Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Whistleblowing – czwarty projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa

Paweł Bronisław Ludwiczak
Radca prawny, specjalizujący się w tematach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców, prawem korporacyjnym, zamówieniami in house, publicznym transportem zbiorowym i Compliance.
Whistleblowing – czwarty projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa
Whistleblowing – czwarty projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa
Media
Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się kolejna wersja projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa z dnia 13 grudnia 2022 r.

Kogo dotyczy ustawa o sygnalistach? Dlaczego tak dużo się o niej pisze?

Według danych z uzasadnienia następujące podmioty:

  1. będą miały obowiązek utworzenia wewnętrznych kanałów dokonywania zgłoszeń:
  1. duże przedsiębiorstwa (podmiot prywatny) – 4266 podmiotów
  2. średnie przedsiębiorstwa (podmiot prywatny) – 27263 podmiotów
  3. małe przedsiębiorstwa działające w sektorze finansowym (podmiot prywatny)  – 1 242 podmiotów
  4. mikro przedsiębiorstwa działające w sektorze finansowym (podmiot prywatny) - 122 102 podmiotów
  5. podmioty sektora publicznego zatrudniające co najmniej 50 pracowników - 12 678 podmiotów
  6. podmioty sektora publicznego, z wyłączeniem urzędów lub jednostek organizacyjnych gminy liczącej mniej niż 10 000 mieszkańców.
  1. będą miały obowiązek utworzenia zewnętrznego kanału zgłoszeń
  1. naczelne i centralne organy administracji rządowej – około 120 podmiotów
  2. Państwowa Inspekcja Pracy
  3. Komendant Wojewódzki Policji
  4. Prokuratura
  5. terenowe organy administracji rządowej
  6. organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego - 2 807 podmiotów (2477 gmin + 314 powiatów + 16 województw)
  7. regionalne izby obrachunkowe
  8. Komisja Nadzoru Finansowego
  9. inne organy państwowe
  1. będą miały prawo do zgłaszania naruszeń i ochrony: potencjalnie 16,78 miliona osób.

Pamiętajmy też, że prawie 3,5 miliona przedsiębiorców i tysiące podmiotów publicznych będzie mogło utworzyć wewnętrzne kanały dokonywania zgłoszeń. Należy zwrócić uwagę, że nawet jeśli tego nie zrobią może do nich wpłynąć zgłoszenie i będą zobowiązani nim się zająć oraz chronić sygnalistę.

Ustawa potencjalnie więc dotyczy wszystkich. Ponadto pamiętajmy, że celem tej ustawy jest walka z nadużyciami i naruszeniami prawa oraz ochrona osób, które widząc naruszenie prawa reagują, a nie odwracają wzrok i udają, że nie widzą.

Jakie zmiany zaszły w projekcie ustawy dotyczącej sygnalistów?

Największe zmiany są w zakresie zgłoszeń zewnętrznych.

Rzecznik Praw Obywatelskich przestał był „głównym” organem do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych (obok innych organów publicznych). Pozostała zasada, że każdy organ publiczny jest zobowiązany do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych. Natomiast mamy pięć nowości w zgłoszeniach zewnętrznych, tj.:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. w przypadku gdy  zgłaszający nie może określić organu publicznego właściwego do przyjęcia zgłoszenia, zgłoszenie może być dokonane do Państwowej Inspekcji Pracy. Przyznam się szczerze, że nie rozumiem dlaczego, zwłaszcza, że system zgłoszeń nie obejmuje obligatoryjnie zgłoszeń o naruszeniu praw pracowników, w tym zgłoszeń mobbingu czy dyskryminacji,
  2. jeżeli Sygnalista zgłasza naruszenie prawa, które może stanowić przestępstwo, powinien je zgłosić właściwemu komendantowi wojewódzkiemu (stołecznemu) Policji,
  3. jeżeli Sygnalista zgłasza naruszenie prawa, dotyczące stosowania aktów Unii Europejskiej, interesów finansowych Unii lub podatku od osób prawnych, które może stanowić przestępstwo:

1) przeciwko interesom finansowym Unii Europejskiej;

2) związane z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych;

3) dotyczące mienia wielkiej wartości, grożące szkodą wielkiej wartości lub taką szkodę powodujące;

4) łapownictwa i płatnej protekcji,

5) prania pieniędzy;

6) fałszowania oraz obrotu fałszywymi pieniędzmi, środkami lub instrumentami płatniczymi;

7) fałszowania faktur oraz posługiwania się takimi fakturami;

- może je zgłosić także do prokuratora.

Zastanawiam się, a co ze zgłaszaniem innych przestępstw? Według mnie też powinna być możliwość ich zgłaszania Prokuraturze.

  1. na żądanie sygnalisty organ publiczny wydaje zaświadczenie, w którym potwierdza, iż zgłaszający podlega ochronie określonej w przepisach ustawy. A  jak zgłosi anonimowo to dostanie in blanco?
  2. w zakresie nieuregulowanym w ustawie do postępowania przed organami publicznymi w sprawie zgłoszeń zewnętrznych stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Reszta zmian to już raczej kosmetyka, np. zmniejszenie lub zwiększenie kar w przepisach karnych.

Jakie rzeczy powinny być według Pana poprawione w projekcie  ustawy o sygnalistach?

Długo mógłbym wymieniać, ale takie najważniejsze, według mnie rzeczy to:

  1. podmioty i organy publiczne powinny obligatoryjnie przyjmować zgłoszenia o każdym naruszeniu prawa, które może stanowić przestępstwo lub wykroczenia lub naruszenia praw pracowniczych, w tym o mobbingu lub dyskryminacji,
  2. co najmniej jeden kanał zgłoszeniowy powinien zapewniać anonimowość,
  3. powinno być jasno zapisane, ze zgłoszenia ustne to zgłoszenia bezpośrednio u wskazanej osoby lub zgłoszenia telefoniczne lub za pomocą innego  systemu komunikacji głosowej,
  4. umożliwienie podmiotom zlecanie na zewnątrz nie tylko przyjmowania zgłoszeń ale też prowadzenia działań następczych w tym postępowań wyjaśniających,
  5. umożliwienie grupom kapitałowym, spółkom powiązanym, urzędom lub jednostkom organizacyjnym w ramach jednej gminy (powiatu lub województwa) lub kilku gmin lub powiatom tworzenia i utrzymywania jednego systemu przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych.

Jakie widzi Pan największa ryzyka wynikające z obecnej treści projektu ustawy o sygnalistach?

Celem Dyrektywy o ochronie sygnalistów oraz projektowanej ustawy jest wdrożenie i utrzymanie
w podmiotach z sektora publicznego i z sektora prywatnego skutecznych, efektywnych i bezpiecznych systemów do przyjmowania zgłoszeń o naruszeniach, podejmowania działań następczych (w tym wyjaśniających) oraz ochrona sygnalistów. Natomiast ustawodawca wymaga ustanowienia procedury zgłoszeń wewnętrznych i karze za brak jej ustanowienia lub ustanowienie z istotnym naruszeniem wymogów wynikających z ustawy.

Istnieje duże ryzyko, że podmioty ustalą procedurę i odłożą ją na półkę, zamiast wdrożyć i utrzymywać skuteczne systemy. Osobiście uważam, że pozorny lub nieskuteczny system do przyjmowania zgłoszeń o naruszeniach, podejmowania działań następczych (w tym wyjaśniających) oraz ochrona sygnalistów może być bardziej niebezpieczny dla tych podmiotów i ich kierownictwa niż brak systemu czy brak procedury. Za brak procedury grozi grzywna i to orzekana według przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Natomiast pozorność lub nieskuteczność systemy może skutkować między innymi odpowiedzialnością karną kierownictwa podmiotu, w tym długookresową karą pozbawienia wolności.

Na zakończenie, chciałbym zauważyć, że cieszy że ministerstwo kolejny raz uwzględniło część uwag ekspertów. Nadal eksperci mają szereg uwag do projektu ustawy – czasami sprzecznych, np. część ekspertów jest za wprowadzeniem wymogu, aby co najmniej jeden kanał zgłoszeniowy był anonimowy, a inni są przeciwko. Mam jednak nadzieję, że w trakcie prac na projektem ustawy, uda się ten projekt jeszcze trochę poprawić i w końcu Sygnaliści będą w Polsce skutecznie chronieni.

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Cieszyński: Centralny Rejestr Wyborców będzie gotowy do obsłużenia najbliższych wyborów parlamentarnych [wywiad]

    Centralny Rejestr Wyborców będzie gotowy do obsłużenia najbliższych wyborów parlamentarnych. 

    Minister Niedzielski: brak profilaktyki i permanentny problem z personelem medycznym to główne problemy

    Jeżeli patrzymy na cały system opieki zdrowotnej w Polsce i w różnych krajach europejskich, to widzimy, że te systemy opieki zdrowotnej będą miały permanentny problem z personelem medycznym - ocenił w poniedziałek minister zdrowia Adam Niedzielski.

    Obniżka nowych emerytur o 6% od kwietnia 2023 r.

    Zgodnie z tablicami GUS, 60 latek będzie miał przed sobą 254,3 miesiące życia wobec 238,9 miesiąca zapisanych w tablicach opublikowanych rok temu.

    Wyższe o 10% dotacje na podręczniki dla uczniów

    Podwyższenie o 10 proc. maksymalnych kwot dotacji na wyposażenie szkół w podręczniki i materiały edukacyjne – przewiduje projekt rozporządzenia, którego założenia opublikowano w wykazie prac legislacyjnych rządu.   

    Dopłaty do 58 000 zł. Fotowoltaika, pompy ciepła, magazyny energii, kolektory [Mój prąd, kwiecień 2023 r.]

    Od 4,4 tys. zł do 28 tys. zł mogą wynieść dopłaty do pomp ciepła w piątej odsłonie programu "Mój prąd"; w przypadku kolektorów ma być to do 3,5 tys. zł - poinformował PAP wiceszef NFOŚiGW Paweł Mirowski. Dodał, że "Mój prąd" 5.0 miałby ruszyć w drugiej połowie kwietnia.

    Gdański Tydzień Zawodowca. Oferta dla absolwentów szkół

    Gdański Tydzień Zawodowca to wydarzenie adresowane do młodzieży szkół podstawowych i ponadpodstawowych, które rozpoczyna się 27 marca. W programie m.in. debata, dni otwarte, warsztaty, webinaria, a także Gdańskie Targi Szkół Ponadpodstawowych.

    Minister Czarnek: Mniej o 5h godzin nauki w szkole. Religia od trzeciego roku życia dziecka to za wcześnie. Katolik może głosować na PO i PSL

    Ponad 8 mld zł przeznaczyliśmy na rządowe inwestycję w oświatę od 2021 roku - mówił w niedzielę w Lublinie minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek. Zapowiedział przywrócenie uprawnienia emerytalnego nauczycielskiego, a także plany uruchomienia stałego funduszu dla szkół specjalnych.

    10 nowych wzorów z USC. Akty urodzenia, małżeństwa i zgonu [Maj 2023 r.]

    Możliwość łatwiejszego pozyskiwania zaświadczeń z USC wymusza zmianę 10 wzorów dokumentów wydawanych przez USC. Nowe wzory pojawią się w maju 2023 r.

    Wszystko o świadczeniu wspierającym: Wnioski do ZUS i wojewódzkich zespołów. Kwestionariusz. [Pełny projekt ustawy w Word]

    Będą dwa wnioski o świadczenie wspierające. Pierwszy do wojewódzkiego zespołu orzekania, który ustali w decyzji poziom potrzeby wsparcia. Do wniosku trzeba będzie załączyć kwestionariusz. Drugi wniosek będzie do ZUS poprzez PUE ZUS. ZUS nie będzie wydawał decyzji, tylko informację. Decyzję ZUS wyda tylko, gdy odmówi przyznania świadczenia. 

    Świadczenie wspierające: Co to jest międzynarodowa klasyfikacja ICF?

    Międzynarodowa klasyfikacja ICF ma być podstawą przyznawania świadczenia wspierającego osoby niepełnosprawne w 2024 r.

    PFRON: Jakie sprawozdania i do kiedy składa się za 2022 r.?

    Przedsiębiorcy o wielkości innej niż mikro- lub mały przedsiębiorca, którzy nie składają sprawozdań finansowych do KRS, mają obowiązek dostarczenia elektronicznego sprawozdania finansowego za 2022 r. lub „oświadczenia o braku obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego za 2022 r.” do właściwego terytorialnie Oddziału PFRON do dnia 15 lipca 2023 r. 

    Wzór: Oświadczenie o braku obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego za 2022 rok [PFRON]
    Założenia ustawy o świadczeniu wspierającym

    Jakie są założenia i zapisy ustawy o świadczeniu wspierającym?

    Tatrzańskie żaby przedostaną się na drugą stronę drogi

    Wolontariusze Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN) rozpoczęli akcję przenoszenia żab trawnych przez ruchliwą drogę przy wejściu do Doliny Olczyskiej w Zakopanem. Płazy przemieszczają się do miejsc lęgowych, a akcja ma uchronić je przed śmiercią pod kołami samochodów.

    Emerytury nauczycielskie prawem nie przywilejem. Kiedy zostaną przywrócone

    Emerytury nauczycielskie po 20 latach pracy „przy tablicy” lub po 30 latach pracy w ogóle to przedmiot projektu, który – jak poinformował minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek – jest na końcowym etapie prac. Zapowiedział, że jeszcze wiosną tego roku ten projekt ujrzy światło dzienne. 

    Euro 2024. Ile razy reprezentacja Polski grała w mistrzostwach? Kiedy najbliższy mecz o eliminacje?

    Euro 2024. Polscy piłkarze czterokrotnie dotychczas grali w mistrzostwach Europy. Trzy razy po eliminacjach - w 2008, 2016 i 2021 roku, a w 2012 jako współgospodarze, obok Ukrainy. Zmagania o udział w kolejnej imprezie tej rangi - w 2024 w Niemczech - rozpoczną od piątkowego meczu z Czechami w Pradze.

    M. Pietrzak: wyższe diety dla członków obwodowych komisji wyborczych

    Będą wyższe diety dla członków obwodowych komisji wyborczych - zapowiedziała szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak.

    Program Dobrowolnych Nabyć nieruchomości pod CPK tylko do 7 kwietnia. Później wywłaszczenia

    Właściciele nieruchomości położonych na terenie przyszłego lotniska Centralnego Portu Komunikacyjnego na zgłoszenie się do Programu Dobrowolnych Nabyć mają czas do 7 kwietnia. Później grunty pod lotnisko będą wywłaszczane. Wkrótce ruszy podobny program obejmujący tereny wokół planowanego lotniska. 

    Brakuje 13 000 policjantów. Dlaczego mundurowi odchodzą?

    Podwyżki, dodatki stażowe, waloryzacja, czyli dorzucanie pieniędzy, bez reformy struktur, nic nie dało. W tym roku ze służby odeszło już 6,5 tys. osób, przyjęto 772. Policjanci są przeciążeni pracą i zniechęceni. Efekty? Nie ma patroli na ulicach, częściej dochodzi do pospolitych przestępstw, np. kradzieży w 2022 r. było 124 tys. – to o 12 tys. więcej.

    Prezes ZUS: pierwsze "trzynastki" trafią do emerytów przed Wielkanocą [Harmonogram]

    Pierwsze "trzynastki" trafią do emerytów i rencistów jeszcze przed Świętami Wielkanocnymi - przekazała prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska. Aby otrzymać to świadczenie nie trzeba składać żadnego wniosku, ZUS zrobi to automatycznie.

    PFRON: Dopłata 120 000 zł do samochodu osobowego. Wzory dokumentów od sprzedawcy samochodu

    PFRON udostępnił wzory dokumentów od sprzedawcy samochodu. Dokumenty służą rozliczeniu dofinansowania do samochodu dla osoby niepełnosprawnej. Można otrzymać nawet 120 000 zł.  

    Rząd chwali się 30 korzystnymi dla Polaków zmianami w podatkach

    Ministerstwo opublikowało listę korzystnych zmian w podatkach wprowadzonych od 2016 r. Jest to prawdopodobnie odpowiedź na zestawienie szeregu podwyżek podatków, opłat i niekorzystnych rozwiązań przez money.pl. 

    Duża podwyżka: 4765,32 zł brutto dla osoby niepełnosprawnej. Świadczenie wspierające i jednocześnie renta socjalna w 2024 r. [3 mld zł]

    Projekt ustawy wprowadzającej nowe świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych został w środę skierowany pod obrady Rady Ministrów. Projekt przewiduje również możliwość dorabiania przez opiekunów do świadczenia pielęgnacyjnego - poinformowało MRiPS.

    Niewyjaśnione problemy trawienne. Zespół alfa-gal. Czy to skutek ukąszenia kleszcza?

    The American Gastroenterological Association (AGA) opublikowało nowe wytyczne kliniczne, aby pomóc lekarzom i pacjentom w określeniu, czy niewyjaśnione objawy ze strony przewodu pokarmowego są spowodowane zespołem alfa-gal, alergią pokarmową na mięso i inne produkty pochodzenia zwierzęcego powodowaną przez ukąszenie kleszcza amerykańskiego. W Polsce pierwszy przypadek zespołu alfa-gal odnotowano w roku 2021 w Krakowie.

    MF: nie będzie waloryzacji 500+ do 1000+

    Nie dyskutujemy i nie ma mowy o podniesieniu 500 plus do 1000 plus - poinformowała w środę minister finansów Magdalena Rzeczkowska. W tym roku priorytetem, jaki stanął przed polskim budżetem, jest szeroko pojęte bezpieczeństwo - dodała.