Rachunkowość budżetowa

Duplikaty faktur wystawia się w przypadku zniszczenia lub zaginięcia faktury zarówno u wystawcy, jak i u nabywcy.

Jak powinna wyglądać klasyfikacja wydatków z tytułu wynagrodzenia inkasenta pobierającego opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi? Odpowiedzi udzieliła Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku.

Poniższy artykuł przedstawia zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych w jednostkach sektora finansów publicznych. Uwzględnione w nim zostały zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera.

Wartość początkową środków trwałych zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu. W myśl art. 32 ustawy o rachunkowości, odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.

Zakres odpowiedzialności głównego księgowego i kierownika jednostki sektora finansów publicznych określa szereg aktów prawnych obowiązujących w tych jednostkach.

Ulgi w należnościach cywilnoprawnych są stosowane na podstawie artykułów od 55 do 64 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: uofp). Warunki do stosowania ulg w jednostkach organizacyjnych budżetu państwa wynikają wprost z uofp.

Prezentujemy wzór wezwania do zapłaty w jednostkach budżetowych. Wezwanie do zapłaty wysyła się za potwierdzeniem odbioru. Potwierdzenie odbioru dokumentuje fakt odebrania wezwania przez dłużnika.

Należności w jednostkach budżetowych powstają przede wszystkim w wyniku zawartych umów (należności cywilnoprawne) oraz wprost z przepisów ustaw (należności publicznoprawne). Dokumentem ewidencjonowanym w księgach rachunkowych jednostki przy należnościach cywilnoprawnych są faktury (jeżeli kontrahentem jest podatnik VAT) lub rachunki (jeżeli kontrahent nie jest podatnikiem VAT).

Podstawę prawną dokonywania odpisów aktualizujących należności w sektorze finansów publicznych stanowi rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości. Zgodnie z tym rozporządzeniem, odpisów aktualizujących należności dokonuje się zgodnie z uor.

Problem z klasyfikacją budżetową wydatku na obsługę prawną: Czy wydatek za obsługę prawną wykonywaną na podstawie umowy z kancelarią prawną powinien być ujmowany w § 430 „Zakup usług pozostałych” czy w § 439 „Zakup usług obejmujących wykonanie ekspertyz, analiz i opinii”?

Czy na koncie 982 „Plan wydatków środków europejskich” księguje się plan wydatków z końcówką 7 i 9?

Środki trwałe w jednostkach sektora finansów publicznych podlegają klasyfikacji zgodnej z Klasyfikacją Środków Trwałych. KŚT stanowi usystematyzowany wykaz składników majątku trwałego według funkcji jaką środki trwałe pełnią w procesie wytwarzania dóbr i usług.

Nadrzędne zasady rachunkowości obowiązują jednostki sektora finansów publicznych pomimo obowiązku stosowania szczególnych zasad rachunkowości dla budżetu określonych w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy o finansach publicznych.

Grupa 0 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) obejmuje grunty według ich przeznaczenia użytkowego, takie jak użytki rolne, grunty leśne oraz znajdujące się na nich sady, zasadzenia wieloletnie, plantacje, drzewostany; grunty zabudowane i zurbanizowane; użytki ekologiczne, nieużytki; tereny wód morskich wewnętrznych i śródlądowych; pozostałe tereny; prawo użytkowania wieczystego gruntu, sklasyfikowane w odpowiednich grupowaniach, w zależności od rodzaju gruntu, którego dotyczy.

Klasyfikacja środków trwałych została opublikowana w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10.12.2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT). Przedmiotowe rozporządzenie obowiązuje od 1 stycznia 2011 r.

Całość gospodarki finansowej danego samorządu – wpływ i wypływ środków finansowych – powinien znajdować swoje odzwierciedlenie w jego budżecie. Ze względu na głównie usługowy charakter działalności wspólnot trzeba zbudować od podstaw klasyfikację budżetową, dostosowaną do potrzeb tego sektora.

Polityka rachunkowości w jednostkach sektora finansów publicznych powinna przede wszystkim zawierać określenie roku obrotowego oraz wchodzących w jego skład okresów. Jednostki sektora finansów publicznych prowadzą rachunkowość zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330) z uwzględnieniem zasad szczególnych zawartych w ustawie z dnia 29 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885). W myśl art. 40 ust. 4 ustawy o finansach publicznych Minister Finansów określa w drodze rozporządzenia szczególne zasady rachunkowości oraz plany kont dla budżetu.

Czy jeśli drogę wyremontowano np. w 2010 r. (ułożenie nowej nawierzchni), a prace zostały przerwane ze względu na ograniczone środki finansowe, natomiast w następnych latach wykonywano dodatkowe prace modernizujące drogę, np. odtworzenie rowów, wykonanie chodników, wykonanie zatok przystankowych, to pozostałe prace wykonywane przy drogach można zaliczyć do wydatków strukturalnych?

Jednostka wykazuje w wierszu N.2.2. – „Pożyczki długoterminowe” w układzie przedmiotowym sprawozdania Rb-N odsetki naliczone od pozostałych do spłaty rat pożyczek. Czy takie postępowanie jest właściwe?

Czy w sprawozdaniu Rb-N należy ujmować rozłożone na raty kwoty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność?

Plan kont dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych stanowiący załącznik nr 3 do rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont zawiera konta występujące wyłącznie w jednostkach budżetowych lub wyłącznie w samorządowych zakładach budżetowych.

Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego (art. 11 uofp). Odstępstwa od tych zasad przewidziano w odniesieniu do państwowych (art. 11a) i samorządowych (art. 223 uofp) jednostek budżetowych wykonujących zadania określone w ustawie z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty), które mogą gromadzić zrealizowane dochody na wydzielonym rachunku bankowym i przeznaczać te dochody na wydatki tych jednostek.

Rachunkowość sektora publicznego zostanie ujednolicona. Europejskie Standardy Rachunkowości dla sektora publicznego zostały zarekomendowane przez Komisję Europejską.

Szczególne zasady rachunkowości wynikają z rozporządzenia Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Zmiany w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych dotyczą w głównej mierze  wzorów sprawozdań Rb-Z i Rb-UZ oraz instrukcji sporządzania tych sprawozdań, stanowiącej załącznik Nr 9 do rozporządzenia.

Zasady gospodarowania majątkiem trwałym w samorządowych jednostkach budżetowych wynikają z uregulowań wewnętrznych kierownika jednostki, wydanych na mocy art. 68 i 69 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych. Generalną zasadą jest, że jednostka budżetowa ma obowiązek gospodarowania swoim majątkiem w sposób racjonalny i oszczędny oraz utrzymywania mienia w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem normalnego zużycia.

Wydatki bieżące przedszkola publicznego mogą stanowić m. in. wydatki na zakup usług księgowych prowadzonych przez biuro rachunkowe – wyjaśnia  Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu.

Podstawowym kontem w każdej jednostce budżetowej jest rachunek bieżący, ponieważ odzwierciedla operacje związane z realizacją planu finansowego. Również w jednostce oświatowej dochody i wydatki ewidencjonowane są na koncie 130 „Rachunek bieżący jednostki”.

Budżet na 2014 rok dla jednostek samorządu terytorialnego, które z powodu przekroczenia nowego, indywidualnego wskaźnika zadłużenia, nie będą mogły go uchwalić, ustali RIO. Jednak taki zastępczy plan finansowy nie zastąpi w pełni uchwały budżetowej, co może być zagrożeniem dla realizacji zadań i wywiązania się z podjętych przez samorząd zobowiązań.

Sprawozdanie Rb-NDS kwartalne o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego sporządza się zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Sporządzanie i przekazywanie sprawozdań Rb-NDS w imieniu jednostki należy do obowiązków przewodniczących zarządów jednostek samorządu terytorialnego.

Wydzielony rachunek dochodów własnych tworzyć mogą szkoły jako jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie o systemie oświaty. Jednostki budżetowe to forma organizacyjno-prawna, w której działają szkoły. Jej podstawową cechą jest to, że nieodpłatnie realizuje ona zadania publiczne, pokrywając swoje wydatki ze środków otrzymanych z budżetu państwa lub budżetu JST, a ewentualne dochody odprowadza bezpośrednio na rachunek budżetu państwa lub budżetu JST.

W zakładowym planie kont jednostki oświatowej konieczne jest ujęcie szczegółowych zasad ewidencji pozabilansowej, ponieważ w przepisach wskazane zostały jedynie ogólne zasady jej prowadzenia, które wymagają doprecyzowania.

W części jednostek samorządu terytorialnego istnieje realne zagrożenie niespełnieniem w 2014 r. wskaźnika zadłużenia określonego w art. 243 – wskazuje Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych.

Zbliża się termin sporządzenia sprawozdań z wykonania wydatków w układzie zadaniowym za I półrocze 2013 r., a doświadczenia w tym temacie są niewielkie, gdyż będzie to dopiero trzecie sprawozdanie w tym zakresie od czasu wprowadzenia takiego obowiązku. W artykule wskazano elementy gwarantujące poprawność weryfikacji sporządzenia sprawozdania Rb-BZ1, poczynając od właściwej ewidencji wydatków i zobowiązań, po określenie procedur sprawdzających ich zgodność z innymi sprawozdaniami budżetowymi.

W jakim rozdziale oraz w jakim paragrafie dochodów ujmować opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi?

Nowy wskaźnik zadłużenia ma zacząć obowiązywać od 2014 r. Problem ze wskaźnikiem dla samorządu oznaczałby utratę prawa uchwalenia budżetu.

Kierownik jednostki finansów publicznych nie powinien wyznaczać głównej księgowej do zastępowania go w razie nieobecności. Gospodarka finansowa jednostki zostaje bowiem pozbawiona kontroli.

Za całość gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych odpowiada jej kierownik, przy czym może on określone obowiązki w tym zakresie powierzyć pracownikom tej jednostki (art. 53 uofp).

Nieruchomości należące do gmin podlegają obowiązkowej ewidencji w kilku rejestrach prowadzonych na podstawie różnych przepisów i służących różnym celom. Podstawowym rejestrem, w którym są ujmowane dane na temat nieruchomości, jest ewidencja geodezyjna gruntów i budynków prowadzona na podstawie art. 4 ust. 1a pkt 2 ustawy z 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne.

W gminnym ośrodku pomocy społecznej od 2012 r. realizowane jest nowe zadanie – wsparcie rodziny, w ramach którego ośrodek wypłaca wynagrodzenie asystenta rodzinnego ze środków własnych. W trakcie roku Ministerstwo Finansów ogłosiło konkurs, z którego pozyskano środki na wypłatę wymienionego wynagrodzenia wraz z pochodnymi. Czy wydatki poniesione na wynagrodzenie wraz z pochodnymi będą stanowiły wydatki strukturalne? Jeśli tak, to w jakiej części – czy tylko środki otrzymane, czy środki własne, czy ogół wydatków oraz w jakim obszarze i kodzie je wykazać?

Rada miejska ustaliła opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie gminy, powstającymi na zamieszkałych nieruchomościach. Jak należy prawidłowo ewidencjonować przypisy z tytułu ww. należności?

Nagroda jubileuszowa nie jest składnikiem wynagrodzenia za pracę, lecz dobrowolnym świadczeniem pracodawcy na rzecz pracownika. Często możliwość i zasady przyznania przez pracodawcę nagrody wynikają bezpośrednio z zasad wynagradzania pracowników przyjętych w układach zbiorowych pracy, regulaminach wynagrodzeń, lub uzgodnionych w umowach o pracę.

W kwestii rozliczenia dotacji ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie odsyła do ustawy o finansach publicznych. Czy zatem przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie mogą być  odrębnymi przepisami stanowiącymi o sposobie rozliczenia dotacji?

Fakturą pro-forma nie jest dowodem księgowym. Po wejściu w życie od 1 stycznia 2013 r. zmian przepisów w zakresie fakturowania pojawiło się wiele wątpliwości, dotyczących skutków w podatku VAT wystawienia dokumentów określanych mianem faktur pro-forma.

Sprawozdanie Rb-27S obrazuje źródła dochodów jednostki oraz ich realizację za określony czas. Głównym celem sprawozdania Rb-27S jest dostarczenie informacji o zachodzących w jednostce procesach gromadzenia środków publicznych oraz zakresie ich wydatkowania na realizację ustawowo przypisanych zadań. Na co należy zatem zwrócić szczególną uwagę przy sporządzaniu sprawozdania Rb-27S, by nie popełnić błędu?

Zmiany wprowadzone nowelizacją rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont objęły również ewidencjonowanie przychodów jednostek budżetowych na kontach zespołu 7.

Jak zaewidencjonować wpływ w 2012 r. odszkodowania od ubezpieczyciela za uszkodzenie słupa oświetleniowego na skutek dewastacji, które wpłynęło na konto wydzielonego rachunku dochodów szkoły? W uchwale znajduje się zapis o możliwości przyjęcia odszkodowania. Czy należy użyć zapisu: Wn 132 i Ma 770 czy Wn 132 i Ma 760? Są różne interpretacje w tym zakresie.

W szkole prowadzona jest stołówka. W związku z przeprowadzoną kontrolą żywności lub sprawdzeniem, czy usunięto niezgodności zawarte we wcześniejszej kontroli przez przedstawiciela państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, została naliczona opłata na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z 8 maja 2009 r. § 4, w skład której wchodzi opłata ryczałtowa za: przeprowadzone czynności kontrolne oraz za rozpoczętą godzinę czynności kontrolnych. Czy prawidłowe będzie ujęcie tych opłat w § 4430 „Różne opłaty i składki”, czy może właściwy będzie § 4300 lub 4510?

Czy jednostka, posiadając własny fundusz szkoleniowy (utworzony na podstawie przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), może jednocześnie stworzyć z innymi jednostkami działającymi w gminie międzyzakładowy fundusz szkoleniowy? Czy potrzebny jest odrębny rachunek bankowy, na którym przechowywane są wydzielone środki funduszu? Czy wszystkie kwoty przekazane na fundusz można zaliczyć do kosztów podatkowych?

W artykule wskazujemy, jakie zasady i terminy w zakresie planowania obowiązują kierowników samorządowych zakładów budżetowych.