Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności

Podmioty uprawnione do przekształcenia

Z dniem 13 października 2005 r. ustawodawca do obowiązującego systemu prawnego wprowadził ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz.U. z 2005 Nr 175, poz. 1459 ze zm., dalej, jako: „ustawa”). Przedmiotowa ustawa w swojej treści przyznaje określonym podmiotom prawo do wystąpienia z żądaniem przekształcenia przysługującego im prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności.

Uprawnienie do przekształcenia na mocy obowiązującej ustawy przysługuje osobom fizycznym i prawnym, które w dniu 13 października 2005 roku były użytkownikami wieczystymi nieruchomości. Posiadanie prawa użytkowania wieczystego w tej dacie dziennej warunkuje możliwość uzyskania w drodze decyzji administracyjnej zgody na przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Dotyczy to również następców prawnych tychże osób.

Likwidacja wieczystego użytkowania - krok w dobrym kierunku?

Z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości mogą wystąpić również osoby fizyczne będące w dniu 13 października 2005 r. użytkownikami wieczystymi nieruchomości, jeżeli użytkowanie wieczyste uzyskały w zamian za wywłaszczenie lub przejęcie nieruchomości gruntowej na rzecz Skarbu Państwa na podstawie innych tytułów przed dniem 5 grudnia 1990 r. bądź na podstawie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279).

Podmiotowym zakresem ustawy zostały objęte więc osoby fizyczne, będące w dniu wejścia ustawy użytkownikami wieczystymi nieruchomości (zabudowanych na cele mieszkalne lub zabudowanych garażami albo przeznaczonych pod taką zabudowę lub nieruchomości rolnych), osoby fizyczne i osoby prawne będące właścicielami lokali (o ile ich udział w nieruchomości wspólnej obejmuje prawo użytkowania wieczystego) oraz spółdzielnie mieszkaniowe będące właścicielami budynków mieszkalnych oraz garaży).

Przekształcenie tylko na wniosek

Wieczyste użytkowanie, jako prawo na rzeczy cudzej w swojej istocie polega na długotrwałym korzystaniu (od 40 do 99 lat) z gruntów państwowych lub samorządowych bez konieczności nabywania prawa własności nieruchomości gruntowej za cenę rynkową. Pomimo iż użytkowanie wieczyste przedstawia walory ekonomiczne (nakłady amortyzują się, a dodatkowo użytkowanie jest dziedziczne) to jednak uprawnione do tego podmioty bardzo często decydują się złożyć wnioski o przekształcenie tego prawa we własność.

Jak zostało to już zasygnalizowane postępowanie przekształceniowe inicjuje wniosek o przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności. Zgoda wyrażana jest natomiast w formie decyzji administracyjnej. Organami właściwymi do przeprowadzenia postępowania zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy są starosta – w stosunku do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa oraz wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa – w stosunku do nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego. Organem wyższego stopnia w postępowaniu jest wojewoda. Prawo użytkowania wieczystego przekształca się w prawo własności nieruchomości z dniem, w którym wydana decyzja administracyjna stała się ostateczna. Decyzja ta stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej.

Polecamy: Sprzedaż nieruchomości firmowej - rozliczenie podatkowe i ewidencja

Osoba, na rzecz, której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, jest obowiązana do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi opłaty z tytułu tego przekształcenia. Właściwy organ w decyzji ustala opłatę z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Do ustalenia tej opłaty stosuje się odpowiednio przepisy art. 67 ust. 3a i art. 69 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.). Co do zasady jej wysokość stanowi różnicę pomiędzy wartością nieruchomości a wartością prawa użytkowania wieczystego.