się w szkole lub szkole wyższej. Jeżeli osoba uprawniona posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności świadczenia te przysługują bezterminowo.

Drugim warunkiem jest kryterium dochodowe, według którego dochód na osobę w rodzinie nie może przekraczać 725 zł. Jeżeli jednak członek rodziny utraci dochód w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy lub po tym roku, ustalając jego dochód, nie uwzględnia się dochodu utraconego, a jeżeli uzyska dochód w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, ustalając dochód członka rodziny, uzyskany w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był osiągnięty, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny po roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy jego dochód ustala się na podstawie dochodu członka rodziny, powiększonego o kwotę uzyskanego dochodu z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wysokość świadczenia

Co do zasady świadczenie z funduszu przysługuje w wysokości alimentów ustalonych przez sąd, nie może jednak przekroczyć wysokości 500 zł. Świadczenia nie przysługują, jeżeli osoba uprawniona została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej albo zawarła związek małżeński.

Zobacz również: Bezpłatna pomoc prawna od 2016 r. - dla kogo?

Wniosek – zmiany od 1 stycznia 2016 roku

Ustalenie prawa do świadczenia odbywa się na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego. Do tej pory możliwe było złożenie tylko w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej. Od początku przyszłego roku będzie można tego dokonać za pomocą systemu teleinformatycznego, co w założeniu ma usprawnić prowadzenie postępowania i przyśpieszyć wydanie decyzji. Wniosek składany przez Internet opatruje się bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

We wniosku należy zawrzeć dane dotyczące członków rodziny, w tym: imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL – numer dokumentu potwierdzającego tożsamość; oraz oświadczenie wnioskodawcy o przekazaniu organowi egzekucyjnemu wszelkich znanych mu informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu; oraz oświadczenie wnioskodawcy o miejscu zamieszkania, wieku, zatrudnieniu i sytuacji ekonomicznej osób zobowiązanych względem osoby uprawnionej do alimentacji.

Do wniosku należy załączyć:

1) zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), każdego członka rodziny;

2) oświadczenie o deklarowanych dochodach osiąganych przez osoby podlegające przepisom o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

3) zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia:

a) zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne albo oświadczenie stwierdzające bezskuteczność egzekucji – jeżeli osoba uprawniona złoży wniosek bez zaświadczenia organ właściwy wierzyciela występuje do organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne z wezwaniem o przesłanie zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji, które ma obowiązek wydać w ciągu 14 dni,

b) odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem,

c) orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dla osoby uprawnionej,

d) zaświadczenie albo oświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej,

e) informacje właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z:

– brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub

– brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą,

f) inne dokumenty potwierdzające spełnianie warunków do przyznania lub ustalenia wysokości świadczenia z funduszu alimentacyjnego będącego przedmiotem wniosku.

Znacznym ułatwieniem dla ubiegającego się o świadczenie jest umożliwienie organowi właściwemu wierzyciela prowadzącemu postępowanie samodzielnego uzyskania od organów państwowych zaświadczeń o dochodach, zaświadczeń z ZUS-u, oraz – w przypadku ubiegania się o świadczenia uzależnione od niepełnosprawności – orzeczeń potwierdzających niepełnosprawność wydanych przez powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. W sytuacji, gdy organ nie będzie w stanie samodzielnie uzyskać koniecznych dokumentów, może wezwać osobę uprawnioną lub jej przedstawiciela ustawowego do uzupełnienia braków w dokumentacji.

Podstawa prawna:

- Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2015 r., poz. 1359)   

- Art. 209 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. (Dz.U. 1997 Nr 88 poz. 553)

Polecamy serwis: Opieka społeczna