Dyplomacja samorządowa, czyli jak współpracują JST

Przez długi czas o zakresie i formie współpracy wiedzieliśmy niewiele. Pewnym przybliżeniem był raport Instytutu Spraw Publicznych „Rola samorządów w polityce zagranicznej RP”. Dzisiaj, za sprawą publikacji Adriany Skorupskiej „Dyplomacja samorządowa. Efektywność i perspektywa rozwoju”, przygotowanej przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, możemy powiedzieć, że wiemy jeszcze więcej.

Co badano i jak

Globalizacja, swoboda i łatwość przemieszczania się osób powodują, że współpraca międzynarodowa jednostek samorządu terytorialnego staje się naturalną aktywnością. Duże znaczenie ma wielkość i położenie jednostek, które determinują ich sens oraz potencjał.

Polski Instytut Studiów Międzynarodowych, mając świadomość szerokiego zakresu i dużego zróżnicowania działań samorządów, przeprowadził analizę międzynarodowej aktywności jednostek poprzez 64 pogłębione wywiady wśród reprezentantów polskich samorządów (po cztery w każdym województwie), które wykorzystano do określenia efektywności działań międzynarodowych samorządów stopnia regionalnego i gminnego, oceny stopnia ich aktywności, perspektyw dalszego rozwoju oraz roli dyplomacji samorządowej w polityce zagranicznej państwa. Ważną informacją jest także sprawdzenie stopnia aktywności relacji międzynarodowych. Na tej podstawie wyróżniono strategiczne dziedziny, a także główne trendy, które związane są z dążeniem do zwiększenia efektywności działań. Pominięto w całości jednostki samorządu powiatowego, a także miasta wojewódzkie, które charakteryzują się dużym zróżnicowaniem społeczno-gospodarczym.

Zobacz również: Promocja miejsc oczami turystów

Co nowego wiemy o aktywności polskich samorządów

Formy współpracy zagranicznej polskich jednostek samorządu terytorialnego mają zarówno charakter formalny, jak i nieformalny. Duże znaczenie ma to, kto jest drugą stroną aktywności. Często w przypadku współpracy z miastami z Europy Wschodniej umowa jest wymagana, gdyż jest to podstawa do zapewnienia środków budżetowych. Zupełnie inne podejście w tej sprawie mają kraje zachodnie. Widoczne jest także podejście, aby nie przedłużać współpracy z partnerami, z którymi aktywność w naturalny sposób wygasła i nie ma pomysłu na nowe perspektywy i cel współpracy.

Wśród państw, z którymi polskie samorządy współpracują najczęściej, od lat dominują Niemcy i Ukraina, następnie państwa Europy Zachodniej, pozostałe kraje sąsiedzkie, Chiny oraz Węgry. Relacje z tymi krajami stanowią 88% całej aktywności badanych samorządów. Niemcy od wielu lat są na czele krajów, z którymi chętnie współpracują polscy samorządowcy. Stanowią one 15% wszystkich kontaktów, przy czym nie ma tu znaczenia położenie polskich samorządów. Z kolei w przypadku Ukrainy znaczenie ma specyfika relacji polsko-ukraińskich i spora grupa osób pochodzenia polskiego, która zamieszkuje zachodnie tereny naszego wschodniego sąsiada.