REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Problemy gmin z azbestem

Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Problemy gmin z azbestem./ fot. Shutterstock
Problemy gmin z azbestem./ fot. Shutterstock
Media

REKLAMA

REKLAMA

Gminy domagają się większego zaangażowania władz centralnych w problem azbestu. Usuwanie wyrobów z azbestem jest skomplikowane i wymaga zaangażowania nie tylko władz gmin, ale i samych zainteresowanych.

Gminy nie godzą się na malejące wsparcie finansowe i chcą większego zaangażowania władz centralnych w usuwanie tego materiału. Tyle że same opornie sięgają po oferowane im fundusze.

REKLAMA

REKLAMA

Mimo wydanych miliardów złotych, kilkunastu lat pracy i wielu rządowych programów rakotwórczy azbest wciąż wpisuje się w krajobraz polskiej wsi. Z danych rządowej Bazy Azbestowej wynika, że na dachach domów, stodół i chlewni wciąż zalega prawie 5,4 mln ton eternitu. Najwięcej, bo prawie jedna piąta – na Mazowszu. Do 2032 r. po tym materiale nie powinno zostać ani śladu. Tak zakłada Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009–2032, który pochłonie ponad 40 mld zł.

Niestety, dotychczasowe tempo utylizacji nie zachwyca. Jeszcze w 2010 r., gdy rządzący opracowywali program, z szacunków wynikało, że samorządy będą musiały zrobić porządek z ponad 14,5 mln ton azbestu. Dziś, według najnowszych statystyk Bazy Azbestowej (współtworzą ją gminy, które aktualizują dane), usunęliśmy niespełna milion ton.

Liczby te pokazują jednak tylko szczątkowy obraz. Zdaniem ekspertów od 15 do 20 proc. gmin nie aktualizuje regularnie bazy, a te, które to robią, mogą to czynić nierzetelnie. Innymi słowy, nie wiemy do końca, ile eternitu pozostało nam do unieszkodliwienia.

Malejące wsparcie

Tu zaczynają się schody i przeciąganie liny, kto ma na siebie wziąć finansowy ciężar utylizacji tego materiału, a także – co okazuje się największą barierą – położenie nowego, bezpiecznego dla środowiska i mieszkańców dachu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Co do zasady pieniądze na unieszkodliwienie eternitu płyną z trzech źródeł: większość przeznaczają na ten cel Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (finansuje 50 proc. kosztów kwalifikowanych) oraz wojewódzkie fundusze (nie mniej niż 35 proc.). Resztę dopłaca gmina.

Sęk w tym, że w ostatnich latach – jak wytknęli na ostatnim posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST) przedstawiciele Związku Gmin Wiejskich RP – wsparcie ze strony rządu maleje. Co gorsza, niektóre wojewódzkie fundusze zupełnie wycofują się z udzielania wsparcia.

– Mimo wielokrotnych zapytań i zgłaszania potrzeb w bieżącym roku, podobnie jak w 2018 r., WFOŚiGW w Rzeszowie nie dotuje neutralizacji wyrobów zawierających azbest – twierdzą władze gminy Ropczyce.

Na trend spadkowy zwraca uwagę też Jacek Brygman, wójt gminy Cekcyn i członek ZGW RP.

– W latach 2015–2016 łącznie ze środków NFOŚ i WFOŚ dofinansowanie wynosiło 100 proc. W zeszłym roku było to już 70 proc., a w tym według różnych źródeł informacji proponowane jest dofinansowanie tylko do wysokości 50 proc. kosztów – mówi.

Wójt zawnioskował o przywrócenie zasad, które zapewniłyby wsparcie na poziomie 100 proc. kosztów zdjęcia i utylizacji materiałów z azbestu. Podkreślił, że jest to szczególnie ważne dla terenów wiejskich.

– Pełne wsparcie ze strony NFOŚ byłoby też korzystne, bo dziś finansowanie jest niejednolite: koszty bywają dzielone między gminę a zainteresowanych wymianą dachu mieszkańców lub pokrywane wyłącznie z budżetu samorządu – przekonywał.

Niewykorzystane fundusze

Niewykluczone, że sytuacja ulegnie wkrótce poprawie. Przedstawiciele NFOŚiGW zapowiadają, że fundusz pracuje nad kolejną odsłoną programu priorytetowego ”Usuwanie wyrobów zawierających azbest„. Ostatnia edycja była ogłoszona w 2015 r. i trwała trzy lata.

– Wpłynęło do nas pismo konwentu prezesów wojewódzkich funduszy, żeby uruchomić nabór w 2019 r. Narodowy fundusz jest przed dopracowaniem formuły realizacji tego wspólnego programu – mówi Dominik Bąk, wiceprezes zarządu NFOŚiGW. Dodaje, że zarówno zasady tego programu, jak i harmonogram przekazywania środków ”będą poddane analizie„.

Zwraca przy tym uwagę, że gminy często nie sięgają po pieniądze, które są dostępne. W efekcie dotychczasowe środki zapewniane przez fundusze wojewódzkie były wykorzystywane zaledwie na poziomie kilkudziesięciu procent.

– Rzadko kiedy roczne wykonanie budżetu, który przewidywał fundusz, przekraczało 50 proc. – zaznacza.

Dodaje, że często nawet w skrajnych przypadkach gminy pozostawały bierne wobec udostępnionych im pieniędzy. Za przykład podaje program usuwania azbestu, który ogłoszono w drugiej połowie 2017 r., gdy przez kraj przetoczyła się fala katastrofalnych nawałnic.

– Z ogólnej zaplanowanej w budżecie kwoty 20 mln zł wykorzystano jedynie 3 mln – wskazuje wiceprezes NFOŚiGW. Apeluje też do samorządów o dołożenie starań, żeby oferowane wsparcie wykorzystywać w całości.

Nierozwiązany problem

Dlaczego tak się jednak nie dzieje? Dużo winy jest po stronie samorządów, które często problem azbestu ignorują lub są nieświadome, gdzie (u których mieszkańców) on w ogóle występuje. Zawodzi też komunikacja z mieszkańcami, którzy nawet nie wiedzą o możliwym wsparciu.

Przeszkodą są również prozaiczne problemy. Po pierwsze, usuwanie wyrobów z azbestem jest skomplikowane i wymaga zaangażowania nie tylko władz gmin, ale i samych zainteresowanych. W trakcie prac wzrasta bowiem emisja pyłu azbestowego, co oznacza, że objęty modernizacją teren powinien być zabezpieczony. Najlepiej byłoby, gdyby lokatorzy opuścili na jakiś czas nieruchomość. A to uciążliwość, na którą wielu się nie godzi.

Drugi powód to niechęć samych właścicieli nieruchomości. Gminy mogą bowiem ich wspomóc poprzez dofinansowanie demontażu, transportu i utylizacji wyrobów azbestowych. W kosztach tych nie mieści się jednak wydatek na nowy dach, który mieszkańcy muszą już pokryć z własnej kieszeni. A to duża blokada, zwłaszcza że azbest najczęściej zalega na dachach osób ubogich, dla których taka inwestycja rzadko kiedy jest najwyższym priorytetem.

Podczas ostatniego posiedzenia KWRiST strona samorządowa ponownie zaapelowała o to, by wsparcie rządu objęło nie tylko usuwanie azbestu, lecz także finansowanie nowego dachu. NFOŚiGW konsekwentnie przekonuje jednak, że tego zrobić nie może.

– Efekt ekologiczny, jaki mamy zrealizować, dotyczy usuwania i utylizacji azbestu, a nie wymiany pokryć dachowych. W tego typu przedsięwzięciach efekt ten nie jest realizowany, więc fundusz do tego dopłacać nie może – zaznacza Dominik Bąk. 

 Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy INFOR Biznes. Kup licencję

autor: Jakub Pawłowski

Źródło: gazetaprawna.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
1700 zł dla każdego obywatela w wieku produkcyjnym? Ekonomista: to możliwe [WYWIAD]

A gdyby tak zastąpić 800+, babciowe, zasiłki opiekuńcze, rentę socjalną i inne świadczenia jednym uniwersalnym świadczeniem, które otrzymywałby każdy obywatel w wieku produkcyjnym? O co chodzi o idei dochodu podstawowego i ile by taki program kosztował? Rozmówcą Piotra Nowaka w programie Gość Infor.pl był dr Maciej Szlinder, ekonomista, filiozof, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego.

Jaka jest prawidłowa temperatura ludzkiego ciała? Już nie 36,6 st. C

Jaka jest prawidłowa temperatura ludzkiego ciała? Kalifornijscy lekarze i antropolodzy uznają starą normę, czyli 36,6 st. C za nieaktualną. Na przestrzeni wieków temperatura się obniżyła. Eksperci przeanalizowali przyczyny tej zmiany.

Polacy źle mierzą temperaturę w czasie choroby

Polacy źle mierzą temperaturę w czasie choroby. Do takich wniosków doszli autorzy raportu pt. „Jak Polacy mierzą temperaturę ciała podczas choroby?”. Jakie błędy są najczęściej popełniane? Na co trzeba zwrocić szczególną uwagę, zwłaszcza w sezonie zachorowań na grypę?

Uposażenia żołnierzy zawodowych w 2025 roku [Tabela stawek]. Podwyżka z wyrównaniem od 1 stycznia

Minister Obrony Narodowej przygotował projekt rozporządzenia w sprawie stawek uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych. Stawki te mają zostać podwyższone od 5,3% do 7,1% (w zależności od grupy uposażenia) ze skutkiem od 1 stycznia 2025 r. Zatem w 2025 r. (z wyrównaniem od 1 stycznia) nastąpi wzrost uposażenia zasadniczego od 400 zł dla szeregowych, 500 zł dla podoficerów oraz do 1100 zł dla generała - w porównaniu do dotychczasowych stawek. Najniższe uposażenie zasadnicze żołnierza zawodowego wzrośnie o 400 zł - z 6000 zł do 6400 zł.

REKLAMA

Co pyli teraz? Kalendarz pylenia na cały rok

Należy pamiętać, że w Polsce, w niektórych regionach jest cieplej, w innych zimniej, w innym okresie pylić będą rośliny i drzewa w południowo-zachodniej części kraju, a w innym w północno-wschodnim. W Polsce najczęściej uczulają pyłki trwa, chwastów oraz drzew.

Dzień Bezpiecznego Internetu. Ilu Polaków dzieli się swoimi danymi do logowania?

Czy Polacy udostępniają swoje dane do logowania? Z badania "Mobilny Portret Polaka" opublikowanego 11 lutego, w Dniu Bezpiecznego Internetu wynika, że 60 proc. badanych deklaruje, iż nie dzieli się z nikim swoimi danymi do logowania. Co piąty respondent przyznał, że padł ofiarą oszustwa w internecie.

Jak obliczyć trzynastkę dla pracownika samorządowego? RIO: nie można wliczać jednorazowych, nieperiodycznych wypłat do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Regionalna Izba Obrachunkowa w piśmie z 28 stycznia 2025 r. wyjaśniła, że do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) wlicza się te składniki wynagrodzenia, które przyjmowane są do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Do tej podstawy nie wlicza się natomiast jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie.

Z Radomia polecisz tylko w dwóch kierunkach. Jeden wkrótce będzie zawieszony

Jedynie ponad 3 tys. pasażerów. Tylu odprawiło lotnisko w Radomiu w styczniu. To o połowę mniej niż w tym samym miesiącu 2024 roku. Polskie Porty Lotnicze przekazały, że na ten moment dostępne są dwa regularne kierunki lotów.

REKLAMA

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Komisji ds. Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dotyczące usprawnienia działania organów pomocy społeczne.

Raport o stanie gminy 2025 szybko i bez błędów. Kielce i Jarocin już to robiłą ... z pomocą AI

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc i Jarocina pokazują, że tak.

REKLAMA