Samorząd, Gmina

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Obowiązek ochrony zabytków nie dotyczy wyłącznie organów administracji czy właścicieli zabytkowych obiektów. Przepisy prawa nakładają ten obowiązek na każdego, kto z dziedzictwem kultury ma kontakt. To fundamentalna zasada, której konsekwencje praktyczne często są niedoceniane.

Trwa odpływ fachowców z sektora samorządowego. Powód? Niskie płace, poczucie braku doceniania i marne perspektywy na przyszłość. W programie Gość Infor.pl gościł Jacek Wolszczak, pracownik samorządu z dolnośląskiej Świdnicy.

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc i Jarocina pokazują, że tak.

Od stycznia 2025 r. gminy w Polsce wprowadziły selektywną zbiórkę zużytych tekstyliów. To oznacza, że przykładowo zniszczonych ubrań nie można już wyrzucić do frakcji zmieszane. Część gmin wprowadza ułatwienia dla mieszkańców w postaci dodatkowych kontenerów. W innych mieszkańcy będą musieli samodzielnie dostarczyć tekstylia do punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK).

Samorządowcy deklarują poparcie dla idei ochrony małoletnich i przeciwdziałania przestępstwom na tle seksualnym. Alarmują jednak, że obowiązujące przepisy powodują nadmierną biurokratyzację oraz utrudniają funkcjonowanie małych, lokalnych organizacji pracujących z dziećmi i młodzieżą. Niektóre podmioty będą zmuszone do ograniczenia swojej działalności.

Miasta liczące mniej niż 100 tys. mieszkańców będą mogły ustanawiać śródmiejskie strefy płatnego parkowania – taką zmianę przepisów proponują posłowie. Jeśli zmiana wejdzie w życie, to samorządy będą mogły ustalić wyższe opłaty za parkowanie w centrum miejscowości.

Odbudowa kompetencji samorządów. Ruszyły prace nad zmianami dotyczącymi zwiększenia autonomii samorządów i odbudowy ich kompetencji. Szef MSWiA Tomasz Siemoniak otrzymał w poniedziałek dokument zawierający propozycje od samorządowców.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wyjaśnia, że pomoc gminom poszkodowanym w wyniku nadzwyczajnych zdarzeń przez inne samorządy powinna być udzielana bardzo szybko, bez konieczności dokonywania zbędnych formalności. W pierwszej kolejności dopuszczalne jest działanie gminy, a dopiero potem przyjęcie stosownej uchwały – wynika z wyjaśnień.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłasza nabór wniosków w ramach programu priorytetowego „Wymiana źródeł ciepła i poprawa efektywności energetycznej szkół”. Wnioski o dofinansowanie będzie można składać od 30 września 2024 r.

Od 12 sierpnia w życie wejdą nowe standardy technologiczne dla Systemu Informacyjnego o Dostępie do Usług Stacjonarnego Internetu Szerokopasmowego (SIDUSIS). Tak poinformowało Ministerstwo Cyfryzacji. Jak wskazał resort, dzięki wprowadzonym zmianom, łatwiejsze stanie się monitorowanie infrastruktury telekomunikacyjnej.

Minister finansów Andrzej Domański powiedział: "Zamierzamy oprzeć zasilanie finansowane samorządów na ich dochodach własnych – z PIT i CIT; będą one naliczane na podstawie precyzyjnego algorytmu".  Reforma finansów samorządów ma wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.

28 maja 2024 r. wejdzie w życie zmiana ustawy o samorządzie gminnym. W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji, jego funkcję - do czasu nowych wyborów - będzie pełnił zastępca wójta.

Ministerstwo Finansów pracuje nad rewolucyjną reformą finansowania samorządów, która ma wejść w życie w 2025 r. Głównym celem jest zwiększenie wpływów samorządów z podatków, dzięki czemu w przyszłym roku do jednostek samorządu terytorialnego trafiłoby 27 mld zł więcej niż obecnie.

Resort klimatu chce uatrakcyjnić program "Stop Smog". Jakie zmiany proponuje? Które gminy mogą otrzymać środki na inwestycje?

W wyniku analizy materiału dowodowego, zgromadzonego w toku kontroli dotyczących prawidłowości zapewnienia jednostkom samorządu terytorialnego finansowania zadań publicznych i wsparcia finansowego samorządów przez państwo w okresie reform podatkowych i odbudowy gospodarki po epidemii COVID-19, NIK kieruje zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wobec byłego Prezesa Rady Ministrów, byłej Minister Finansów, byłego Wiceministra Finansów oraz innych funkcjonariuszy państwowych, odpowiedzialnych za wskazane działania.

Jednym z głównych trendów w obszarze cyberprzestępczości jest profesjonalizacja grup przestępczych. Rozwój cyberprzestępczości postępuje w kierunku budowania powiązań o charakterze mafijnym i wykorzystywania zaawansowanych technologicznie rozwiązań, po jakie sięgają służby specjalne. Z tego względu cyberbezpieczeństwo jest coraz częściej dostrzeganym problemem w debacie publicznej.

Marian Banaś, prezes NIK, podczas wtorkowej prezentacji wyników kontroli wpływu działań państwa na sytuację finansową samorządów, zauważył, że dochody własne samorządów były stopniowo zastępowane przez fundusze pochodzące z budżetu państwa i funduszy rządowych. Dodatkowo, większość tych środków była rozdzielana w sposób uznaniowy.

Gdzie najlepiej się żyje według rankingu „Gmina Dobra do Życia” 2023? Jakie wskaźniki brano pod uwagę?

Ministerstwo klimatu i środowiska proponuje przedłużyć zniesienie norm jakościowych sprzedawanych do gospodarstw domowych paliw stałych do końca 2023 r. - wynika z opublikowanego projektu rozporządzenia.

Od 19 lipca do 30 września 2023 można składać wnioski i finansowe wsparcie cyberbezpieczeństwa. Każdy samorząd może dostać od 200 tys. do 850 tys. zł. Wysokość dofinansowania oraz udział wkładu własnego są uzależnione od liczby mieszkańców i zamożności jednostki.

Rząd pracuje nad przepisami, które regulują: wzór spisu wyborców, sposób i tryb sporządzania spisu oraz jego aktualizacji, wzór wykazu wyborców przebywających w zakładach leczniczych, czy np. domach pomocy społecznej, w których utworzono obwody głosowania.

Jak dzięki rządowemu wsparciu gmina może budować, remontować czy kupić mieszkania dla osób o niższych dochodach, ile wynosi dofinansowanie, jakie koszty są kwalifikowane - odpowiedzi na te i wiele innych pytań samorządy mogą znaleźć w specjalnym rządowym informatorze o rządowych programach mieszkaniowych.

Przy podejmowaniu decyzji o utworzeniu płatnego, niestrzeżonego parkingu gminnego należy pamiętać, że uchwała określająca zasady funkcjonowania takiego obiektu użyteczności publicznej jest aktem prawa miejscowego. Wymaga zatem prawidłowej promulgacji.

Dopłat do budowy mieszkań dla samorządów. Kolejne samorządy i spółki miejskie otrzymują środki na stworzenie nowych mieszkań – w rozdysponowanej właśnie transzy do beneficjentów trafi ponad 157 mln zł.