REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy istnieje obowiązek udostępniania faktury jako informacji publicznej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Faktura, informacja publiczna/ Fot. Fotolia
Faktura, informacja publiczna/ Fot. Fotolia
fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Samorządowcy, ale również partie polityczne czy organizacje społeczne, spotykają się coraz częściej z wnioskami o udostępnienie informacji publicznej w zakresie wydatkowania środków publicznych, zwłaszcza w zakresie dokumentacji ich wydatkowania. Obok treści zawartych umów przedmiotem zainteresowania wnioskodawców są przede wszystkim faktury.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej: u.d.i.p.), każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną. Ta definicja budzi wiele wątpliwości, ponieważ ustawodawca nie zdefiniował jednocześnie pojęcia sprawy publicznej. Jedynie w art. 6 u.d.i.p. wskazano na przykładowe rodzaje informacji stanowiących informację publiczną. Do informacji tych należą również te, które, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. a, dotyczą majątku jednostek samorządu terytorialnego. WSA w Olsztynie w wyroku z 13 sierpnia 2014 r. (sygn. akt II SAB/Ol 72/14) zauważył, że sposób podziału oraz sposób wydatkowania środków publicznych stanowią sprawę publiczną w rozumieniu u.d.i.p. Dlatego uznaje się, że, co do zasady, publiczny charakter mogą mieć dokumenty związane z wydatkowaniem środków publicznych, np. umowy, faktury, protokoły itd.

REKLAMA

Polecamy produkt: Gazeta Samorządu i Administracji

Faktura jako nośnik informacji publicznej

REKLAMA

Polska regulacja dostępu do informacji publicznej, w przeciwieństwie np. do regulacji odnoszących się do instytucji Unii Europejskiej, nie ogranicza pojęcia informacji publicznej wyłącznie do dokumentu. Jedynie w art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a u.d.i.p. pojawiło się odwołanie do pojęcia dokumentu urzędowego, ale ze względu na otwarty katalog rodzajów informacji publicznej zawarty w art. 6 u.d.i.p. uznaje się, że udostępnieniu podlegają również informacje zawarte na innych nośnikach niż dokument urzędowy.

Do dokumentów związanych z wydatkowaniem przez samorząd środków publicznych WSA w Opolu w wyroku z 31 marca 2014 r. (sygn. akt II SAB/Op 13/14) zaliczył faktury. Dokumenty tego rodzaju stanowią informację publiczną, nawet jeśli byłyby wyłącznie podstawą do dyspozycji wydatkowania środków publicznych. Faktury, choćby nie zostały wytworzone przez organ administracji publicznej zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej, to do tego organu bezpośrednio się odnoszą, bowiem stanowią podstawę do zmniejszenia jego aktywów, a zatem podlegają udostępnieniu w trybie art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f u.d.i.p.

Udostępnieniu podlegają również informacje zawarte na innych nośnikach niż dokument urzędowy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wbrew niektórym orzeczeniom sądowym, wydaje się, że należy odróżnić informację publiczną od nośnika tej informacji. Przy wprowadzeniu takiego rozróżnienia faktura jest wyłącznie nośnikiem informacji, a pozwala stwierdzić, jaka kwota, na rzecz jakiego podmiotu oraz najczęściej na podstawie jakiej umowy została wydatkowana ze środków publicznych. Dlatego m.in. WSA w Gliwicach w wyroku z 1 grudnia 2009 r. (sygn. akt IV SA/Gl 700/09) przyjął, że faktura czy umowa nie podlegają udostępnieniu w trybie informacji publicznej, ponieważ nie stanowią dokumentu urzędowego. Wyrok ten nie dotyczył jednak kwestii wydatkowania środków publicznych, stąd zawarta w nim teza nie może być wykorzystana w analizie zakresu obowiązku organu co do udostępnienia faktur, których jest adresatem. Przyjmując szeroką definicję informacji publicznej, należy raczej przychylić się do stanowiska, że faktury – zarówno co do treści, jak i formy – podlegają udostępnieniu w trybie u.d.i.p.


Problem anonimizacji danych

REKLAMA

W przypadku udostępnienia faktur istotnym problemem dla organu administracji publicznej jest ustalenie, czy faktury powinny podlegać anonimizacji, a jeśli tak, to jaki jest konieczny zakres anonimizacji danych i czy pozwala to zakwalifikować wnioskowaną informację publiczną jako informację przetworzoną. Potrzeba anonimizacji polegającej technicznie zwykle na tzw. wybiałkowaniu pewnych danych na kopii dokumentu, wynika najczęściej z potrzeby ochrony prywatności osoby fizycznej.

Jak jednak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 8 listopada 2012 r. (sygn. akt I CSK 190/12), ujawnienie takich danych, jak imię i nazwisko osoby fizycznej czy nazwa przedsiębiorcy nie może być z perspektywy celu informacji publicznej kwalifikowane jako naruszenie prywatności kontrahenta organu władzy publicznej. Z kolei WSA w Warszawie w wyroku z 4 grudnia 2015 r. (sygn. akt II SA/Wa 1510/15) uznał, że informacje dotyczące wydatkowania środków publicznych na rzecz konkretnych osób świadczących usługi na rzecz administracji publicznej stanowią informację publiczną. Dopiero znajomość osoby kontrahenta organu administracji publicznej pozwala na pełną społeczną kontrolę nad wydatkowaniem środków publicznych i przeciwdziałanie nieprawidłowościom.

Zobacz również: Współpraca międzygminna a centralizacja rozliczeń VAT

WAŻNE

Ewentualna anonimizacja danych zawartych na fakturach będących podstawą wydatkowania środków publicznych nie może dotyczyć imienia i nazwiska czy nazwy podmiotu wystawiającego fakturę na rzecz organu administracji publicznej. Podobnie nie może być nią objęta kwota na fakturze czy wskazanie usługi stanowiącej podstawę wydania faktury.

Takie dane, jak adres zamieszkania osoby fizycznej czy jej numer PESEL, jeśli znalazłyby się na fakturze, mogą podlegać anonimizacji, bowiem usunięcie tych danych nie utrudnia społecznej kontroli wydatkowania środków publicznych.

Dużym utrudnieniem okazuje się ocena, czy podjęcie czynności związanych z wnioskowanym udostępnieniem większej liczby faktur może pozwalać na zbiorcze zakwalifikowanie wnioskowanej informacji jako informacji przetworzonej. WSA w Warszawie w wyroku z 20 stycznia 2015 r. (sygn. akt II SA/Wa 1795/14) stwierdził, że ewentualna potrzeba dokonania anonimizacji dokumentów podlegających udostępnieniu nie powoduje, że powstaje jakościowo nowa informacja, którą można byłoby zakwalifikować jako informację przetworzoną. Ma to istotne konsekwencje dla przebiegu procedury udostępnienia informacji, bowiem, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., udostępnienie informacji przetworzonej uwarunkowane jest wcześniejszym wykazaniem przez wnioskodawcę istnienia szczególnie uzasadnionego interesu publicznego przemawiającego za udostępnieniem informacji. Z drugiej jednak strony, NSA w wyroku z 9 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I OSK 792/11) ocenił, że w pewnych przypadkach szeroki zakres wniosku, wymagający zgromadzenia, przekształcenia (zanonimizowania) i sporządzenia wielu kserokopii określonych dokumentów, może wymagać takich działań organizacyjnych i angażowania środków osobowych, które zakłócają normalny tok działania podmiotu zobowiązanego i utrudniają wykonywanie przypisanych mu zadań. W takim przypadku – mimo że informacja składa się z wielu informacji prostych, powinna być uznana za informację przetworzoną, ponieważ powstały w wyniku podjętych działań zbiór nie istniał w chwili wystąpienia z żądaniem o udostępnienie informacji. Dokonanie jednak kwalifikacji informacji jako przetworzonej powinno być stosowane z dużą ostrożnością i dotyczyć raczej przypadków, w których udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem wymagałoby podjęcia poszukiwań określonych dokumentów (np. w zasobach archiwalnych) i skompletowania ich według kryterium wskazanego przez wnioskodawcę, nie zaś wyłącznie skopiowania istniejącego zbioru dokumentów.

Z orzecznictwa

Pojęcie dokumentu urzędowego różni się od dokumentu zawierającego informację publiczną. Istotne znaczenie ma nie to, kto jest wystawcą dokumentu, lecz to, czy zawiera on informację publiczną. Dlatego domaganie się dostępu do takich dokumentów, jak faktury czy rachunki, związanych z realizacją umów finansowanych ze środków publicznych, jest w pełni uzasadnione na podstawie u.d.i.p.

Wyrok WSA w Warszawie z 4 lipca 2007 r., sygn. akt II SAB/Wa 66/12

KAZIMIERZ PAWLIK

radca prawny, specjalizuje się w prawie administracyjnym

PODSTAWA PRAWNA

● art. 1 ust. 1, art. 3 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a , art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. a, art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 2058; ost. zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 34)

Polecamy serwis: Finanse

Radca prawny, adiunkt na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , dawniej pracownik administracji publicznej, obecnie prowadzi w Krakowie i w Radomiu własną kancelarię radcowską zajmującą się reprezentacją w postępowaniach administracyjnych. Specjalizuje się w zagadnieniach dostępu do informacji publicznej (z tego zakresu obroniona praca doktorska w 2016 r.), planowaniu przestrzennym i prawie budowlanym. Współautor książki Dyplom z Internetu (2015 r.) oraz komentarza do Ustawy o samorządzie gminnym (2015 r.) i autor przeszło trzystu artykułów, głównie z zakresu prawa samorządowego, publikowanych m.in. w „Gazecie Samorządu i Administracji”, „Wspólnocie Mieszkaniowej”, „Inwestorze”, „Sekretarzu i Organizacji Urzędu” oraz „Skarbniku i Finansach Publicznych” czy „Inwestycjach Sektora Publicznego”.
Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odwołanie od decyzji administracyjnej. Najważniejsze informacje

Wiele życiowych spraw załatwianych jest decyzją administracyjną. Może to być np. zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, przyznanie lub odmowa zasiłku rodzinnego, cofnięcie świadczeń z MOPS, przyjęcie lub nieprzyjęcie dziecka do przedszkola albo szkoły, określenie wysokości podatku od nieruchomości, pozwolenie na budowę, zajęcie pasa drogowego, zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Coraz więcej Polaków regularnie podróżuje koleją. Dokąd i jak często jeździmy pociągiem?

Kolej w Polsce przeżywa rozkwit – w ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę przejazdów. Aż 45% Polaków deklaruje sympatię do tego środka transportu, szczególnie młodzi (16–24 lata) i mieszkańcy Pomorza, którzy podróżują średnio 33 razy rocznie. Jaka jest najczęściej uczęszczana trasa? W jakie dni Polacy najczęściej kupują bilety? Jaki rodzaj pociągu preferują?

Renta wdowia. 320 tys. osób już otrzymało świadczenia. Sprawdź, czy też możesz dostać

Już 320 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej z ZUS. Wnioski nadal można składać. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 358,27 zł.

Próg zaostrzony z 50 proc. do 25 proc. Nowe przepisy MEN zmieniają wszystko w szkołach

Istotne zmiany przepisów dla uczniów zakłada nowy projekt Ministerstwa Edukacji Narodowej, który został już skierowany do konsultacji. Będą surowsze zasady w szkołach. Projekt zakłada m.in., że uczeń nie będzie klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich przedmiotów, gdy przekroczy próg 25 proc. nieobecności nieusprawiedliwionej.

REKLAMA

Od marzeń do nauki – po co naprawdę Sławosz Uznański – Wiśniewski poleciał w kosmos?

Śledzimy media społecznościowe, zdjęcia Ziemi z orbity i codzienne relacje Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ale za tą medialną euforią kryje się znacznie więcej niż symboliczny gest. Co z tego lotu wynika dla Polski? Jakie są realne, wymierne korzyści dla gospodarki, nauki i przemysłu?

Pensje w samorządach z wyrównaniem. Czy również dla byłych pracowników?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zaczęła obowiązywać od 14 czerwca 2025 r. Nowe stawki wynagrodzeń będą należne pracownikom z wyrównaniem od 1 marca 2025 r.

Stacje hydrologiczne odnotowują rekordy dobowego opadu deszczu. Ulewy w całym kraju

Aż jedenaście stacji hydrologicznych zanotowało opad dobowy wyższy niż dotychczasowa maksymalna suma dobowa - wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Dwukrotnie wyższy poziom odnotowano na trzech stacjach, na jednej - trzykrotnie wyższy.

„Jak mogliśmy do tego dopuścić?” – dramatyczny stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów

W ostatnich latach znacznie pogorszył się stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów świata. Z najnowszego raportu wynika, że najmłodsi chorują i umierają tam częściej niż ich rówieśnicy w innych wysoko rozwiniętych państwach. Główne przyczyny to wypadki, przemoc i choroby cywilizacyjne, ale nie tylko.

REKLAMA

Patrz na skład! Ogólnopolska kampania o świadomej suplementacji

Jak często poświęcamy chwilę, by sprawdzić skład na etykiecie? Kampania „Patrz na skład” zachęca do zastanowienia się nad naszymi codziennymi decyzjami i promuje świadome podejście do suplementacji.

Segregacja odpadów to za mało. Ekspert: "Najlepsze śmieci to te, które nigdy nie powstały"

Dlaczego recykling nie wystarczy? Jakie błędy popełniamy w gospodarowaniu bioodpadami? I co musi się zmienić, by Polska była gotowa na gospodarkę obiegu zamkniętego? O tym wszystkim opowiada Michał Paca – ekspert ds. gospodarki odpadami i zrównoważonego rozwoju.

REKLAMA