REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Na czym polega wywłaszczenie nieruchomości i jakie prawa przysługują z tego tytułu?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
RynekPierwotny.pl
Portal internetowy poświęcony nowym nieruchomościom
Na czym polega wywłaszczenie nieruchomości i jakie prawa przysługują z tego tytułu?/ fot. Shutterstock
Na czym polega wywłaszczenie nieruchomości i jakie prawa przysługują z tego tytułu?/ fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Instytucja wywłaszczenia z racji natury przeprowadzanej czynności prawnej, pozbawiającej pod przymusem prawa własności lub je ograniczającej, należy do jednej z najważniejszych regulacji prawnych dotyczących rynku nieruchomości. Zasadniczy zbiór przepisów sankcjonujących wywłaszczenie nieruchomości został  zawarty w ustawie o gospodarce nieruchomościami  (art. 112 – 142).

Natura prawna czynności wywłaszczenia

Jak tłumaczy portal RynekPierwotny.pl wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości (art.112.2). Oznacza to, że wyłącznie w szczegółowo określonych sytuacjach starosta jako organ administracji rządowej może odebrać właścicielowi nieruchomości prawo do jej własności w całości lub części, albo ograniczyć jego prawo do dysponowania nią. Co ważne, oprócz własności wywłaszczeniu podlega też użytkowanie wieczyste i inne ograniczone prawa rzeczowe, czyli np. użytkowanie, służebność czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

REKLAMA

Polecamy: Specustawa mieszkaniowa z wyjaśnieniem rządowym

Wywłaszczenie tylko na cele publiczne

REKLAMA

Kiedy wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane? Wyłącznie w sytuacji jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy (art. 112.3). Nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. W jakim celu?

Wyszczególnienie celów publicznych zawiera art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Do najważniejszych z nich zalicza się wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i wodne, linie kolejowe, lotniska, budowę linii przesyłowych zaopatrzenia w wodę, energię elektryczną, gaz itp. Do istotnych celów publicznych zalicza się też m.in. budowę i utrzymanie pomieszczeń dla urzędów, sądów, szkół, placówek publicznej służby zdrowia, publicznych ciągów pieszych, parków, bulwarów, promenad, zakładanie i utrzymywanie cmentarzy itd.

Zobacz: Zarządzanie nieruchomościami

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawa z tytułu wywłaszczenia

Zasadniczym prawem przysługującym z tytułu wywłaszczenia jest odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości. Gwarantuje to nie tylko ustawa o gospodarce nieruchomościami, ale przede wszystkim Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, która w art. 21 ust. 2 stanowi, że wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

REKLAMA

Z kolei art. 128.1. ustawy o gospodarce nieruchomościami stwierdza, że wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Eksperci portalu RynekPierwotny.pl tłumaczą, że osoba wywłaszczana może więc liczyć na stosowne odszkodowanie odpowiadające stanowi, przeznaczeniu i wartości wywłaszczanej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. Podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi wartość rynkowa nieruchomości, do określenia której niezbędna jest opinia rzeczoznawcy majątkowego.

Odszkodowanie nie musi polegać jedynie na wypłacie środków za wywłaszczaną nieruchomość, ale także na przyznaniu, za zgodą jej właściciela, odpowiedniej nieruchomości zamiennej. Pochodzi ona z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa lub odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego, w zależności od tego na czyją rzecz nastąpiło wywłaszczenie. Występującą zazwyczaj różnicę pomiędzy wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji a wartością nieruchomości zamiennej wyrównuje się poprzez dopłatę gotówkową.

Co bardzo ważne, już wywłaszczona nieruchomość w żadnym razie nie może być użyta na inny cel niż ten zapisany w decyzji o wywłaszczeniu. Gdyby jednak taki zamiar powstał, właściwy organ ma obowiązek zawiadomić o nim poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę, którym w takim przypadku przysługuje prawo do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Przysługuje ono także w sytuacji gdy przedmiotowa nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. 

Autor: Jarosław Jędrzyński, ekspert portalu RynekPierwotny.pl

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Mikrogranty dla seniorów. Bezzwrotne wsparcie finansowe do 5000 zł

Mikrogranty dla seniorów to program wsparcia dla łodzian w wieku 60+. Starsi mieszkańcy mogą otrzymać nawet do 5tys. z dofinansowania z budżetu miasta. Nabór wniosków trwa od 25 sierpnia do 8 września.

Co najmniej 19 porodówek zniknęło już z mapy Polski

Między styczniem 2024 a końcem lipca 2025 w Polsce zamknięto co najmniej 19 oddziałów położniczych. Jak wynika z sondy portalu Rynek Zdrowia, główną przyczyną ich likwidacji była nierentowność.

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego w praktyce. Czy samorządy i właściciele wywiązują się z obowiązków?

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego to nie tylko idea, ale obowiązująca norma prawna. Mimo to wiele jednostek samorządu terytorialnego i właścicieli zabytków traktuje ją wyłącznie jako formalność. W praktyce często rozmija się to z celem, który jasno określa prawo.

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji 2025 – więcej pieniędzy z UE dla PFRON i osób z niepełnosprawnościami

Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji (UD282), który może zmienić zasady finansowania programów PFRON. Dzięki nowym przepisom wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami będzie mogło być współfinansowane z funduszy Unii Europejskiej. To oznacza więcej pieniędzy na aktywizację zawodową i pomoc społeczną, bez dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.

REKLAMA

Podwyżki dla lekarzy sądowych. Od 1 stycznia 2026 r. stawki za zaświadczenia pójdą w górę

Od 1 stycznia 2026 r. lekarze sądowi dostaną wyższe wynagrodzenie za wydawanie zaświadczeń – wynika z projektu Ministerstwa Sprawiedliwości. Obecnie za jedno zaświadczenie otrzymują 100 zł, co zdaniem resortu zniechęca ich do pełnienia tej funkcji. Podwyżki mają rozwiązać problem braku lekarzy w wielu sądach.

UE przedłuża przepisy dot. magazynowania gazu do 2027 r. Obowiązek zapełnienia magazynów przed zimą

Unia Europejska przedłuża przepisy dotyczące magazynowania gazu do 2027 roku. Państwa członkowskie mają obowiązek zapełnienia magazynów gaz przed zimą. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu.

Kolejki do lekarzy 2025 – jak dostać się do specjalisty szybciej? Sprawdzone sposoby

Czekasz miesiącami na wizytę u specjalisty? Nie musisz! W Polsce średni czas oczekiwania w publicznej służbie zdrowia to ponad 4 miesiące, ale są legalne sposoby, by skrócić go do kilku tygodni, a nawet dni. Sprawdź, jak korzystać z wyszukiwarki NFZ, kiedy poprosić o adnotację "cito", gdzie warto jechać po krótszą kolejkę i kto ma prawo wejść do gabinetu bez czekania. To wiedza, która może oszczędzić Ci wiele nerwów.

Od odważnego eksperymentu do wzoru dla innych regionów. 8 lat Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [WYWIAD]

Choć początek był trudny, dziś GZM to region o jednej z najbardziej zintegrowanych sieci transportowych w Polsce i rosnącym potencjale innowacyjnym. O tym, co sprawia, że 41 gmin potrafi mówić jednym głosem rozmawiamy z Kazimierzem Karolczakiem, przewodniczącym zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropoli.

REKLAMA

Aktywny Maluch: Trwa nabór uzupełniający. Wnioski do 5 września 2025 r.

Do 5 września 2025 r. można składać wnioski w naborze uzupełniającym w programie Aktywny Maluch. Chodzi o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowoutworzonych miejsc opieki.

Podatek od nieruchomości w 2026 r. Sprawdź, ile możesz zapłacić!

Znamy już maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2026 rok. Wyższe limity dotyczą gruntów, budynków oraz budowli. To ważna informacja dla właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców, którzy powinni przygotować się na możliwe podwyżki. Sprawdź szczegóły i zaplanuj swoje wydatki!

REKLAMA