REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Luka prawna: Od soboty nie ma podstawy prawnej dla obrony cywilnej w Polsce

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Artur Radwan
Artur Radwan
Luka prawna: Od soboty nie ma podstawy prawnej dla obrony cywilnej w Polsce
Luka prawna: Od soboty nie ma podstawy prawnej dla obrony cywilnej w Polsce

REKLAMA

REKLAMA

Nowa ustawa o obronie ojczyzny reguluje nie tylko kwestie związane z prowadzeniem kwalifikacji i rekrutacją do służby wojskowej, lecz także te dotyczące powinności obronnych obywateli i innych podmiotów niezwiązanych wprost z wojskiem, odnoszące się do różnych rodzajów obowiązku obrony ojczyzny. Część jej przepisów została przeniesiona z ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP. Jednak ku zdumieniu wielu ekspertów nie znalazł się w niej rozdział dotyczący obrony cywilnej.

W przyszłym tygodniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego ma dyskutować o stworzeniu profesjonalnej obronie cywilnej. Do tej pory rządowe próby jej ustawowego uregulowania kończyły się fiaskiem.

REKLAMA

Szefem obrony cywilnej jest komendant główny Państwowej Straży Pożarnej

Obrona cywilna w naszym kraju nie jest traktowana zbyt poważnie. Potwierdzają to m.in. kontrole Najwyższej Izby Kontroli. Jej szefem jest jednocześnie komendant główny Państwowej Straży Pożarnej, co może sugerować, że funkcja ta jest uważana za zdanie dodatkowe, poboczne. Wydaje się, że wskutek wojny u naszych sąsiadów to podejście powinno się zmienić, a rola obrony cywilnej się zwiększyć.

Czy ustawa o obronie Ojczyzny reguluje obronę cywilną?

REKLAMA

Nic bardziej mylnego. Nowa ustawa o obronie ojczyzny (Dz.U. z 2022 r. poz. 655), która wchodzi w życie 23 kwietnia 2022 r. (poza pewnymi wyjątkami), w ogóle nie reguluje tej kwestii. Wcześniej ta tematyka była wyodrębniona w rozdziale o obronie cywilnej w ustawie z 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 372 ze zm.), ta jednak zostanie uchylona wraz z wejściem nowej regulacji.

Eksperci podkreślają, że dążenie do zwiększenia liczebności armii (w ustawie o obronie ojczyzny przewiduje się wzrost liczby żołnierzy z 115 tys. do 300 tys.) nie powinno marginalizować obrony cywilnej. Tym bardziej że wojsko nie może przejąć wszystkich jej zadań, nawet w przypadku Wojsk Obrony Terytorialnej. To bardzo istotne m.in. w czasie konfliktu zbrojnego, kiedy to żołnierze mogą trafić do niewoli, a obrona cywilna może skupić się na pomocy humanitarnej.

Kiedy będzie nowa ustawa o obronie cywilnej?

Nowa ustawa reguluje nie tylko kwestie związane z prowadzeniem kwalifikacji i rekrutacją do służby wojskowej, lecz także te dotyczące powinności obronnych obywateli i innych podmiotów niezwiązanych wprost z wojskiem, odnoszące się do różnych rodzajów obowiązku obrony ojczyzny. Część jej przepisów została przeniesiona z ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP. Jednak ku zdumieniu wielu ekspertów nie znalazł się w niej rozdział dotyczący obrony cywilnej. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 137 obowiązującej jeszcze ustawy obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dlaczego ustawa o ochronie ojczyzny nie reguluje obrony cywilnej?

 Pierwotnie planowano - jeszcze przed wojną w Ukrainie - że ustawa o obronie ojczyzny będzie obowiązywać od lipca br., a resort spraw wewnętrznych opracuje odrębną, kompleksową ustawę o obronie cywilnej. Jej ostatecznego projektu jednak wciąż nie ma. Co prawda w październiku 2019 r. do konsultacji skierowano projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, ale dalszych prac nad nim nie podjęto. Kolejny dokument w tej sprawie, który pokazano ekspertom, wymaga jeszcze w ich ocenie ogromniej pracy.

Czy obrona cywilna będzie podlegać WOT?

- Miałem okazję mu się przyjrzeć. Założenia tego projektu zakładają, że obrona cywilna miałaby podlegać Wojskom Obrony Terytorialnej. Taka podległość jest niezgodna z konwencją genewską, z której jasno wynika, że siły zbrojne mogą się uzupełniać z obroną cywilną, ale nie być od siebie zależne - mówi gen. br. Mieczysław Bieniek, były wiceszef w Sojuszniczym Dowództwie Transformacyjnym NATO. Jednocześnie podkreśla, że obrona cywilna jest bardzo potrzebna, zwłaszcza w okresie zagrożenia konfliktem zbrojnym. Również prof. Antoni Jeżowski z Instytutu Badań w Oświacie, były nauczyciel, dyrektor szkoły i samorządowiec, przekonuje, że wraz z uchwaleniem nowej ustawy o obronie ojczyzny powinna powstać ustawa o obronie cywilnej obywateli ze wskazaniem określonego finansowania dla samorządów.

Jednak formalnie od soboty nie będzie regulacji dotyczących tego obszaru.

Gminy informują: W Polsce nie działa obrona cywilna

Samorządowcy z kolei twierdzą, że już teraz obrony cywilnej nie ma ani w przepisach, ani w praktyce. - My mamy ok. 30 urzędników i część z nich w zakresie obowiązków ma dopisane te dotyczące obrony cywilnej. Jednak w razie zagrożenia konfliktem, takiego jak u naszych sąsiadów, mielibyśmy do czynienia z wielką improwizacją - potwierdza Krzysztof Iwaniuk, wójt gminy Terespol i przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP. –

W Polsce nie ma schronów

Nie mamy schronów, po wyłączeniu prądu brakuje nam paliwa, żywności, wody. Nie posiadamy żadnych zapasów, w tym nawet żywności. Wielu samorządowców nawet nie ma pojęcia, jak wyglądają tzw. opaski genewskie na ramiona. Terytorialsi, jeśli wybuchnie wojna, powołani zostaną do służby, a my musimy zająć się starszymi ludźmi i dziećmi - wylicza.

O przywróceniu przepisów o obronie cywilnej samorządowcy rozmawiają z rządem

 W przyszłym tygodniu lokalni włodarze chcą wrócić do tematu obrony cywilnej. W tej sprawie toczyły się nawet rozmowy strony samorządowej z Pawłem Szefernakerem, wiceministrem spraw wewnętrznych i administracji, a także przedstawicielami Państwowej Straży Pożarnej. Niestety dyskusja skończyła się tylko na rozmowach. Tymczasem samorządowcy przekonują, że sami urzędnicy nie mogą skutecznie realizować zadań dotyczących obrony cywilnej. - Do stworzenia obrony cywilnej z profesjonalnym przygotowaniem i przeszkoleniem potrzebne są pieniądze, a tych nie ma tak samo jak pomysłu na obronę cywilną - mówi Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. Również jego zdaniem w sytuacji zagrożenia każda gmina będzie działać po omacku i według własnej, stworzonej w pośpiechu procedury.

Czy zadania obrony cywilnej będą wykonywać strażacy?

 Samorządowcy wskazują, że zadania z zakresu obrony cywilnej w dużej mierze mogłyby spoczywać na barkach ochotników ze straży pożarnej. Za przykład podają Niemcy, gdzie za gotowość do działań strażacy ochotnicy otrzymują 500 euro. - Gdyby nasi strażacy otrzymywali 500 zł miesięcznie za gotowość, mielibyśmy pewność, że określona liczba osób będzie brała udział w akcji. Dodatkowo dla pracodawców powinny być stworzone odpowiednie rekompensaty. Obecnie jednak wszystko zależy od woli strażaka. Jeśli chce, to pójdzie ratować dobytek, a jeśli ma inne zajęcie, to nikt go do tego nie zmusi - podkreśla Krzysztof Iwaniuk.

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

Patologie publicznej służby zdrowia. OZPSP: Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych firm; lekarz na kontrakcie to prywatna działalność prowadzona na szpitalnym sprzęcie

W ochronie zdrowia państwo nie istnieje; publiczny system to maszynka do zarabiania pieniędzy - powiedział w wywiadzie dla PAP Mariusz Trojanowski z Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych (OZPSP). Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych podmiotów - podkreślił.

Wysokość opłat za krew i jej składniki w 2026 r. [PROJEKT RESORTU ZDROWIA z 3 czerwca 2025 r.]

6 czerwca 2025 r. do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2026 r. Resort zdrowia ma czas na określenie tych opłat do 30 czerwca 2025 r.

REKLAMA

Tańsze leki dzięki importowi równoległemu? Konieczne są zmiany legislacyjne w obszarze importu równoległego. Apel do resortu zdrowia

Trwają prace nad nowelizacją ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Stowarzyszenie reprezentujące importerów równoległych leków apeluje o uproszczenie procedur i likwidację barier administracyjnych, które dziś blokują ten segment rynku.

Ponad 500 pociągów PKP Intercity na dobę w nowym rozkładzie jazdy na lato

15 czerwca wchodzi w życie letni rozkład jazdy PKP Intercity. Wiceminister infrastruktury Piotr Malepszak zapowiedział, że planowanych jest ponad 500 pociągów na dobę.

Prof. Jerzy Stępień: Potrzebujemy holistycznego spojrzenia na samorząd

Po raz pierwszy w historii niepubliczna uczelnia została współorganizatorem Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego. Wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz akademicki, w tym roku odbywa się na Uczelni Łazarskiego. O znaczeniu tej zmiany, stanie polskiego samorządu terytorialnego oraz wyzwaniach dla prawa konstytucyjnego rozmawiamy z prof. Jerzym Stępniem – byłym prezesem Trybunału Konstytucyjnego, współtwórcą reformy samorządowej i wykładowcą Uczelni Łazarskiego.

Pożar w lesie. Co robić?

Od stycznia do 28 maja w Polsce odnotowano 2491 pożarów lasów. Brak śniegu zimą i sucha wiosna zwiększyły zagrożenie pożarowe. W lasach panuje susza, dlatego strażacy i leśnicy apelują o ostrożność.

REKLAMA

Minimum 8000 zł brutto dla pracowników sądów? Związki zawodowe apelują o reformy

Brak rąk do pracy, niskie wynagrodzenia i narastający problem rotacji – pracownicy sądów alarmują, że bez systemowych reform i podwyżek polski wymiar sprawiedliwości może się załamać. Związek Zawodowy Ad Rem wskazuje, że choć podpisano porozumienie z rządem, jest to dopiero pierwszy krok do normalizacji.

5 mitów na temat "snusów"

W debacie publicznej coraz częściej słyszy się o "snusie" – produkcie, który rzekomo zyskuje popularność wśród osób uzależnionych od nikotyny. W rzeczywistości jednak termin ten jest bardzo często używany nieprawidłowo.

REKLAMA