Samorząd, Nauczyciele

Finanse samorządów to temat, który wraca w debacie publicznej regularnie. Ostatnie lata przyniosły jednak szczególnie istotne zmiany – od wprowadzenia Polskiego Ładu, po ustawę z października 2024 roku, która znacząco przeorganizowała sposób zasilania budżetów gmin, powiatów i województw. O tym, co w praktyce oznacza nowy model finansowania, mówił podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu prof. Paweł Felis ze Szkoły Głównej Handlowej.

Będzie nowy obowiązek posiadania elastycznych zbiorników na wodę w każdej gminie. Wprowadzają go przepisy o ochronie ludności cywilnej. Chodzi tu o zabezpieczenie w razie wojny, suszy czy pożarów.

Wiceminister edukacji uważa, że protesty ZNP są nieuzasadnione, bo skala podwyżek wynagrodzeń nauczycieli w 2024 roku była rekordowa i przywróciła satysfakcjonującą relację płac do warunków rynkowych. W 2024 roku nauczyciele początkujący otrzymali podwyżkę nominalną o ok. 40 proc., mianowani i dyplomowani – ok. 37 proc., co przekłada się na wzrost o tysiące złotych (od 1 894 do 2 674 zł) względem 2023 roku.

Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” ostro krytykuje planowane przez Ministerstwo Edukacji zmiany w zatrudnianiu specjalistów oraz rozszerzenie obowiązków nauczycieli bez dodatkowego wynagrodzenia. Związkowcy alarmują: MEN łamie prawo pracy, podważa autorytet pedagogów i ignoruje realne potrzeby oświaty. W tle – groźba protestów i oskarżenia o systemowe niszczenie zawodu nauczyciela.

Obowiązek ochrony zabytków nie dotyczy wyłącznie organów administracji czy właścicieli zabytkowych obiektów. Przepisy prawa nakładają ten obowiązek na każdego, kto z dziedzictwem kultury ma kontakt. To fundamentalna zasada, której konsekwencje praktyczne często są niedoceniane.

Propozycja UMP, aby wypłata pensji nauczyciela była na końcu miesiąca. Dziś jest na początku. Czyli pensja z luty byłaby wypłacana 28 lutego (albo 29 lutego). Druga propozycja, to przejęcie przez budżet centralny od gmin obowiązku wypłaty wynagrodzeń nauczycieli.

ZUS informuje, że osoby, dla których głos jest głównym narzędziem pracy (np. nauczyciele) są narażone na zaburzenia funkcji narządu głosu i tym samym grozi im utrata zdolności do pracy. Jeżeli chcą temu zapobiec, mogą skorzystać z rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS w schorzeniach narządu głosu. Rehabilitacja lecznicza w zakresie schorzenia narządu głosu, na którą kieruje ZUS, trwa 24 dni w ośrodku rehabilitacyjnym w takich miejscowościach jak: Ciechocinek, Jelenia Góra, Ostróda, Świeradów-Zdrój, Uniejów. Jak uzyskać skierowanie do sanatorium?

Nauczyciele chcą limitu 8 godzin pracy dziennie, aby nie była możliwa sytuacja, że po zsumowaniu "okienek" i godzin pracy w klasach musieli przebywać w szkole dłużej niż 8 h dziennie. I kontroli przez kuratorów tego limitu (z wyjątkiem incydentalnych sytuacji jak rady, zebrania, wycieczki). Kontrolowani mieliby być dyrektorzy szkół.

Służbę przygotowawczą powinna odbyć osoba podejmująca po raz pierwszy pracę w urzędzie, jeżeli umowa o pracę została zawarta na okres dłuższy niż pół roku lub na czas nieokreślony. O dalszym zatrudnieniu decyduje wynik egzaminu kończącego służbę przygotowawczą.

W grudniu 2024 r. zespół do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli zbierze prace z grup roboczych i opracuje harmonogram wdrożenia zmian w przepisach ważnych dla nauczycieli. Wszystko prawdopodobnie w 2025 r. i latach kolejnych.

Do 2035 r. Polska ma zdrożyć jeden z kamieni milowych KPO - Politykę Cyfrowej Transformacji Edukacji. Chodzi m.in. o przemodelowanie kształcenia tak, by uczyć dzieci odróżniania prawdy od manipulacji, weryfikowania źródeł i korzystania z nich, a także mądrego używania narzędzi sztucznej inteligencji.

Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało o nowych projektach na rzecz kompetencji cyfrowych nauczycieli. Resort wskazał, że szkolenia obejmą nauczycieli szkolnych oraz przedszkolnych. Poniżej informacje dotyczące projektu. 

Nauczycielom korzystającym z obniżonego tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nie przydziela się godzin ponadwymiarowych. Wyjątkowo mogą realizować godziny ponadwymiarowe w więcej niż jednym oddziale i powinni mieć na to pisemną zgodę organu prowadzącego.

Obowiązujące od 15 października przepisy zaktualizowały minimalne wymagania dotyczące m.in. sprzętu komputerowego w szkołach. Potrzebny jest kompleksowy program, który pozwoli na regularną wymianę sprzętu w pracowniach komputerowych. W celu dostosowania się do nowych przepisów konieczny jest dostęp do odpowiednich funduszy.

To w dużej części na nauczycielach ciąży odpowiedzialność kształtowania przyszłych pokoleń. Wciąż jednak czują się oni niedoceniani. Za małe zarobki, dyskryminacja ze względu na wiek, przeciążenie pracą sprawiają, że wypalenie zawodowe staje się coraz częstszym problemem. Z jakimi wyzwaniami mierzą się nauczyciele na co dzień? 

W 2024 r. jednostki samorządu terytorialnego otrzymają 10 mld zł, w celu wsparcia realizacji zadań. Ponad 8,2 mld zł otrzymają z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Pozostała kwota w wysokości prawie 1,8 mld zł zostanie rozdzielona miedzy gminy o najniższych dochodach.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wyjaśnia, że pomoc gminom poszkodowanym w wyniku nadzwyczajnych zdarzeń przez inne samorządy powinna być udzielana bardzo szybko, bez konieczności dokonywania zbędnych formalności. W pierwszej kolejności dopuszczalne jest działanie gminy, a dopiero potem przyjęcie stosownej uchwały – wynika z wyjaśnień.

Nowacka: Podwyżki 30 proc. są podwyżkami naprawdę solidnymi. Co z podwyżkami dla nauczycieli 2025 r.? Pod koniec sierpnia Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na rok 2025. Zgodnie z projektem, w przyszłym roku wzrost kwoty bazowej dla wynagrodzeń nauczycieli wyniesie 5 proc.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłasza nabór wniosków w ramach programu priorytetowego „Wymiana źródeł ciepła i poprawa efektywności energetycznej szkół”. Wnioski o dofinansowanie będzie można składać od 30 września 2024 r.

Jak skrócić tydzień pracy: do 4 dni w tygodniu czy do 35 godzin? To pytanie zadają sobie dziś rządzący, którzy usilnie pracują nad projektem nowelizacji Kodeksu pracy w zakresie skrócenia wymiaru czasu pracy. Nic dziwnego, w przypadku wielu zawodów takich jak chociażby nauczyciel zmniejszenie wymiaru czasu pracy zapoczątkowałoby spiralę zmian. O tym jakie są „za” i „przeciw” skrócenia tygodnia pracy w oświacie i dlaczego to tak delikatny temat opowiada Karolina Pol, dyrektor Niepublicznego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli EduKaPol Szkolenia.   

Związek Nauczycielstwa Polskiego jest za objęciem bonami na laptopy dla wszystkich nauczycieli klas I – III. Zakończyła się rewizja KPO, dzięki której ok 172 mln zł zostaną przeznaczone na zakup nowych laptopów dla nauczycieli klas I-III.

W dniu 4 lipca 2024 r. odbyło się spotkanie grupy roboczej ds. emerytur nauczycieli. Związki zawodowe zrzeszające nauczycieli apelują do MEN o poszerzenie grupy uprawnionych do świadczeń kompensacyjnych, które są odpowiednikiem emerytur pomostowych i obniżenia wieku, w którym można z nich skorzystać. Ponadto związkowcy chcą przywrócenia prawa do urlopu zdrowotnego nauczycielom, którzy uzyskają uprawnienie do emerytury stażowej.

Rząd planuje wprowadzenie zmian w finansowaniu samorządów. Wpływy samorządów miałyby być oparte na lokalnej bazie podatkowej, czyli na tym, ile mają dochodu obywatele, którzy mieszkają na danym terenie, ile mają dochodu firmy, niezależnie od wysokości podatku PIT i CIT. Głównymi problemami poza finansami są jednak kwestie demograficzne, zlecenia spółek komunalnych oraz oświata i służba zdrowia.

Minister finansów Andrzej Domański powiedział: "Zamierzamy oprzeć zasilanie finansowane samorządów na ich dochodach własnych – z PIT i CIT; będą one naliczane na podstawie precyzyjnego algorytmu".  Reforma finansów samorządów ma wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.

Nowe autobusy w największych miastach będą musiały być elektryczne lub na wodór – tak wynika z założeń nowelizacji ustawy o elektromobilności. Samorządowcy mówią o ogromnych kosztach i przerzucaniu na nich zielonej transformacji – informuje poniedziałkowy „Dziennik Gazeta Prawna”.