REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Whistleblowing – czwarty projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Paweł Bronisław Ludwiczak
Radca prawny, specjalizujący się w tematach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców, prawem korporacyjnym, zamówieniami in house, publicznym transportem zbiorowym i Compliance.
Whistleblowing – czwarty projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa
Whistleblowing – czwarty projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa
Media

REKLAMA

REKLAMA

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się kolejna wersja projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa z dnia 13 grudnia 2022 r.

Kogo dotyczy ustawa o sygnalistach? Dlaczego tak dużo się o niej pisze?

Według danych z uzasadnienia następujące podmioty:

REKLAMA

  1. będą miały obowiązek utworzenia wewnętrznych kanałów dokonywania zgłoszeń:
  1. duże przedsiębiorstwa (podmiot prywatny) – 4266 podmiotów
  2. średnie przedsiębiorstwa (podmiot prywatny) – 27263 podmiotów
  3. małe przedsiębiorstwa działające w sektorze finansowym (podmiot prywatny)  – 1 242 podmiotów
  4. mikro przedsiębiorstwa działające w sektorze finansowym (podmiot prywatny) - 122 102 podmiotów
  5. podmioty sektora publicznego zatrudniające co najmniej 50 pracowników - 12 678 podmiotów
  6. podmioty sektora publicznego, z wyłączeniem urzędów lub jednostek organizacyjnych gminy liczącej mniej niż 10 000 mieszkańców.
  1. będą miały obowiązek utworzenia zewnętrznego kanału zgłoszeń
  1. naczelne i centralne organy administracji rządowej – około 120 podmiotów
  2. Państwowa Inspekcja Pracy
  3. Komendant Wojewódzki Policji
  4. Prokuratura
  5. terenowe organy administracji rządowej
  6. organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego - 2 807 podmiotów (2477 gmin + 314 powiatów + 16 województw)
  7. regionalne izby obrachunkowe
  8. Komisja Nadzoru Finansowego
  9. inne organy państwowe
  1. będą miały prawo do zgłaszania naruszeń i ochrony: potencjalnie 16,78 miliona osób.

REKLAMA

Pamiętajmy też, że prawie 3,5 miliona przedsiębiorców i tysiące podmiotów publicznych będzie mogło utworzyć wewnętrzne kanały dokonywania zgłoszeń. Należy zwrócić uwagę, że nawet jeśli tego nie zrobią może do nich wpłynąć zgłoszenie i będą zobowiązani nim się zająć oraz chronić sygnalistę.

Ustawa potencjalnie więc dotyczy wszystkich. Ponadto pamiętajmy, że celem tej ustawy jest walka z nadużyciami i naruszeniami prawa oraz ochrona osób, które widząc naruszenie prawa reagują, a nie odwracają wzrok i udają, że nie widzą.

Jakie zmiany zaszły w projekcie ustawy dotyczącej sygnalistów?

Największe zmiany są w zakresie zgłoszeń zewnętrznych.

Rzecznik Praw Obywatelskich przestał był „głównym” organem do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych (obok innych organów publicznych). Pozostała zasada, że każdy organ publiczny jest zobowiązany do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych. Natomiast mamy pięć nowości w zgłoszeniach zewnętrznych, tj.:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. w przypadku gdy  zgłaszający nie może określić organu publicznego właściwego do przyjęcia zgłoszenia, zgłoszenie może być dokonane do Państwowej Inspekcji Pracy. Przyznam się szczerze, że nie rozumiem dlaczego, zwłaszcza, że system zgłoszeń nie obejmuje obligatoryjnie zgłoszeń o naruszeniu praw pracowników, w tym zgłoszeń mobbingu czy dyskryminacji,
  2. jeżeli Sygnalista zgłasza naruszenie prawa, które może stanowić przestępstwo, powinien je zgłosić właściwemu komendantowi wojewódzkiemu (stołecznemu) Policji,
  3. jeżeli Sygnalista zgłasza naruszenie prawa, dotyczące stosowania aktów Unii Europejskiej, interesów finansowych Unii lub podatku od osób prawnych, które może stanowić przestępstwo:

1) przeciwko interesom finansowym Unii Europejskiej;

2) związane z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych;

3) dotyczące mienia wielkiej wartości, grożące szkodą wielkiej wartości lub taką szkodę powodujące;

4) łapownictwa i płatnej protekcji,

5) prania pieniędzy;

6) fałszowania oraz obrotu fałszywymi pieniędzmi, środkami lub instrumentami płatniczymi;

7) fałszowania faktur oraz posługiwania się takimi fakturami;

- może je zgłosić także do prokuratora.

Zastanawiam się, a co ze zgłaszaniem innych przestępstw? Według mnie też powinna być możliwość ich zgłaszania Prokuraturze.

  1. na żądanie sygnalisty organ publiczny wydaje zaświadczenie, w którym potwierdza, iż zgłaszający podlega ochronie określonej w przepisach ustawy. A  jak zgłosi anonimowo to dostanie in blanco?
  2. w zakresie nieuregulowanym w ustawie do postępowania przed organami publicznymi w sprawie zgłoszeń zewnętrznych stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Reszta zmian to już raczej kosmetyka, np. zmniejszenie lub zwiększenie kar w przepisach karnych.

Jakie rzeczy powinny być według Pana poprawione w projekcie  ustawy o sygnalistach?

Długo mógłbym wymieniać, ale takie najważniejsze, według mnie rzeczy to:

  1. podmioty i organy publiczne powinny obligatoryjnie przyjmować zgłoszenia o każdym naruszeniu prawa, które może stanowić przestępstwo lub wykroczenia lub naruszenia praw pracowniczych, w tym o mobbingu lub dyskryminacji,
  2. co najmniej jeden kanał zgłoszeniowy powinien zapewniać anonimowość,
  3. powinno być jasno zapisane, ze zgłoszenia ustne to zgłoszenia bezpośrednio u wskazanej osoby lub zgłoszenia telefoniczne lub za pomocą innego  systemu komunikacji głosowej,
  4. umożliwienie podmiotom zlecanie na zewnątrz nie tylko przyjmowania zgłoszeń ale też prowadzenia działań następczych w tym postępowań wyjaśniających,
  5. umożliwienie grupom kapitałowym, spółkom powiązanym, urzędom lub jednostkom organizacyjnym w ramach jednej gminy (powiatu lub województwa) lub kilku gmin lub powiatom tworzenia i utrzymywania jednego systemu przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych.

Jakie widzi Pan największa ryzyka wynikające z obecnej treści projektu ustawy o sygnalistach?

REKLAMA

Celem Dyrektywy o ochronie sygnalistów oraz projektowanej ustawy jest wdrożenie i utrzymanie
w podmiotach z sektora publicznego i z sektora prywatnego skutecznych, efektywnych i bezpiecznych systemów do przyjmowania zgłoszeń o naruszeniach, podejmowania działań następczych (w tym wyjaśniających) oraz ochrona sygnalistów. Natomiast ustawodawca wymaga ustanowienia procedury zgłoszeń wewnętrznych i karze za brak jej ustanowienia lub ustanowienie z istotnym naruszeniem wymogów wynikających z ustawy.

Istnieje duże ryzyko, że podmioty ustalą procedurę i odłożą ją na półkę, zamiast wdrożyć i utrzymywać skuteczne systemy. Osobiście uważam, że pozorny lub nieskuteczny system do przyjmowania zgłoszeń o naruszeniach, podejmowania działań następczych (w tym wyjaśniających) oraz ochrona sygnalistów może być bardziej niebezpieczny dla tych podmiotów i ich kierownictwa niż brak systemu czy brak procedury. Za brak procedury grozi grzywna i to orzekana według przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Natomiast pozorność lub nieskuteczność systemy może skutkować między innymi odpowiedzialnością karną kierownictwa podmiotu, w tym długookresową karą pozbawienia wolności.

Na zakończenie, chciałbym zauważyć, że cieszy że ministerstwo kolejny raz uwzględniło część uwag ekspertów. Nadal eksperci mają szereg uwag do projektu ustawy – czasami sprzecznych, np. część ekspertów jest za wprowadzeniem wymogu, aby co najmniej jeden kanał zgłoszeniowy był anonimowy, a inni są przeciwko. Mam jednak nadzieję, że w trakcie prac na projektem ustawy, uda się ten projekt jeszcze trochę poprawić i w końcu Sygnaliści będą w Polsce skutecznie chronieni.

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Czy Polska wprowadzi kontrole?

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Czy Polska wprowadzi kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów?

Premier D. Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

REKLAMA

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

Wydruk zdjęcia z Google Street View jako dowód w sprawie administracyjnej

Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

Zamówienia publiczne: jakie zmiany są konieczne? 130 tys. zł progu zamiast 80 tys. zł

Konieczne są zmiany w zamówieniach publicznych. Pierwsza dotyczy zasady konkurencyjności, której prawidłowe stosowanie sprawia beneficjentom duże problemy. Druga zmiana polega na podwyższeniu progu kwotowego na 130 tys. zł.

NSZZ „Solidarność” na wojennej ścieżce z MEN: To nie reforma, to degradacja zawodu nauczyciela!

Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” ostro krytykuje planowane przez Ministerstwo Edukacji zmiany w zatrudnianiu specjalistów oraz rozszerzenie obowiązków nauczycieli bez dodatkowego wynagrodzenia. Związkowcy alarmują: MEN łamie prawo pracy, podważa autorytet pedagogów i ignoruje realne potrzeby oświaty. W tle – groźba protestów i oskarżenia o systemowe niszczenie zawodu nauczyciela.

REKLAMA

Nowe standardy żywienia w szpitalach 2025: Ministerstwo Zdrowia wprowadza obowiązkowe diety dla pacjentów [PROJEKT]

Ministerstwo Zdrowia przedstawiło projekt rozporządzenia, które ma ujednolicić standardy żywienia pacjentów w szpitalach. Zmiany mają zagwarantować zdrowe, zbilansowane i dostosowane do stanu zdrowia posiłki, a także zwiększyć transparentność i jakość usług cateringowych w placówkach medycznych.

Pogoda. Gwałtowne burze w dziewięciu województwach. Ostrzeżenia RCB

Na terenie dziewięciu województw można spodziewać się gwałtownych burz. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa już wysłało alerty.

REKLAMA