Jednostka budżetowa, Sprawozdawczość

Projektowane nowe rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej ma dostosować obecne zasady sporządzania sprawozdań do nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Projekt zawiera m.in. nowe wzory i instrukcje sporządzania sprawozdań składanych przez JST.

W dniu 16 kwietnia 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 kwietnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w niektórych państwowych jednostkach budżetowych. Jakie podwyżki wynikają z tego projektu? O ile wzrosną wynagrodzenia?

Akademia budżetowa to cykl 4 szkoleń dedykowanych osobom zajmującym się rachunkowością oraz finansami w jednostkach sektora finansów publicznych m.in. w szkołach, przedszkolach, centrum usług wspólnych, ośrodkach pomocy społecznej, gminach, powiatach zatrudnionych na stanowiskach księgowych, inspektorów, referentów, sekretarzy oraz innych specjalistów. W ramach Akademii przybliżone zostaną najważniejsze zagadnienia z zakresu rachunkowości oraz sprawozdawczości obowiązujące i planowane od 2023 r.

W formie tabelarycznej przedstawiamy kalendarz składania sprawozdań środowiskowych na marzec 2022 r.

Zawód księgowego niewątpliwie jest odpowiedzialny i wymaga rzetelności, skrupulatności, odpowiednich kwalifikacji oraz predyspozycji. Odnosi się to zarówno do księgowych zatrudnionych w firmach czy biurach rachunkowych jak i w jednostkach sektora finansów publicznych. Za niedopełnienie lub niewłaściwe wykonanie swoich obowiązków księgowi ponoszą odpowiedzialność prawną.

Jednostka budżetowa rejestruje obrót przy użyciu kasy fiskalnej (sporadyczna sprzedaż drewna na rzecz osób fizycznych). Do końca 2018 r. na paragonie mogą być zamieszczane dane jednostki. Od 2019 r., w związku z centralizacją, będą musiały to być dane gminy. Wiąże się to z koniecznością wymiany kasy fiskalnej. Czy zakupu kasy powinna dokonać jednostka budżetowa czy gmina, jako podatnik VAT?

PROBLEM: W samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej (SP ZOZ) podlegającym pod powiatową jednostkę samorządu terytorialnego zlecona została kompleksowa kontrola merytoryczna i finansowa. Podczas kontroli stwierdzono, że w księgach rachunkowych kontrolowanego zakładu nie ujęto operacji gospodarczych w IV kwartale 2017 r. Sporządzone za to zostały za ten okres sprawozdania finansowe Rb-Z i Rb-N, w których wykazano dane liczbowe, które nie odzwierciedlały zapisów z ewidencji księgowej, tylko z tzw. notatek własnych głównego księgowego zakładu opieki zdrowotnej. Tak nierzetelne dane zostały przekazane w sprawozdaniach do jednostki samorządu terytorialnego i miały wpływ na całość sprawozdawczości tej jednostki. Czy w związku z tym zawarcie w sprawozdaniach finansowych nierzetelnych danych podlega odpowiedzialności karnej za naruszenie obowiązków w zakresie sporządzania sprawozdań finansowych z art. 77 ust. 2 ustawy o rachunkowości?

Jednostka otrzymała w 2017 r. dotacje na podręczniki w kwocie 5000 zł, w związku z realizacją zadań zleconych. W wyniku niewykorzystania dotacji jednostka dokonała zwrotu środków do 31 grudnia 2017 r. w wysokości 200 zł. W 2018 r. okazało się, że należy zwrócić jeszcze 5 zł, i takiego zwrotu dokonano do 31 stycznia 2018 r. Jaką kwotę należy wykazać w sprawozdaniu budżetowym Rb-27S za 2017 r. w kolumnie „Dochody otrzymane”? Czy dochody otrzymane należy pomniejszyć o zwroty dokonane w okresie sprawozdawczym, czyli do 31 grudnia 2017 r., czy również o te dokonane w roku następnym? Czy zwrot dotacji w styczniu 2018 r. należy wykazać w sprawozdaniu Rb-27S za I kwartał 2018 r. tylko w kolumnie „Dochody otrzymane” w kwocie 5 zł ze znakiem „-„, w przypadku gdy kolumny „Plan” i „Dochody wykonane” za I kwartał 2018 r. wynoszą „0”?

STAN FAKTYCZNY: Samorządowa jednostka budżetowa otrzymała w 2015 r. odpis prawomocnego wyroku sądu zobowiązującego oskarżonego do zapłaty na rzecz tej jednostki kwoty 1000 zł tytułem naprawienia szkody oraz informującego, iż oskarżony otrzymał karę 3 lat pozbawienia wolności. W roku bieżącym do jednostki wpłynęło z sądu pismo informujące, iż oskarżony zobowiązał się do dokonywania wpłat ratalnych. Jednostka nie księgowała operacji związanych z tą sytuacją ani w roku 2015, ani później. Jak prawidłowo postąpić i jakich księgowań powinna dokonać jednostka w przypadku zasądzenia przez sąd na jej rzecz zapłaty od więźnia tytułem naprawienia szkody?

Czy jednostka budżetowa ma możliwość zawierania umów barterowych? Czy umowy takie mogą być zawierane bez możliwości rozliczania świadczeń na zasadzie kompensaty bez pokazania wydatku i dochodu?

W jaki sposób zaklasyfikować wydatki gminy związane z realizacją przedsięwzięcia budowy kompleksu basenów rekreacyjnych? Czy wykup udziałów w spółce utworzonej do wybudowana takiego kompleksu od podmiotu zewnętrznego będzie stanowił wydatek majątkowy?

Samorządy w swoich dokumentach planistycznych muszą uwzględniać wyłączenia z limitu zadłużenia wydatków związanych z projektami dofinansowanymi ze środków unijnych. Bez znaczenia jest w tym przypadku fakt, że finansowanie takiego projektu nie zagraża przekroczeniem dopuszczalnego poziomu długu.

Jednostki zobowiązane do sporządzenia jednostkowych sprawozdań o wydatkach strukturalnych Rb-WSa i Rb-WSb przekazują je w terminie do dnia 31 marca 2015 r. swojej właściwej jednostce nadrzędnej, która na podstawie swojego jednostkowego sprawozdania oraz otrzymanych sprawozdań jednostkowych - sporządzi sprawozdanie. Korekty sprawozdań skonsolidowanych zbiorczych i łącznych, wynikające ze zmian w ewidencji wydatków strukturalnych, przekazywane są w terminie do dnia 30 kwietnia 2015 r.

Wprowadzanie w życie przepisów dotyczących finansów publicznych z jednodniowym wyprzedzeniem jest poważnym naruszeniem zasad techniki prawodawczej. Niestety, zaczyna być niedobrą tradycją, co potwierdzają nowe przepisy o sprawozdawczości budżetowej.

Główna zmiana dotyczy rezygnacji z przekazywania zdecydowanej większości sprawozdań w formie pisemnej.

Wprowadzone zmiany dotyczą także poszczególnych instrukcji sporządzania sprawozdań budżetowych poprzez uściślenie zasad sporządzania już obowiązujących sprawozdań oraz wprowadzenie zasad sporządzania do nowego wzoru sprawozdania, a usunięcie zasad sporządzania sprawozdania już nieobowiązującego:

Oprócz zmiany częstotliwości sporządzania sprawozdań zmieniły się niektóre terminy sporządzania i ich przekazywania.

Korekty sprawozdania w zakresie operacji finansowych dokonuje kierownik jednostki sporządzającej sprawozdania, w których stwierdzono nieprawidłowości zarówno w toku kontroli formalno-rachunkowej, jak i merytorycznej. Rozporządzeniem zmieniającym wprowadzono zapis, że jeśli korekta dotyczy sprawozdania Rb-Z za IV kwartał roku budżetowego, ale nie dotyczy części F sprawozdania, wówczas jednostka sporządzająca sprawozdanie łączne lub zbiorcze przekazuje korektę sprawozdania bez części F.

Wartości niematerialne i prawne to prawa majątkowe o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok. Są nimi patenty, licencje, znaki towarowe, programy komputerowe. W szkole wartości niematerialne i prawne to zazwyczaj programy komputerowe.

Nadrzędne zasady rachunkowości obowiązują jednostki sektora finansów publicznych pomimo obowiązku stosowania szczególnych zasad rachunkowości dla budżetu określonych w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy o finansach publicznych.

Polityka rachunkowości w jednostkach sektora finansów publicznych powinna przede wszystkim zawierać określenie roku obrotowego oraz wchodzących w jego skład okresów. Jednostki sektora finansów publicznych prowadzą rachunkowość zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330) z uwzględnieniem zasad szczególnych zawartych w ustawie z dnia 29 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885). W myśl art. 40 ust. 4 ustawy o finansach publicznych Minister Finansów określa w drodze rozporządzenia szczególne zasady rachunkowości oraz plany kont dla budżetu.

Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego (art. 11 uofp). Odstępstwa od tych zasad przewidziano w odniesieniu do państwowych (art. 11a) i samorządowych (art. 223 uofp) jednostek budżetowych wykonujących zadania określone w ustawie z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty), które mogą gromadzić zrealizowane dochody na wydzielonym rachunku bankowym i przeznaczać te dochody na wydatki tych jednostek.

Budżet na 2014 rok dla jednostek samorządu terytorialnego, które z powodu przekroczenia nowego, indywidualnego wskaźnika zadłużenia, nie będą mogły go uchwalić, ustali RIO. Jednak taki zastępczy plan finansowy nie zastąpi w pełni uchwały budżetowej, co może być zagrożeniem dla realizacji zadań i wywiązania się z podjętych przez samorząd zobowiązań.

Niesegregowanie śmieci przez mieszkańców powinno skutkować ustaleniem wyższej opłaty. Czy pozostali mieszkańcy zapłacą za sąsiadów nieprzestrzegających obowiązku selektywnej zbiórki?

Do 31 marca kierownicy jednostek mają obowiązek złożenia sprawozdania finansowego za 2011 r. odpowiednio dysponentom środków budżetu wyższego stopnia lub zarządom jednostek samorządu terytorialnego, ci zaś na tej podstawie, dokonując stosownych wyłączeń, sporządzą sprawozdania łączne. W artykule wskazano różnice w sposobie wypełniania poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego w stosunku do roku ubiegłego.