Tematy - Finanse publiczne, Samorząd terytorialny

W dniu 13 lipca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w związku z postępowaniem prowadzonym w sprawie, której stroną jest niemiecka jednostka samorządu terytorialnego (JST). Sprawa dotyczyła pobierania przez gminę opłaty klimatycznej za udostępnianie obiektów uzdrowiskowych w kontekście podatku VAT.

Finanse publiczne. Polacy znają pojęcia budżetu państwa, inflacji, deficytu czy długu. Nie rozumieją jednak mechanizmów rządzących finansami publicznymi. Czy raport opracowany przez Instytut Finansów pokazujący, w jaki sposób państwo finansuje swoje działania poszerzy tę wiedzę?

Polski system zdrowia skrytykowany – jakie są zastrzeżenia? Według analizy prof. Johna Yfantopoulosa z greckiego Instytutu Badań Polityczno-Ekonomicznych i Społecznych IPOKE, polska opieka zdrowotna należy do najbardziej niedofinansowanych w UE. Dlatego koszty ponoszone przez pacjentów są bardzo wysokie, a 2/3 z nich dotyczy leków. Czy da się poprawić rentowność systemu zdrowia?

Zielone dachy, ogrody wertykalne czy zielone fasady już od dłuższego czasu mają o wiele ważniejszą funkcję niż jedynie estetyczna. Zwiększają efektywność energetyczną budynków, tworząc dodatkową izolację przed zimnem, co skutkuje obniżeniem opłat za ogrzewanie w zimie, przy jednoczesnej izolacji przed upałem w okresie letnim.

Ustawa budżetowa na 2023 r. została 3 lutego podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę. Budżet zakłada dochody na poziomie 604,5 mld zł, wydatki nie większe niż 672,5 mld zł oraz deficyt, który nie powinien przekroczyć 68 mld zł.

Ministerstwo Finansów udzieliło 24 czerwca 2022 r. wyjaśnień odnośnie centralizacji rozliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego.

Zapraszamy na praktyczne webinarium „Rejestr umów - nowy obowiązek JSFP” z gwarantowanym imiennym certyfikatem, które odbędzie się 6 czerwca 2022 roku. Polecamy!

Przepisy ustrojowe nakładają na gminę obowiązek wspierania i upowszechniania idei samorządowej wśród mieszkańców gminy - w tym wśród młodzieży. Jedną z form realizacji tego zadania jest utworzenie młodzieżowej rady gminy. W ten sposób przyznaje się młodzieży (w tym organizacjom młodzieżowym) możliwość bezpośredniego oddziaływania na życie publiczne lokalnej społeczności.

OPIS NIEPRAWIDŁOWOŚCI: Rada gminy postanowiła przyjąć na sesji rady gminy specjalną uchwałę w sprawie przekazania środków finansowych na Fundusz Wsparcia Oddziału Straży Granicznej z przeznaczeniem na zakup wyposażenia dla funkcjonariuszy Straży Granicznej. W założeniu radnych ma to wspomóc jednostki Straży Granicznej; co jest rzeczą niezbędną w obliczu aktualnego kryzysu na Ukrainie, a co w części dotyczy także interesów Polski.

Ułatwień w procesie edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy dotyczy rozporządzenie resortu edukacji i nauki. Zakłada m.in. przedłużenie możliwości funkcjonowania oddziału klas I-III szkół podstawowych ze zwiększoną liczbą uczniów w ciągu całego etapu edukacyjnego

Centralny rejestr umów - od 1 lipca 2022 r. jednostki sektora finansów publicznych będą przekazywały do centralnego rejestru umów, szereg danych dotyczących m.in. pracowników instytucji publicznych oraz umów zawieranych przez urzędy (w tym umów o pracę zawartych z osobami pełniącymi funkcje publiczne). Same umowy nie będą przekazywane. Chodzi o niektóre informacje z umów.

Rada gminy w uchwale w sprawie powołania rady seniorów nie może dowolnie warunkować uczestnictwa w tej radzie. Niedopuszczalne jest definiowanie pojęcia seniora w taki sposób, który wykluczałby udział w radzie seniorów ze względu na wiek. W skład tego gremium mogą wchodzić przedstawiciele osób starszych oraz przedstawiciele podmiotów działających na ich rzecz. Tym samym członkostwo w tym gremium nie jest zależne od wieku - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Wójt gminy ma zamiar udzielić pożyczki samodzielnemu publicznemu zakładowi opieki zdrowotnej (spzoz). Z wnioskiem do wójta o pożyczkę na 300 000 zł wystąpił dyrektor spzoz, który motywuje to trudną sytuacją ekonomiczną placówki m.in. wskutek zwiększonych wydatków w okresie COVID-19. Wójt gminy upatruje swojej kompetencji do przekazania pożyczki m.in. w art. 30 ust. 2 pkt 3 i 4 oraz art. 60 ust. 2 pkt 3 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz art. 262 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Problem jednak w tym, że radni gminy są przeciwni udzielaniu tak wysokiej pożyczki, a limit dla wójta w uchwale budżetowej wynosi 50 000 zł i już został wykorzystany na inną pożyczkę.

Ustawodawca nie upoważnił rady gminy do formułowania w treści regulaminu utrzymania czystości i porządku zakazu wprowadzania zwierząt (np. psów) na określone tereny. Lokalny prawodawca jest władny ustalić jedynie sposoby postępowania ze zwierzętami domowymi w taki sposób, by ich pobyt na placach zabaw dla dzieci czy kąpieliskach nie był uciążliwy i nie zagrażał przebywającym tam osobom.

Podstawą działania sołectwa jest statut. I chociaż ustawa o samorządzie gminnym wyraźnie wskazuje, co powinno się w nim znaleźć, często zdarzają się przypadki nieprawidłowych zapisów lub uchybień proceduralnych. Z reguły dotyczą one wkraczania w materię ustawową z próbą jej niedozwolonej modyfikacji.

Po zapowiadanej reformie szpitali, dyrektorów, czyli praktyków i wysokiej klasy specjalistów w ochronie zdrowia, nadzorować będą ludzie o niższych formalnie kwalifikacjach - przewiduje prezes Polskiej Federacji Szpitali (PFSz), Jarosław J. Fedorowski.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przyznał MPK Poznań sp. z o.o. dofinansowanie na zakup 25 autobusów z napędem wodorowym. Umowa została już podpisana, a pierwsze autobusy wodorowe powinny dotrzeć do Poznania w II półroczu 2023 roku.

Do końca 2022 r. potrwają nabory, które Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił w ramach programu „Racjonalna gospodarka odpadami”. Samorządy, przedsiębiorstwa i inne podmioty mogą ubiegać się o dofinansowanie inwestycji związanych z selektywnym zbieraniem odpadów, budową instalacji do gospodarowania nimi oraz wykorzystaniem odpadowych paliw w energetyce. Pieniądze na wsparcie, w zależności od rodzaju projektów, będą pochodzić ze środków krajowych NFOŚiGW albo z unijnego Funduszu Modernizacyjnego.

Rejestr umów JSFP. Od 1 lipca 2022 r. zostanie utworzony rejestr umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych. Kto nie wykonuje lub nie dopuszcza do wykonania obowiązku prowadzenia, aktualizacji, udostępnienia lub wprowadzania danych do rejestru umów, albo podaje w nim nieprawdziwe dane, będzie podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Budżet samorządów a Polski Ład. Żaden samorząd nie będzie miał dochodów mniejszych, niż sam prognozował - zapewnił wiceminister finansów Sebastian Skuza. Komentarz odnosi się do informacji agencji Fitch z 6 grudnia 2021 r., która umieściła 14 polskich miast na liście obserwacyjnej ze wskazaniem negatywnym. Według MF samorządy wejdą w 2022 r. z nadwyżkami w kwocie co najmniej ok. 27 mld zł.

Samorządy otrzymają środki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na koszty uprzątnięcia porzuconych odpadów. Jest to propozycja w opracowanym przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości projekcie nowelizacji ustawy dotyczącej przestępstw przeciwko środowisku.

Przepisy porządkowe stanowią szczególny rodzaj aktów prawa miejscowego w samorządzie gminnym. Mogą być one wydawane zarówno przez organy stanowiące, jak również wykonawcze, ale jedynie w ściśle określonych sytuacjach. Warto jednak mieć na uwadze procedurę wydawania takich aktów oraz zasady ich zatwierdzania czy też publikacji. Elementy te przesądzają o ich mocy obowiązywania.

4 mld zł dla JST na inwestycje wodno-kanalizacyjne. Pieniądze trafią do gmin jeszcze w tym roku.

Czy mieszkaniec nieruchomości gminnej może skarżyć uchwałę o opłatach za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie art. 101 ustawy o samorządzie terytorialnym?

Partnerska Inicjatywa Miast 2021-2023. Wzmacnianie i promocja współpracy oraz wymiana doświadczeń i wiedzy między miastami to cel kolejnej edycji Partnerskiej Inicjatywy Miast na lata 2021-2023. To projekt Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, który ma na celu aktywizację miast do podejmowania działań rozwojowych. Termin nadsyłania wniosków upływa w dniu 20 września 2021 r.

"Laboratoria przyszłości" w szkołach. Wsparcie finansowe dla samorządów na tworzenie w szkołach podstawowych zaplecza umożliwiającego realizację zajęć technicznych - zakłada projekt uchwały dotyczący tworzenia "Laboratoriów Przyszłości" opisany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowelizacji ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, przewidujący nowe obowiązki i sankcje. Obowiązkowe ma być np. informowanie o umowach, przekraczających 10 tys. zł.

Złamanie przepisów dot. zamówień na udzielanie świadczeń zdrowotnych będzie stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych - przewiduje projekt, nad którym pracuje resort finansów, funduszy i polityki regionalnej.

Obowiązek wdrożenia systemów Compliance w jednostce samorządu terytorialnego nie wynika wprost w przepisów. Jednocześnie każda jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana zarządzać ryzykiem prawnym. A przecież to jest istota Compliance.

Czy oficer Compliance powinien być pracownikiem danej jednostki, czy też może wykonywać zadania na podstawie umowy o świadczenie usług? Każde z tych dwóch rozwiązań jest możliwe i każde z nich ma swe plusy i minusy.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii nakłada w art. 8 obowiązek ustanowienia kanałów i procedury na potrzeby dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych, przez podmioty prawne w sektorze publicznym, a więc i jednostek samorządu terytorialnego. W chwili obecnej oficerowie Compliance w samorządach terytorialnych lub znających Kulturę organizacyjną samorządów terytorialnych jest garstka.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii nakłada w art. 8 obowiązek ustanowienia kanałów i procedury na potrzeby dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych, przez podmioty prawne w sektorze publicznym, a więc i jednostek samorządu terytorialnego.

Minister Finansów 10 czerwca 2020 r. wydał interpretację ogólną w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego w związku z realizacją zadań publicznych w zakresie edukacji publicznej oraz pomocy społecznej. Czy samorządy muszą płacić od takich czynności podatek VAT?

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Zakłada on także wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego - m.in. uelastycznienie ram fiskalnych nakładanych na samorządy.

Wielomiliardowe wsparcie uruchamiane w ramach kolejnych odsłon Tarczy Antykryzysowej nie powinno być jedyną odpowiedzią państwa polskiego na kryzys gospodarczy wywołany pandemią koronawirusa. Warto sięgać do historii i z niej czerpać naukę, jakich narzędzi użyć do tego, by wykorzystać trudniejsze czasy do modernizacji kraju i przywrócenia gospodarce ścieżki wzrostu gospodarce. W ocenie Instytutu Staszica polskie władze powinny skorzystać z zagranicznych doświadczeń w zakresie finansowania inwestycji infrastrukturalnych. Należy przy tym wziąć pod uwagę, że unijne źródła finansowania nie mogą być traktowane jako jedyne albo kluczowe w wieloletniej perspektywie.

Wydany w 2019 roku wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który uznał za niezgodne z Konstytucją RP przepisy o rozliczaniu gmin z części wyrównawczej, równoważącej i regionalnej subwencji ogólnej oraz o tzw. janosikowym, wymusił zmianę przepisów. Nowe regulacje obowiązują od stycznia 2020 roku.

Uchwalona przez Sejm ustawa określana medialnie jako „tarcza antykryzysowa” przewiduje możliwość zwoływania i odbywania sesje organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie.

W styczniu 2020 r. pojawią się cztery nowe miasta w Polsce. Będą to: Czerwińsk nad Wisłą, Klimontów oraz Lututów i Piątek. Po nowym roku w Polsce liczba miast w kraju wyniesie 944.

Samorządy jeszcze nigdy nie były tak zadłużone. Jak donosi "DGP" Ministerstwo Finansów (MF), bazując na wieloletnich prognozach finansowych jednostek samorządu terytorialnego (JST), wskazuje, że na koniec tego roku samorządowe długi mogą wynieść 86,6 mld zł.

Projekt ustawy budżetowej na 2020 r. trafił do Sejmu. Deficyt sektora finansów publicznych w 2020 r. ma wynieść 1,2 proc. PKB

W dniu 17 grudnia 2019 r. rząd ma się zająć projektem nowelizacji ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Projekt zakłada pomoc dla samorządów w prowadzeniu remontów mieszkalnych budynków komunalnych.

W dniu 26 listopada 2019 r. została opublikowana Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa, zwana też kolokwialnie Dyrektywą o sygnalistach.

Urzędy skarbowe umarzały postępowania egzekucyjne ws. opłat dodatkowych za brak opłaty za postój w strefach płatnego parkowania po upływie 5-letniego terminu przedawnienia tych roszczeń, wskazanego w ustawie o drogach publicznych. Jedno z takich postanowień o umorzeniu zaskarżył Prezydent m.st. Warszawy, wskazując, że termin przedawnienia nie upłynął, bo zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej przerwały go czynności egzekucyjne zastosowane wobec dłużnika. W wyroku z 25 września 2019 r. zgodził się z nim Naczelny Sąd Administracyjny.

Prawotwórczy charakter porozumień nie powinien budzić wątpliwości. Przekazanie przez podmiot publiczny swoich zadań, w przypadku, gdy ich realizacji służyć mają np. kompetencje prawodawcze, bez wątpienia skutkuje zmianą właściwości organów na danym obszarze.

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych nowelizuje m.in. przepis art. 59a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 869, dalej: u.f.p.) - dotyczący niedochodzenia drobnych należności cywilnoprawnych przypadających JST.

Dyskusja nad kształtem obecnie funkcjonującego mechanizmu wyrównania poziomego dochodów jednostek samorządu terytorialnego w Polsce prowadzona jest od kilkunastu lat. Wydany 6 marca br. wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. K 18/17) ponownie potwierdza tezę o konieczności wprowadzenia do omawianego systemu gruntownych zmian.

Spór o udostępnienie informacji publicznej wiąże się z możliwością poniesienia przez instytucję publiczną dodatkowych kosztów. Chodzi nie tylko o koszty wynikające z poniesienia własnych wydatków czy o zwrot kosztów przeciwnika. Niekiedy kosztami urzędu są również specyficzne sankcje finansowe, orzekane przez sądy administracyjne.

Czym są instrumenty dłużne niedookreślone? Jak JST mają wyliczyć indywidualny wskaźnik zadłużenia?

Nowelizacja ustawy okołobudżetowej na 2018 r. podpisana przez Prezydenta. Przewidziano powiększenie funduszu zapasowego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Prezydent podpisał ustawę z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Dróg Samorządowych. Sprawdź co się zmieni.

Finanse publiczne, Samorząd terytorialny

Opłata klimatyczna a VAT - ważny dla JST wyrok TSUE

Co Polacy wiedzą o finansach publicznych? Okazuje się, że niewiele...

Polska opieka zdrowotna należy do najbardziej niedofinansowanych w UE

Zielone dachy i ogrody wertykalne poprawią efektywność energetyczną budynków. Samorządy zachęcą do ich stosowania

Budżet na 2023 podpisany

Centralizacja rozliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego (JST) - wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

Webinarium „Rejestr umów - nowy obowiązek JSFP” + certyfikat gwarantowany

Jak utworzyć młodzieżową radę gminy?

Wsparcie dla Straży Granicznej w obliczu kryzysu bez odrębnych uchwał rady gminy

Ułatwienia w procesie edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy

Jak rząd uzasadnił wprowadzenie publicznego rejestru umów?

Gminna rada seniorów nie tylko dla seniorów

Pożyczka dla spzoz a limity z uchwały budżetowej dla wójta

Rada gminy nie zabroni wprowadzania psów do parków

Statut sołectwa - wymagania względem zawartości i trybu uchwalenia

W 2023 r. dyrektorów szpitali nadzorować będą osoby o niższych kwalifikacjach (wywiad)

MPK Poznań kupi 25 autobusów wodorowych

„Racjonalna gospodarka odpadami” - 2,5 mld dofinansowania na gospodarkę odpadami

Kara więzienia za brak rejestru umów jednostek sektora finansów publicznych

MF: samorządy wejdą w 2022 r. z nadwyżkami w kwocie co najmniej 27 mld zł

Samorządy otrzymają środki na usuwanie porzuconych odpadów

Przepisy porządkowe w gminie

4 mld zł dla JST na inwestycje wodno-kanalizacyjne

Prawo do zaskarżenia uchwały o opłatach za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Partnerska Inicjatywa Miast na lata 2021-2023 - nabór wniosków do 20 września

"Laboratoria przyszłości" w szkołach - prawie 1 mld zł dla samorządów

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych - nowe obowiązki i sankcje

Będzie zmiana przepisów o dyscyplinie finansów publicznych

Wdrażanie Compliance w jednostkach samorządu terytorialnego – na co zwrócić uwagę

Oficer Compliance w jednostce samorządu terytorialnego – pracownik czy firma zewnętrzna

Compliance. Rewolucja w samorządzie terytorialnym spowoduje rewolucję w zawodzie oficerów Compliance

Compliance. Rewolucja w samorządzie z powodu dyrektywy PE i Rady ws. ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa UE

Opodatkowanie VAT czynności wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego

Rozszerzenie Tarczy Antykryzysowej - wsparcie dla samorządów

Finansowanie inwestycji infrastrukturalnych w Polsce, czyli nie czekajmy na UE - analiza Instytutu Staszica

Od 2020 roku ważne zmiany w sprawie janosikowego

Koronawirus a możliwość odbywania sesji on-line na podstawie specustawy

Cztery nowe miasta w Polsce już od 1 stycznia 2020 r.

Podsumowanie 2019 r.: Zadłużenie w samorządach najwyższe w historii

Zrównoważony budżet na 2020 r.

Pomoc dla samorządów w prowadzeniu remontów mieszkalnych budynków komunalnych już w 2020 r.

Compliance: co się wiąże z opublikowaniem Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa?

Niektóre gminy będą mogły dochodzić opłat dodatkowych za parkowanie nawet po upływie 5 lat

Charakter prawny porozumień międzygminnych

Zmiany dotyczące niedochodzenia drobnych należności przez JST

Janosikowe - czy adekwatnie uszczupla i zasila dochody samorządów

Sankcje finansowe związane z nieudostępnieniem informacji publicznej

Niestandardowe instrumenty finansowe

Nowelizacja ustawy okołobudżetowej na 2018 r. podpisana

Ustawa o Funduszu Dróg Samorządowych podpisana