REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Darowizna nieruchomości w praktyce

Wołosiak Rafał
Darowizna nieruchomości/ Fot. Fotolia
Darowizna nieruchomości/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zasady przekazywania i nabywania nieruchomości w drodze darowizny wciąż wywołują wśród samorządowców wiele wątpliwości. Dotyczy to zwłaszcza kwestii ewentualnego odwołania darowizny.

REKLAMA

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku (art. 888 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: k.c.). Wśród innych umów, darowiznę wyróżnia kilka cech szczególnych. Najistotniejszą z nich jest nieodpłatność, która ma charakter całkowity i rozciąga się nie tylko na chwilę dokonania umowy darowizny, lecz także na przyszłość. Kolejną są wysokie wymagania dotyczące formy, w jakiej umowa powinna zostać zawarta. Oświadczenie darczyńcy powinno być bowiem złożone w formie aktu notarialnego (art. 890 § 1 zd. 1 k.c.).

REKLAMA

Umowę darowizny wyróżnia ponadto podobieństwo do jednostronnych czynności prawnych (np. sporządzenie testamentu). Podobieństwo to ma jednak charakter pozorny. Jak bowiem już wskazano, darowizna jest umową (mimo że jedynie jednostronnie zobowiązującą). Oznacza to, że obdarowany musi się zgodzić na przyjęcie przedmiotu darowizny. Zgoda obdarowanego nie musi być jednak wyrażona w formie szczególnej. Może mieć nawet charakter dorozumiany.

Biorąc jednak pod uwagę, że, zgodnie z art. 158 k.c., każda umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Należy więc stwierdzić, że dla ważności umowy darowizny nieruchomości niezbędne jest również złożenie przez obdarowanego oświadczenia w formie aktu notarialnego. Brak bowiem możliwości, aby czynność ta stała się ważna na podstawie innej formy, np. poprzez wydanie przedmiotu darowizny. Niezachowanie wymaganej formy aktu notarialnego powoduje, zgodnie z art. 73 § 2 i art. 58 § 1 k.c., nieważność umowy darowizny.

Kolejne wyjątki, ograniczenia i obostrzenia dotyczące darowizny nieruchomości, oczywiście w odniesieniu do nieruchomości podlegających jej przepisom, wprowadza ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.).

Zobacz również: Współczynnik bez używanych nieruchomości

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ustawa o gospodarce nieruchomościami

REKLAMA

Darowiźnie nieruchomości poświęcono w u.g.n. wiele miejsca, co wskazuje na istotną rolę tej umowy w sferze gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego (JST). Praktyka gospodarowania nieruchomościami przynosi pełne potwierdzenie tej tezy, zwłaszcza w odniesieniu do obrotu nieruchomościami JST przez organy do tego uprawnione, ale także w sferze nabywania nieruchomości od Skarbu Państwa.

Artykuł 13 ust. 2 u.g.n. stanowi, że nieruchomość może być, z zastrzeżeniem art. 59 ust. 1 u.g.n., przedmiotem darowizny na cele publiczne, a także przedmiotem darowizny dokonywanej między Skarbem Państwa a JST, a także między tymi jednostkami. Na gruncie tego przepisu rozróżnić można dwa przypadki darowizny nieruchomości, na rzecz:

1) podmiotów niebędących ani JST, ani Skarbem Państwa,

2) JST oraz Skarbu Państwa.

W pierwszym przypadku u.g.n. formułuje bezwzględny wymóg, aby darowizna dokonywana była wyłącznie na cele publiczne. Nie ma możliwości interpretowania tego przepisu w sposób rozszerzający, przy czym darowizna jest możliwa wyłącznie na cele publiczne wymienione w art. 6 u.g.n. Katalog ten ma charakter zamknięty, mimo że wśród celów publicznych wymienione są także cele określone w innych niż u.g.n. ustawach.

W drugim przypadku, to jest przy dokonywaniu darowizny na rzecz Skarbu Państwa lub JST, wymóg ten nie musi być zachowany. Nieruchomość może być darowana z przeznaczeniem na dowolny cel. Należy jednak dodać, że działalność zarówno Skarbu Państwa, jak i JST ma co do zasady charakter publiczny i polega na realizacji zadań publicznych, jeśli nawet innych niż zdefiniowane w u.g.n., to zachowujących taki charakter w rozumieniu szerokim lub nawet potocznym. Można zatem, nieco upraszczając, stwierdzić, że każda darowizna nieruchomości dokonana pomiędzy Skarbem Państwa i JST albo pomiędzy tymi jednostkami, będzie darowizną nieruchomości na cel publiczny. Niezależnie od rodzaju celu darowizny oraz od sposobu rozumienia celu publicznego należy wskazać, że w przypadku obu rodzajów darowizn cel ten musi zostać określony w umowie. Dodatkowo w przypadku niewykorzystania nieruchomości na cel wskazany w umowie, darowizna podlega odwołaniu, z zastrzeżeniem wyjątków wskazanych w ustawie.

Umowa darowizny

Co do samego dokonywania darowizny, praktyka pokazuje, że najczęściej dochodzi ona do skutku na wniosek strony zainteresowanej nabyciem nieruchomości. Oczywiście warunkiem koniecznym jest wyrażenie zgody na dokonanie darowizny przez właściwy organ. W przypadku nieruchomości Skarbu Państwa jest to, co do zasady, wojewoda właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. W przypadku nieruchomości stanowiących własność JST jest to właściwy organ stanowiący, czyli rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa. Po uzyskaniu takiej zgody starosta, w odniesieniu do nieruchomości Skarbu Państwa albo właściwy organ wykonawczy w odniesieniu do nieruchomości samorządowych, może dokonać darowizny, co wiąże się ze złożeniem wspomnianego już oświadczenia.

Z reguły zawarcie aktu notarialnego, umowy darowizny jest poprzedzone sporządzeniem i podpisaniem protokołu uzgodnień, zawierającym umówione postanowienia co do planowanej umowy darowizny.

Wspomniana zgoda właściwego organu, niezbędna do możliwości dokonania darowizny, przybiera, w zależności od organu, który ją wydaje, różną formę. W przypadku wojewody zgoda wydawana jest w postaci zarządzenia, zaś w przypadku zgody właściwej rady albo sejmiku, jako pochodząca od organu kolegialnego, następuje ona w formie uchwały.

Praktyka pozwala na wyróżnienie dwóch rodzajów uchwał dotyczących wyrażenia zgody na darowiznę nieruchomości. Najczęściej uchwała taka ma charakter indywidualny, dotyczy konkretnego przypadku darowizny konkretnej nieruchomości. W dużych JST, gdzie obrót nieruchomościami odbywa się na większą skalę, dla jego usprawnienia, któremu może nie sprzyjać sesyjny tryb pracy rady albo sejmiku, wprowadzane bywa rozwiązanie polegające na wyrażeniu zgody na darowiznę zawartej w uchwale dotyczącej określenia zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości i ich wydzierżawiania i wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony. Podkreślić należy, że tego typu „generalna” zgoda jest możliwa tylko wtedy, jeśli postanowienia tego typu uchwały dotyczą zgody na dokonanie konkretnej czynności prawnej, są skierowane do konkretnej grupy osób oraz określają w sposób możliwy do ustalenia i zweryfikowania warunki dokonania takiej darowizny.

Odwołanie darowizny

Ustawa o gospodarce nieruchomościami przewiduje odwołanie darowizny nieruchomości, którego jedyną przesłanką jest niezrealizowanie celu darowizny, określonego w umowie. Odwołanie takie ma charakter obowiązkowy i następuje, zgodnie z art. 900 k.c., poprzez złożenie przez darczyńcę obdarowanemu oświadczenia na piśmie. Jednak przejście własności nieruchomości z powrotem z obdarowanego na darczyńcę, który odwołał darowiznę, wymaga złożenia oświadczenia o zwrocie przedmiotu darowizny w formie aktu notarialnego. Ustawa o gospodarce nieruchomościami nie określa ani terminu, w jakim ma nastąpić odpowiednie wykorzystanie darowanej nieruchomości, ani terminu, w jakim darowizna ulega odwołaniu. Nie ma natomiast przeszkód, aby terminy te zostały określone w umowie darowizny.

Procedura odwołania darowizny jest w pewnym zakresie analogiczna do obowiązującej przy jej dokonaniu, a mianowicie istnieje możliwość odstąpienia od odwołania darowizny, jeśli zgodzi się na to ten sam organ, który wydał zgodę na dokonanie darowizny. Praktyka pokazuje, że zgoda taka może mieć charakter wyłącznie indywidualny.

Podstawy prawne

● art. 6, art. 13 ust. 2, art. 59 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 518; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 906)

● art. 58 § 1, art. 73 § 2, art. 158, art. 888 § 1, art. 890 § 1 zd. 1, art. 900 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 121; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 827)

Polecamy serwis: Zarządzanie nieruchomościami

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
36 lat w oczekiwaniu na diagnozę. Pacjenci z chorobami rzadkimi wciąż czekają na zmiany

W Polsce ponad 3 miliony osób zmaga się z chorobami rzadkimi, a system opieki zdrowotnej wciąż nie jest odpowiednio przystosowany do ich potrzeb. Czas oczekiwania na diagnozę często rozciąga się na lata, co prowadzi do pogorszenia zdrowia pacjentów i stanowi ogromne obciążenie dla ich rodzin. Oto historie pacjentów, którzy latami czekali na diagnozę.

4666 zł dla każdego sołtysa? Wybory organizowane przez PKW?

Czy sołtysi otrzymają wynagrodzenia na poziomie ustawowej płacy minimalnej? Czy wybory na sołtysa będą organizowane przez Państwową Komisję Wyborczą, a kandydaci organizować będą kampanie w swoich wsiach? Profesjonalizacje działań najmniejszych jednostek administracyjnych zaproponował jeden z kandydatów na Prezydenta PR.

Status ochrony wilka. Komisja Europejska proponuje zmiany

7 marca 2025 r. weszły w życie zmiany dotyczące załączników do konwencji berneńskiej. Chodzi o zmianę statusu ochrony wilka. Komisja UE proponuje dostosowanie statusu ochrony wilka w prawodawstwie UE do konwencji berneńskiej.

Poradnik kryzysowy. Pierwsze 72 h każde gospodarstwo powinno przetrwać o własnych siłach

Do końca roku do obywateli ma trafić tzw. poradnik kryzysowy. Robert Klonowski z MSWiA przekazał PAP: - Przez trzy dni wszyscy obywatele, każde gospodarstwo domowe, powinno przetrwać o własnych siłach.

REKLAMA

Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych – alternatywa dla drogi sądowej

Zgodnie z obowiązującą ustawą z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw od 1 lipca 2024 r. doszło do zniesienia wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. W ramach pozasądowego trybu kompensaty szkód medycznych zastąpił je Rzecznik Praw Pacjenta będący dysponentem Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.

Prawo pacjenta do dostępu do dokumentacji medycznej

Jednym z fundamentalnych praw pacjenta jest prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych. Jak złożyć wniosek o udostępnienie dokumentacji medycznej?

Świadczenie mieszkaniowe w Policji, PSP, SG i SOP - na wzór tego w wojsku, Karta Rodzin Mundurowych i inne zmiany. Jest porozumienie MSWiA ze związkowcami

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformowało 6 marca 2025 r. o podpisaniu porozumienia pomiędzy MSWiA a przedstawicielami związków zawodowych służb mundurowych podległych resortowi. Co zawiera to porozumienie?

Poczta przestanie dostarczać listy od 1 stycznia 2026 r., 1/3 pracowników do zwolnienia ... w Danii. Czy tak samo może być w Polsce?

Zarząd duńskiej poczty PostNord ogłosił 6 marca 2205 r., że firma zaprzestanie z końcem 2025 r. dostarczania listów w związku z brakiem rentowności tej usługi i postępującą cyfryzacją. To m.in. skutek nowego prawa pocztowego, które weszło w życie w Danii. Operator pocztowy chce skupić się wyłącznie na dystrybucji paczek.

REKLAMA

Wiceprezes BCC: Niezbędne jest przeprowadzenie uporządkowanego przeglądu zgłaszanych propozycji deregulacyjnych

We wtorek, 4 marca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie koordynacji procesu legislacyjnego wdrażającego deregulację. Wiceprezes BCC Witold Michałek przekazał, że niezbędne jest przeprowadzenie uporządkowanego przeglądu zgłaszanych propozycji deregulacyjnych.

Chiny: jeśli USA chcą wojny (celnej, handlowej i każdej innej), będziemy walczyć do końca

Jeśli wojna, czy to celna, handlowa, czy jakakolwiek inna, jest tym, czego chcą USA, to jesteśmy gotowi walczyć do końca – oświadczyła ambasada ChRL w Stanach Zjednoczonych we wpisie opublikowanym 5 marca 2025 r. w mediach społecznościowych. Tych samych słów użył dzień wcześniej rzecznik chińskiego MSZ. To reakcja na zwiększenie do 20 proc. ceł na import towarów z Chin do tego kraju.

REKLAMA