Finanse

Społeczne Zamówienia Publiczne (SOZP) to narzędzie, za pomocą którego organy administracji publicznej mają możliwość wpływać na rynek i promować wśród firm rozwijanie społecznie odpowiedzialnego zarządzania.

Audyt wewnętrzny w jednostkach sektora finansów publicznych podlega samoocenie. Wymóg prowadzenia samooceny audytu wewnętrznego został przewidziany w Międzynarodowych Standardach Profesjonalnej Praktyki Audytu Wewnętrznego, Instytutu Audytorów Wewnętrznych.

Znajomość praw podatnika ułatwia wywiązywanie się z zobowiązań podatkowych oraz dostarcza informacji czego podatnik może oczekiwać i domagać się ze strony organu podatkowego. Poniżej znajduje się opis podstawowych praw podatnika.

Standardy kontroli zarządczej stanowią uporządkowany zbiór wskazówek, które powinny zostać wykorzystane do tworzenia, oceny i doskonalenia systemów kontroli zarządczej. Należy jednak pamiętać, że mają być one jedynie podstawą do tworzenia lub opisywania bardziej szczegółowych rozwiązań i dokumentów, które poszczególne jednostki sektora finansów publicznych, jednostki samorządu terytorialnego lub ministrowie kierujący działami administracji rządowej opracują adekwatnie do własnych potrzeb.

Przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, społecznicy oraz mieszkańcy coraz częściej decydują się na skorzystanie z budżetu partycypacyjnego. Nie jest on jednak narzędziem prostym do wykorzystania. Może natomiast stanowić jeden ze sposobów na odwrócenie negatywnych trendów odnośnie zaufania do instytucji publicznych czy bierności obywatelskiej na poziomie lokalnym.

Zasady postępowania oraz środki przymusu, jakie mogą być stosowane przez administracyjne organy egzekucyjne w celu doprowadzenia do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków, uregulowane zostały w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Klasyfikacja budżetowa stanowi systematyzację środków publicznych oraz wydatków i rozchodów publicznych. Klasyfikacja budżetowa ma powszechne zastosowanie we wszystkich jednostkach sektora finansów publicznych, w tym w budżecie państwa oraz budżetach jednostek samorządu terytorialnego na każdym etapie gospodarowania.

Dochody budżetowe to należne lub faktyczne wpływy środków pieniężnych do budżetów pobierane przez organy finansowe lub przez jednostki budżetowe. Obok dochodów występują przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych.

Jednostki samorządu terytorialnego ponownie zostały zobowiązane do dostosowania uchwał w sprawie wieloletniej prognozy finansowej lub ich zmian. Nowe wymogi wynikają z obowiązującego od 1 lutego 2013 r. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wieloletniej prognozy finansowej.

Plan finansowy wytycza jednostkom sektora finansów publicznych możliwości wydatkowania przyznanych środków. Definiując możliwości wydatkowe określa również źródła dochodów tworzących sferę dochodową jednostki sektora finansów publicznych. Wpływa zatem na realizację przyjętej polityki finansowej w jednostce. Należy jednak pamiętać, że opracowanie planu finansowego wymaga ścisłego przestrzegania określonych ustawowo etapów i wyznaczonych terminów

Wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego mogą być dokonywane przy użyciu służbowych kart płatniczych. Korzystanie z tej formy rozliczeń bezgotówkowych, wymaga jednak określenia przez zarząd szczegółowych zasad, sposobu oraz trybu przyznawania i korzystania ze służbowych kart płatniczych.

Umowy zawierają czasem postanowienia o karach umownych. Wprowadzenie kar do umowy ma na celu zmotywowanie kontrahenta do starannego wykonania zobowiązania. Gminy, korzystając z kar umownych, mogą zabezpieczyć swoje interesy.

Według Ministerstwa Finansów budynek, w którym prowadzona jest działalność rolnicza, można uznać za budynek służący działalności rolniczej. Tym samym podlega on zwolnieniu z podatku od nieruchomości.

Jeśli gmina buduje drogę publiczną (gminną), działa w charakterze organu władzy publicznej, niezależnie od tego, że celem budowanej drogi może być zapewnienie dojazdu do działek, które mają być przedmiotem sprzedaży podlegającej opodatkowaniu VAT.

Przedsiębiorcy będą mieli 30 dni na uregulowanie zobowiązań wobec samorządów. Po tym terminie wierzycielowi będą przysługiwały odsetki. Wyjątek przewidziano jedynie dla placówek zdrowotnych.

Planowane zmiany w zakresie uznania VAT za wydatek kwalifikowany w projektach unijnych będą niekorzystne dla samorządów. Wyjściem z tej sytuacji może być uznanie jednostek samorządowych w szerszym niż dotychczas zakresie za podatników VAT, a tym samym umożliwienie im odliczania tego podatku. Pozwalają na to przepisy unijne.

Jak zaewidencjonować wpływ w 2012 r. odszkodowania od ubezpieczyciela za uszkodzenie słupa oświetleniowego na skutek dewastacji, które wpłynęło na konto wydzielonego rachunku dochodów szkoły? W uchwale znajduje się zapis o możliwości przyjęcia odszkodowania. Czy należy użyć zapisu: Wn 132 i Ma 770 czy Wn 132 i Ma 760? Są różne interpretacje w tym zakresie.

W jaki sposób jednostka może „skorygować” trzynastkę wypłaconą pracownikowi w zawyżonej wysokości? Wyższa kwota wynikała z błędu w naliczeniu. Czy możemy dochodzić od pracownika zwrotu różnicy?

Jednostka budżetowa opracowuje nową kompleksową instrukcję gospodarowania środkami trwałymi przy wykorzystaniu wzorów takich instrukcji zamieszczonych w Internecie. W niektórych z tych instrukcji jest zawarty zapis, że arkusze spisu z natury są drukami ścisłego zarachowania, a w innych – że są drukami objętymi kontrolą zużycia. Czym różnią się te rozwiązania i jak prawidłowo powinna być zorganizowana ewidencja i kontrola ilości arkuszy spisu z natury?

Czy burmistrz miasta jako kierownik jednostki samorządu terytorialnego może ponieść odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych z tytułu wykazania w zbiorczym sprawozdaniu budżetowym Rb-27ZZ danych, które są niezgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej podległej jednostki budżetowej? Sprawozdanie zbiorcze Rb-27ZZ zostało sporządzone na podstawie jednostkowego sprawozdania Rb-27ZZ otrzymanego z podległej jednostki organizacyjnej. Wykazane w sprawozdaniu zbiorczym Rb-27ZZ kwoty dotyczące wysokości pobranych dochodów na rzecz budżetu państwa zostały przeniesione ze sprawozdania jednostkowego i jak się później okazało, były nieprawidłowe. Sprawozdanie zbiorcze z nieprawidłowymi danymi podpisane zostało jednak przez burmistrza miasta.

W jednostce budżetowej do umarzania majątku trwałego stosuje się stawki określone przez burmistrza miasta. Teraz, pod koniec roku otrzymaliśmy nowe zarządzenie burmistrza zmieniające dotychczas stosowane stawki amortyzacyjne. Zarządzenie to wchodzi w życie od 1 stycznia 2013 r. Czy można na tej podstawie zmienić stawki amortyzacyjne środków trwałych, które były wcześniej umarzane za pomocą innych stawek, czy też powinny one być stosowane tylko do nowych środków trwałych? Jeśli należy zmienić stawki środkom wcześniej użytkowanym, to czy należy skorygować wstecz dokonane już odpisy umorzeniowe?

W jaki sposób dokonać prawidłowej likwidacji przestarzałego sprzętu komputerowego? Samorządowa jednostka budżetowa ma na stanie kilka ponaddziesięcioletnich zestawów komputerowych, które są już popsute i zajmują miejsce w magazynie lub jeszcze działają, lecz kwalifikują się do wymiany na nowsze. Czy w sprawie zagospodarowania tych komputerów jednostka powinna uzyskać jakąś opinię serwisu komputerowego, a jeśli tak, to czy może ją wydać każdy serwis?

Kto jest odpowiedzialny za wpisywanie poszczególnych danych do arkuszy spisu z natury i czy brakujące dane można uzupełniać, np. czy pracownik księgowości wyceniający arkusze może dopisać brakujące numery inwentarzowe przy środkach trwałych? A co z poprawkami – czy na przykład przewodniczący komisji inwentaryzacyjnej albo pracownik komórki księgowości wyceniający spisy mogą dokonywać poprawek na temat ilości stwierdzonych składników majątkowych? Poza tym, czy jeśli na arkuszu jest podpis osoby materialnie odpowiedzialnej, to należy przyjąć, że zgadza się ona z wynikiem spisu, czy też potrzebne jest do tego osobne oświadczenie?

W praktyce nadal wątpliwości budzi brak spójności zapisów rozporządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego z § 10 ust. 1 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych. Jak zatem wykazywać dane uzupełniające w sprawozdaniu Rb-Z?

Kierownik wydziału merytorycznego nie zgadza się z odmową podpisania przez głównego księgowego faktury za roboty budowlane, ponieważ uważa, że dokument został prawidłowo opisany pod względem merytorycznym przez jego pracownika i nie wymaga już żadnych uzupełnień. Jak można odwołać się od decyzji głównego księgowego?

Ministerstwo Finansów wypowiedziało się w sprawie niekorzystnego dla samorządów opodatkowania VAT wspólnych inwestycji. Jednocześnie resort zapowiedział, że być może nastąpią zmiany w tym zakresie.

Kontrola przeprowadzona w jednostce budżetowej zarzuciła głównej księgowej nieprawidłowe przeprowadzenie inwentaryzacji rozrachunków z pracownikami i nierzetelność ksiąg rachunkowych w tym zakresie z powodu nieustalenia i nieodpisania przedawnionych należności i zobowiązań (m.in. z tytułu pożyczek mieszkaniowych ewidencjonowanych na koncie 234 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami”) oraz zaleciła niezwłoczne usunięcie nieprawidłowości. Jakie czynności należy przeprowadzić w księgowości, żeby księgi rachunkowe mogły zostać uznane za rzetelne?

Nie ma jednoznacznych przepisów określających, kiedy samorząd ma prawo do odliczenia VAT od akcji promocyjnych, w trakcie których nie świadczy żadnych usług na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych. Zależy to m.in. od celu i przedmiotu prowadzonych działań.

Jednostka zapewnia swoim pracownikom nieodpłatne dowożenie do pracy i odwożenie z pracy na trasach od 5 do 12 kilometrów. Rozlicza się z przewoźnikiem ryczałtowo – według liczby przejechanych kilometrów. Nie prowadzi przy tym ewidencji personalnej (nie można ustalić, kto, ile razy i na jakiej trasie korzystał z przewozów). Czy w takim przypadku świadczenie to należy opodatkować po stronie pracownika?

Postępowania o zamówienia publiczne przeprowadzane w trybach podstawowych wymagają zachowania konkurencyjności. Prowadzone są w celu wyboru oferty, która będzie stanowiła najkorzystniejszy w danej sytuacji bilans ceny, oraz innych kryteriów oceny ofert, wskazanych przez zamawiającego. Przygotowując postępowanie, zamawiający musi określić, co jest dla niego istotne – co będzie stanowiło o „wartościowości” danej oferty.

Preferencyjna 0-proc. stawka VAT na dostawy do szkół komputerów stacjonarnych jest niezgodna z unijnym prawem – podkreślają eksperci. W tej sytuacji nie ma raczej co liczyć, że Ministerstwo Finansów obniży stawkę VAT na dostawę komputerów przenośnych, np. laptopów i tabletów, która w tej chwili opodatkowana jest podstawową, 23-procentowa stawką.

Znamy już górne granice stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych jakie będą obowiązywać w 2013 r. W porównaniu do obowiązujących obecnie stawki wzrosną o 4 proc.

Sporo miejsca w protokołach pokontrolnych zajmują m.in. nieprawidłowości z obszaru zamówień publicznych. Wśród głównych zagadnień zidentyfikowanych w trakcie kontroli najczęściej powtarzające się przypadki nieprawidłowości dotyczą wadiów, składanych ofert oraz procedur wyboru wykonawców zamówień publicznych o wartości poniżej 14 000 euro. Warto poznać, jakie zalecenia prawidłowego postępowania wskazali inspektorzy regionalnych izb obrachunkowych w tym zakresie.

Świadczone przez gminę usługi odpłatnego wynajmu świetlic wiejskich w celu organizowania imprez okolicznościowych podlegają VAT. Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 17 maja 2012 r. (nr IPTPP1/443-138/12-6/MW), której fragment prezentujemy poniżej.

Zasady zaokrąglania podatków lokalnych są takie same, jak w wypadku podatków dochodowych. Problem powstaje wówczas, gdy kwota podatku należnego za rok podatkowy jest liczbą nieparzystą.

Gmina zamierza organizować wycieczki po terenie gminy (głównie dla osób dorosłych z dziećmi spoza gminy). Będą one miały na celu promocję gminy. Wysokość odpłatności za wycieczki będzie odpowiadała kwotom zakupionych przez gminę w tym celu usług (np. noclegów, gastronomii czy transportu). Jak będą opodatkowane te usługi i czy możliwe będzie odliczenie przez gminę VAT od zakupów związanych z organizacją takich wycieczek?

Samorządowa jednostka budżetowa świadczy usługi na rzecz urzędu marszałkowskiego. Poza szkoleniami – zwolnionymi z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c ustawy o VAT – jednostka będzie świadczyła również usługi organizacji konferencji i inne. Czy tego typu usługi podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie § 13 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia wykonawczego?

Kontrola doraźna ma miejsce zwykle po zawarciu przez zamawiającego umowy z wybranym wykonawcą. Jak wynika z praktyki, większość takich kontroli dotyczy postępowań przeprowadzonych przez jednostki sektora finansów publicznych – w tym głównie przez gminy.

Według danych ze sprawozdań, budżety jednostek samorządu terytorialnego w I kwartale 2012 r. zamknęły się zbiorczo nadwyżką w kwocie 6.177 mln zł, przy planowanym deficycie w wysokości 12.859 mln zł - podało ministerstwo finansów w komunikacie.

Aby wykonawca uniknął zarzutu niewniesienia wadium i wykluczenia na tej podstawie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, należy pamiętać, że wadium musi zostać prawidłowo wniesione nie tylko w przypadku, gdy dotyczy całego zamówienia, ale też wtedy, gdy ma zabezpieczać poszczególne jego części – w sytuacji gdy zamawiający dopuścił składanie ofert częściowych.

Opłaty za zajęcie pasa drogowego pobierane na mocy decyzji prezydenta miasta stanowią przychód miasta osiągany z działalności pozostającej poza zakresem VAT. Pobór opłat za zajęcie pasa drogowego jest wykonaniem obowiązków miasta stanowiącego organ władzy publicznej. Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 listopada 2011 r. (sygn. I FSK 145/11), którego fragment prezentujemy poniżej.

Gminy, powiaty i województwa samorządowe przy realizacji swych zadań podlegają kontroli i nadzorowi. Czynności nadzorczo-kontrolne sprawuje głównie wojewoda, a w zakresie spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa.

Usługi dotyczące zarządzania cmentarzem, związane z udostępnieniem miejsca do pochówku, rezerwacją miejsca na cmentarzu, przedłużeniem używalności grobu, udostępnieniem kaplicy oraz wjazdem na cmentarz, podlegają opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 8%, gdy są sklasyfikowane pod symbolem 96.03.

Do 31 marca kierownicy jednostek mają obowiązek złożenia sprawozdania finansowego za 2011 r. odpowiednio dysponentom środków budżetu wyższego stopnia lub zarządom jednostek samorządu terytorialnego, ci zaś na tej podstawie, dokonując stosownych wyłączeń, sporządzą sprawozdania łączne. W artykule wskazano różnice w sposobie wypełniania poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego w stosunku do roku ubiegłego.

W przypadku gdy gmina dokonuje sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych istnieje obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jest jednak wiele czynności, w których gmina jest zwolniona z obowiązku ewidencjonowania.

Do 17 lutego 2012 r. miasta na prawach powiatu, powiaty i województwa mogą składać wnioski o dofinansowanie inwestycji na drogach z tegorocznej rezerwy subwencji ogólnej.

W szkole prowadzona jest stołówka. W związku z przeprowadzoną kontrolą żywności lub sprawdzeniem, czy usunięto niezgodności zawarte we wcześniejszej kontroli przez przedstawiciela państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, została naliczona opłata na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z 8 maja 2009 r. § 4, w skład której wchodzi opłata ryczałtowa za: przeprowadzone czynności kontrolne oraz za rozpoczętą godzinę czynności kontrolnych. Czy prawidłowe będzie ujęcie tych opłat w § 4430 „Różne opłaty i składki”, czy może właściwy będzie § 4300 lub 4510?

Budżet państwa nie będzie rekompensować powiatom kosztów związanych z koniecznością zwrotu zawyżonych opłat za wydanie kart pojazdów - poinformowała wiceminister finansów Hanna Majszczyk w odpowiedzi na poselską interpelację.

Przeprowadzenie aukcji elektronicznej nie wyklucza poddania złożonych ofert ocenie pod kątem naruszenia przepisów o rażąco niskiej cenie. Takie stanowisko zajęła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 27 października 2011 r.

Czy przekroczenie planu wydatków w ciągu miesiąca podlega odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych?

Społeczne Zamówienia Publiczne

Audyt wewnętrzny w jednostkach sektora finansów publicznych - samoocena

ABC podatków – uprawnienia podatnika

Standardy kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych

Budżet partycypacyjny - czyli jak efektywnie gospodarować pieniędzmi?

Egzekucja administracyjna – zasady ogólne

Klasyfikacja budżetowa - systematyzacja środków publicznych zgodna z ustawą

Dochody i przychody sektora finansów publicznych – pojęcie i specyfika

Nowa Wieloletnia Prognoza Finansowa na 2013 r.!

Plan finansowy jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych

Karty płatnicze - korzystne czy niekorzystne formy rozliczeń bezgotówkowych?

Kary umowne skutecznym zabezpieczeniem

Zapis w ewidencji decyduje o wymiarze podatku od nieruchomości

Trudności z odzyskaniem VAT od wydatków na budowę dróg

Samorządy szybciej odzyskają należności

Możliwość odliczania VAT przez samorządy

Ewidencja odszkodowania od ubezpieczyciela

Zwrot zawyżonej wysokości trzynastki

Ewidencja i kontrola zużycia arkuszy spisu z natury

Odpowiedzialność za wykazanie w zbiorczym sprawozdaniu danych niezgodnych z ewidencją księgową

Zmiana stawek amortyzacyjnych określonych przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego

Likwidacja sprzętu komputerowego samorządowych jednostek organizacyjnych

Wpisy do arkuszy spisowych i znaczenie podpisów składanych na nich przez osoby odpowiedzialne

Kontrowersje wokół wykazywania danych uzupełniających w sprawozdaniu Rb-Z

Odmowa podpisania dokumentu przez głównego księgowego

Opodatkowanie wspólnych inwestycji samorządowych

Rozrachunki z pracownikami – należności i zobowiązania przedawnione

Opodatkowanie samorządowych akcji promocyjnych

Dowóz pracowników do pracy

Kryteria oceny ofert – ich znaczenie i waga

Zerowa stawka VAT na dostawę komputerów stacjonarnych dla szkół jest niezgodna z prawem UE

Stawki podatków i opłat lokalnych na 2013 r.

Nieprawidłowości dotyczące wadiów oraz postępowania o udzielenie zamówienia publicznego

Czy gmina powinna zapłacić VAT od wynajmu świetlic

Jak zaokrąglać raty podatków samorządowych

Usługi turystyczne świadczone przez gminę

Zwolnienie z VAT usług świadczonych między jednostkami budżetowymi

Warunki i zakres wykonywania kontroli doraźnej w zamówieniach publicznych

Budżety jednostek samorządu terytorialnego w I kwartale 2012 r.

Wadium w przypadku składania ofert częściowych

Czy opłaty pobierane przez gminę podlegają VAT

Kontrola i nadzór nad samorządem terytorialnym

Jaką stawką gmina powinna opodatkować usługi zarządzania cmentarzem

Sprawozdawczość finansowa za 2011 r.

Kasy fiskalne w gminie

Kryteria podziału rezerwy subwencji ogólnej

Klasyfikacja budżetowa opłat za urzędowe kontrole żywności

Budżet nie pokryje powiatom kosztów zwrotu zawyżonych opłat

Aukcja a zarzut rażąco niskiej ceny

Konsekwencje przekroczenia planu wydatków w ciągu miesiąca