REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Porozumienie międzygminne - istota

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Porozumienie międzygminne jako forma współdziałania jednostek samorządu terytorialnego./ fot. Shutterstock
Porozumienie międzygminne jako forma współdziałania jednostek samorządu terytorialnego./ fot. Shutterstock
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

W niniejszym artykule omówiono istotę porozumienia międzygminnego wraz z jego konsekwencjami.

REKLAMA

Porównując regulacje dotyczące porozumień międzygminnych z regulacjami dotyczącymi związków jednostek samorządu terytorialnego stwierdzić można, że są one, jak już wspomniano w poprzednim artykule, bardzo nieliczne, wręcz ubogie w treść, choć i tak zdecydowanie bardziej rozbudowane regulacje dotyczące związków gminnych, powiatowych i powiatowo-gminnych w wielu sytuacjach ocenić należy jako niewystarczające.

REKLAMA

Wszystkie ustawy samorządowe dopuszczają możliwość współdziałania jednostek w formie porozumienia. W przypadku u.s.g. kwestię istoty porozumień reguluje art. 74 zawarty w rozdziale 7 Związki i porozumienia międzygminne. Dotyczy on wyłącznie porozumień międzygminnych, stanowiąc podstawę współdziałania gmin w formie porozumienia oraz lapidarnie określający istotę porozumienia. Z przepisu tego wynika, że istotą porozumienia jest powierzenie zadań przez gminy do wykonywania zadań jednej z nich (art. 74 ust. 1 u.s.g.). Gmina przejmująca do wykonania zadania (gmina wykonująca) objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin związane z powierzonymi jej zadaniami. Gminy powierzające zadania mają, jak uprzednio wskazywano obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonych zadań (art. 74 ust. 2 u.s.g.)[1]. Dopełnieniem tej regulacji w zakresie porozumieć międzygminnych jest art. 8 ust. 2b u.s.g., który przekazuje kwestie sporne majątkowe wynikłe z porozumień do właściwości sądów powszechnych.

Kwestią jak dotychczas nie budzącą wątpliwości w świetle art. 74 ust. 1 oraz ust. 2 u.s.g. jest to, że w przypadku porozumień gminnych, gmina przejmująca zadania na podstawie porozumienia realizuje je jako własne, we własnym imieniu i na własny rachunek. Nie oznacza to jednak uwolnienia gminy przekazującej zadania od odpowiedzialności o charakterze politycznym za sposób wykonywania zadań przez gminę przejmującą.

Zobacz: Organizacja

REKLAMA

Kwestią o charakterze wstępnym wydaje się przesądzenie, czy przepisy ustaw ustrojowych, w tym u.s.g. stanowią samoistną podstawę kompetencyjną do zawierania porozumień we wszystkich obszarach zadań przekazanych gminom przez ustawodawcę, czy też niezbędne jest wyrażenie nadto szczegółowego umocowania w innych ustawach określanych niekiedy jako materialne, czy też szczegółowe (to ostatnie określenie wydaje się bardziej uzasadnione, gdyż ustawy takie jak np. ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, czy ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odbiór ścieków, ustawa o publicznym transporcie zbiorowym i inne zawierają zarówno regulacje o charakterze materialno-prawnym, jak i ustrojowe oraz procesowe). Dominujący wydaje się pogląd o dopuszczalności korzystania z przewidzianych form współpracy, w zasadzie w sposób nieskrępowany wyłącznie na podstawie ustaw ustrojowych. Nie jest zatem wymagane umocowanie do zawierania porozumień wyrażonych w szczegółowych ustawach. To wszelkie ograniczenia możliwości przekazywania zadań drogą porozumień powinny być wyraźnie przewidziane ustawami szczegółowymi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Generalnie wskazać jednak można, że przedmiotem przekazania określonych zadań i kompetencji mogą być wyłącznie zadania, w które prawodawca ustawowo wyposażył gminę (jest to spostrzeżenie aktualne, także w odniesieniu do przekazywania zadań przez inne, niż gmina jst) na moment przekazywania zadań. Możliwość delegowania zadań, jak wspomniano musi wyraźnie przewidywać prawodawca i wymóg ten w pełni spełniają wszystkie ustawy ustrojowe. Podkreślić należy, że twierdzenie to skuteczne jest także w odniesieniu do możliwości dalszego delegowania (subdelegowania) zadań i kompetencji nabytych w sposób inny niż na podstawie ustawy. W rezultacie możliwość dalszego przekazywania zadań nabytych na podstawie porozumienia wymagałaby szczególnego umocowania ustawowego.

Bliższej analizy wymaga określenie co może być przedmiotem porozumień. Przedmiotem przekazania w świetle u.s.g. mogą być wszelkie zadania, a więc zarówno własne jak i z zakresu administracji rządowej zlecone na podstawie ustaw. Ta kwestia uregulowana jest bowiem art. 8 ust. 2 u.s.g. w związku z art. 20 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.[2] Z postanowień art. 20 u.w.a.r.w. wynika, że wojewoda powierzać może określonym jednostkom, w tym jst zadania do wykonywania w jego imieniu.

Nie powinien budzić wątpliwości publicznoprawny charakter porozumienia, choć do jego zawarcia dochodzi w drodze zgodnych oświadczeń woli uczestników. W zakresie przekazywania określonych zadań i kompetencji dochodzi przecież do zmiany właściwości organów, a więc do zmiany o charakterze ustrojowym. Bez najmniejszych wątpliwości zatem, porozumienie przynajmniej w części w jakiej następuje określenie zakresu przekazywanych zadań, porozumienie zmierza do wywołania bezpośrednich skutków prawnych w sferze prawa publicznego i skutki te w sposób bezpośredni wywołuje. Z tej racji porozumienie jest aktem o charakterze generalnym i abstrakcyjnym wywołującym skutki w sferze publicznoprawnej. Nie jest to przecież z założenia umocowanie organów gminy przejmującej zadania do jednorazowego podjęcia określonych działań, choć dopuszczalne jest przecież także zawieranie takich porozumień (np. w zakresie powierzenia przez jedną gminę na rzecz innej gminy przekazującej, obowiązku wybudowania drogi publicznej stanowiącej kontynuację drogi na terenie gminy przekazującej). W przypadku przekazywania realizacji zadań wymagających trwałej aktywności np. w zakresie zaopatrzenia w wodę, chodzi o przekazanie obowiązku każdorazowego ich realizowania w zakresie i sposób (sposoby) ustawowo wskazane normami prawa powszechnie obowiązującego. Konsekwencje przekazywania zadań dotyczą wobec tego nie tylko organów gmin/ stron porozumienia, ale także adresatów działań podejmowanych na podstawie porozumienia przez organy gminy je przejmującej. Porozumienie wywołuje zatem szerokie skutki prawne także w odniesieniu do podmiotów trzecich, w tym zwłaszcza poddanych władztwu gmin/stron porozumienia. W konsekwencji zatem stwierdzić należy, że istotą porozumienia jest wywoływanie na podstawie norm prawa powszechnie obowiązującego bezpośrednich skutków w sferze prawa publicznego. W wyniku zawarcia porozumienia zmianie ulega treść norm prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym stwierdzić należy, że porozumienie ma charakter prawotwórczy, a więc kształtujący treści norm prawa powszechnie obowiązującego. Powyższe jednak wymaga dalszych uzupełnień i analiz.

Dokonanie zmian w zakresie zadań realizowanych przez gminy uczestniczące w porozumieniu pociąga za sobą konsekwencje w postaci przejęcia praw i obowiązków z nimi związanych przez gminę przejmującą zadania. W szczególności dotyczy to określonych form prawnych, w jakich zadania te będą realizowane. O tym jednak oraz o dalszych istotnych konsekwencjach dotyczących porozumień mowa będzie w kolejnym opracowaniu.

[1] O kwestiach finansowych była szerzej mowa w poprzednim artykule.

[2] Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, t.j. Dz.U. 2017 poz. 2234 (u.w.a.r.w)

Prof. UAM dr hab. Krystian Ziemski

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, profesor nadzwyczajny na WPiA UAM, Senior Partner, ekspert w zakresie prawa administracyjnego, prawa samorządu terytorialnego oraz energetycznego

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

REKLAMA

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

REKLAMA

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

Plany ewakuacyjne i szkolenia. Nowe zadania gmin w 2025 r.

Do końca 2025 r. gminy muszą opracować plany ewakuacyjne. To jedno z zadań nałożonych na samorządy przez ustawę z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej.

REKLAMA