Prawo budowlane

W dniu 31 marca 2020 r. weszło w życie większość przepisów ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja specustawy zawiera istotne regulacje dotyczące stosowania przepisów Prawa budowlanego oraz innych ustaw regulujących proces inwestycyjny.

Decyzja o stwierdzeniu wydania decyzji z naruszeniem prawa różni się zasadniczo od decyzji stwierdzającej nieważność nie tylko na gruncie prawa administracyjnego, lecz również rodzi inne skutki w sferze stosunków cywilnoprawnych. Pierwsza z nich bowiem umożliwia odzyskanie korzyści majątkowej uzyskanej kosztem innej osoby bez podstawy prawnej, co stanowi konieczną przesłankę powstania zobowiązania z bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 k.c.). Druga z kolei uzasadnia wystąpienie z roszczeniem odszkodowawczym z tytułu czynu niedozwolonego (art.417¹ § 2 k.c.). Wyrok Sądu Najwyższego zapadł na tle następującego stanu prawnego i faktycznego.

Przepisy obowiązującego prawa tworzą dwie odrębne procedury dotyczące samowoli budowanych polegających na budowie obiektu budowlanego, uregulowane w art. 48-49 i art. 49b prawa budowlanego. Najnowszy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, z racji podobieństwa owych procedur, zakłada ich ujednolicenie i stworzenie jednej wspólnej procedury uwzględniającej występujące obecnie różnice.

Decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego to jeden z instrumentów polityki przestrzennej. Zasadniczo powinien to być instrument uzupełniający względem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W praktyce jednak w wielu gminach bywa inaczej. Taki stan należy ocenić negatywnie, ponieważ tylko plan miejscowy pozwala w pełni chronić ład przestrzenny. Ponadto posługiwanie się decyzją o ustaleniu inwestycji celu publicznego rodzi wiele problemów.

Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego z 7 kwietnia 2017 r. wprowadziła wiele nowych instytucji i rozwiązań prawnych. Duża część nowych przepisów ma charakter ramowy. To zaś powoduje trudność w ich dostosowaniu do rozwiązań obowiązujących w ustawach szczególnych. Ponadto sytuacja, w której mamy do czynienia zdublowaniem się rozwiązań w ustawie ogólnej oraz w ustawach szczegółowych, wprowadza chaos zamiast porządkować stan prawny wokół postępowań administracyjnych.

Opodatkowanie elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości zmieniło się już w styczniu 2017 r. Jak interpretować obecnie obowiązujące przepisy?

Trwają prace nad nowym Kodeksem urbanistyczno-budowlanym, który zakłada zlikwidowanie prawnych i proceduralnych barier realizacji inwestycji. Kodeks zastąpi kilka obowiązujących obecnie ustaw: o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Prawo budowlane, specustawy branżowe, a także część ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Resort infrastruktury i budownictwa opracował projekt kodeksu urbanistyczno-budowlanego. Projekt zakłada wprowadzenie sześciu kategorii inwestycji i jedną zintegrowaną zgodę inwestycyjną.

Nowela Prawa budowlanego znosi wymóg uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę lub przebudowę domu jednorodzinnego. Rozwiązanie to dotyczy budynków, których obszar oddziaływania nie wykracza poza granice działki objętej inwestycją, czyli w sytuacji, w której dom nie jest uciążliwy dla sąsiadów.

Proponowane zmiany ustawy - Prawo budowlane zakładają zniesienie wymogu uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę lub przebudowę domu jednorodzinnego. Takie rozwiązanie ma dotyczyć budynków, których obszar oddziaływania nie wykracza poza granice działki objętej inwestycją, czyli tych, które nie jest uciążliwy dla sąsiadów.

Termin zgłaszania przez obywateli i inne uprawnione podmioty żądania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości upłynie dnia 31 grudnia 2012 r.

Pomimo tego, że zgodnie z przepisami ustawy Prawo budowlane (upb), przyznane pozwoleniem na budowę uprawnienie do rozpoczęcia robót budowlanych przysługuje inwestorowi przez trzy lata od uzyskania przez decyzję przymiotu ostateczności (po tym terminie pozwolenie wygasa), dotychczasowe orzecznictwo sadów administracyjnych przekonuje, że warto budować jak najszybciej.

Legalizacja samowoli budowlanej nie jest już uzależniona od legitymowania się przez Inwestora, w dniu wszczęcia postępowania, ostateczną decyzją o warunkach zabudowy. W konsekwencji, również po wszczęciu tegoż postępowania Inwestor może ubiegać się o uzyskanie wymienionej decyzji.

Prowadzenie robót budowlanych bez pozwolenia jest samowolą budowlaną, co skutkuje obowiązkiem rozbiórki nielegalnie wzniesionej budowli. W pewnych wypadkach przepisy dopuszczają jednak możliwość legalizacji samowoli budowlanej - po wniesieniu opłaty legalizacyjnej.