Finanse

Wraz z początkiem trzeciego kwartału nadszedł czas, by jednostki sektora finansów publicznych rozpoczęły prace związane z przeprowadzaniem inwentaryzacji aktywów i pasywów. W artykule m.in. wskazano przypadki, w których można odstąpić od ich przeprowadzenia, oraz na praktycznych przykładach wyjaśniono pojęcia „strzeżone składowisko” i „teren strzeżony”.

W jednostce dokonuje się zakupu różnego rodzaju sprzętu, który wpisywany jest do księgi inwentarzowej. Jaką datę wpisać w księdze inwentarzowej w rubryce „data przychodu”? Czy należy wpisać datę wystawienia rachunku, czy datę wpłynięcia rachunku do jednostki? Zdarzają się sytuacje, że daty te bardzo się różnią, np. zakup 10 sierpnia (data na rachunku), a do jednostki wpłynął 15 sierpnia.

W przypadku niezgodnego z prawem przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, zamawiającemu grożą określone konsekwencje. Ich rozmiar i zakres zależy od rodzaju dokonanego naruszenia prawa. Należy jednak pamiętać, że nie każde naruszenie przepisów powoduje nieważność umowy w sprawie zamówienia publicznego. Niedoskonałość tych rozwiązań spowodowała, że niedługo możemy spodziewać się zmian w zakresie przyczyn i sankcji unieważniających takie umowy.

W jaki sposób przedszkole (jednostka budżetowa) powinno ujmować w ewidencji księgowej należności z tytułu opłaty stałej za przedszkole, za wyżywienie oraz z tytułu odsetek od nieterminowych opłat? Opłaty te wpływają na rachunek dochodów własnych przedszkola. Jak prawidłowo naliczać odsetki od nieterminowych opłat (w statucie przedszkola jest zapis, że liczy się data wpływu na rachunek bankowy)? Czy należy stosować odsetki ustawowe? Jak zaewidencjonować zwolnienie z opłaty stałej w trakcie miesiąca lub całkowite umorzenie odpłatności po wcześniejszym jej naliczeniu?

Dla środków na realizację projektów w nowym okresie programowania 2007–2013 wprowadzono nowy rodzaj dotacji – dotację rozwojową. Beneficjenci realizujący projekty z udziałem środków pochodzących z dotacji rozwojowej mają obowiązek prowadzenia ich odrębnej ewidencji. Praktyka księgowa pokazuje różne rozwiązania w tym zakresie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach przypomniał, jakich zagadnień może dotyczyć kontrola skarbowa w samorządzie. Orzeczenie jest tym bardziej istotne, że właśnie trwają w Sejmie prace nad niekorzystnym dla samorządów rozszerzeniem dopuszczalnego zakresu tej kontroli.

Odpowiadamy na pytania czytelników, dotyczące problematycznych zagadnień sfery finansów publicznych.

Jesteśmy zakładem budżetowym działającym na terenie gminy. Działalność ta polega przede wszystkim na zaspokajaniu potrzeb mieszkańców gminy w zakresie szeroko pojętych usług komunalnych. Chodzi tu w szczególności o wykonywanie zadań w zakresie zbiorowego dostarczania wody i zbiorowego odprowadzania ścieków. Czy dochody z tej działalności korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych? Zakład nie posiada osobowości prawnej.

W związku z problemami interpretacyjnymi w zakresie podmiotowości podatkowej powiatu (jst) i starostwa (urzędu obsługującego jst), na gruncie ustawy o VAT, postaramy się rozwiać wątpliwości poprzez analizę przykładowego stanu faktycznego.

Czy jednostka budżetowa samorządu terytorialnego, zamawiając towary lub usługi, może wpłacić dostawcy zaliczkę na poczet zamówionego towaru czy usługi?

Zbliża się termin przygotowania przez jednostki samorządu terytorialnego budżetu na 2010 r. Wynikająca z kryzysu gorsza sytuacja finansowa, zmusi zapewne część samorządów do zmiany tegorocznego budżetu. Warto więc przypomnieć sobie tryb i terminy ustalania i zmiany budżetów samorządowych.

Jednostki samorządu terytorialnego – na podstawie art. 189 ust. 3 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych – od nieterminowo odprowadzonych dochodów naliczają i odprowadzają odsetki w wysokości jak dla zaległości podatkowych. Jeżeli jednak jednostka nie naliczy i nie odprowadzi do budżetu państwa odsetek, to w jakiej formie można je wyegzekwować?

W postępowaniu o udzielenie zamówienia przy ocenie i badaniu oferty może pojawić się zarzut, że jej cena jest rażąco niska. Przyczyną rażąco niskiej ceny może być nieuczciwa konkurencja, ale też nierzetelność kalkulacji czy przewaga konkurencyjna wykonawcy wynikająca z tańszych technologii. Gdy pojawią się wątpliwości dotyczące poziomu ceny, zamawiający zawsze ma obowiązek rzetelnie to sprawdzić. Jeżeli zarzut rażąco niskiej ceny potwierdzi się, wykonawca traci szansę na uzyskanie zamówienia - jego ofertę odrzuca się.

Akredytywa budżetowa stanowi czasowe wyodrębnienie środków budżetowych na finansowanie zadań zleconych przez jednostkę budżetową innej jednostce organizacyjnej lub osobie fizycznej.

W postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający oczekuje złożenia prawidłowo przygotowanych ofert. Wykonawcy składający ofertę powinni więc w tym zakresie zachować należytą staranność obowiązującą w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Niestety, nie zawsze udaje się uniknąć błędów podczas sporządzania oferty.

Od 1 kwietnia br. weszły w życie nowe przepisy dotyczące wynagradzania pracowników samorządowych. Jak się okazuje, wciąż stwarzają one pracodawcom spore kłopoty interpretacyjne. Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się problemy dotyczące wynagradzania pracowników samorządowych.

Jak zaksięgować w państwowym zakładzie budżetowym zatrzymane wadium oraz w jakim paragrafie przychodów je ująć? Czy zatrzymane wadium należy przekazać na rachunek dochodów budżetu państwa?

Jak poprawnie ująć w księgach rachunkowych opłatę komorniczą potrąconą przez urząd skarbowy z należności głównej, jaką kwotę odprowadzić do budżetu państwa oraz jakie dane podać w sprawozdaniu Rb-27 i Rb-28?

Na rok 2009 zaplanowano wiele zmian w zakresie funkcjonowania audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych. W artykule sygnalizujemy wprowadzone, a także planowane zmiany w tym zakresie.

Jednostki sektora finansów publicznych zobowiązane są do przekazywania danych niezbędnych do prowadzenia ewidencji majątku Skarbu Państwa. W artykule wskazujemy – jakie są to dane, tryb i terminy ich przekazywania.

Faktury zakupowe, które otrzymujemy, są wystawiane zarówno na gminę, jak i na urząd gminy. Czy powinniśmy wystąpić o korektę tych faktur?

Zarząd jednostki samorządu terytorialnego może opracować harmonogram realizacji budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Opracowanie harmonogramu w jednostkach, w których łączna kwota środków publicznych gromadzonych w ciągu roku kalendarzowego przekroczy 40 000 tys. zł, jest obowiązkowe. Jednak nadal nie wszystkie jednostki go realizują, co może być uznane za powtarzające się naruszenie zapisów ustawy przez organ wykonawczy.

Zaliczki wypłacane pracownikom jednostek sfery publicznej stanowią wydatki bieżące tych jednostek. Podobnie jak inne rodzaje bieżących wydatków finansowanych ze środków publicznych powinny być realizowane w sposób celowy i oszczędny oraz umożliwiający terminową realizację zadań.

Diety radnego są wolne od podatku do wysokości 2280 zł miesięcznie. Jak należy opodatkować nadwyżkę ponad tę kwotę? Co należy zrobić, jeśli nadwyżka jest wyższa od kosztów uzyskania przychodów?

Specyficzny charakter czynności wykonywanych przez organy samorządowe powoduje, że często mają one problemy z rozliczeniem VAT. W praktyce trudno ustalić, kiedy organy samorządowe są zobowiązane do rozliczenia VAT i jakie stawki VAT mają zastosować do wykonanych czynności. Przedstawiamy najbardziej kontrowersyjne sprawy z zakresu rozliczenia VAT.

Zbliża się czas składania skonsolidowanego bilansu jednostki samorządu terytorialnego. Jednostki mają ciągle wątpliwości co do metody konsolidacji, a także terminu jego sporządzania. Zamieszczamy wyjaśnienia, które ułatwią jego właściwe i terminowe sporządzenie.

Jak wiadomo część podatków ma charakter lokalny. Oprócz nich jednak, w pewnych sytuacjach jesteśmy zobowiązani do ponoszenia innych świadczeń o takim charakterze. Przyjrzyjmy się głównym podatkom i opłatom lokalnym.

Minister Skarbu Państwa, wojewoda albo organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego może uznać skargę na przetarg na zbycie nieruchomości za zasadną i nakazać powtórzenie czynności przetargowych lub unieważnić przetarg.

Do Sejmu wpłynął rządowy projekt zmiany przepisów dotyczący m.in. kontroli skarbowej. Niektóre zapisy projektu zmieniają zakres kontroli dokonywanej przez urzędników kontroli skarbowej, co będzie miało wpływ na działalność jednostek samorządu terytorialnego.

Czy ulga inwestycyjna przyznawana na podstawie art. 13 ustawy o podatku rolnym jest pomocą w rolnictwie? Czy należy wydać podatnikowi zaświadczenie o uzyskanej pomocy? Jeśli tak, to czy należy w zaświadczeniu wykazać całą kwotę pomocy, jaką może wykorzystać podatnik? Jak i w jakim sprawozdaniu należy wykazywać ulgę inwestycyjną? Czy gmina może domagać się od Ministerstwa Finansów zwrotu utraconych dochodów z tytułu ustawowej ulgi inwestycyjnej?

Podobnie jak w poprzedniej edycji programu „Moje Boisko - Orlik 2012”, tak i teraz o powodzeniu przedsięwzięcia decyduje m.in. prawidłowe przygotowanie i przeprowadzenie przetargu. Na przykładach z orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej można stwierdzić, ze różnie z tym bywa.

Czy główny księgowy jednostki budżetowej może być jednocześnie członkiem komisji przetargowej, która powołana została do rozpatrywania przetargów na podstawie procedury wynikającej z ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych?

Władze lokalne i regionalne czasem przekazują prezenty swoim pracownikom, zasłużonym mieszkańcom, funkcjonariuszom i artystom. Z zasady podarunki te są opodatkowane podatkiem dochodowym, ale zdarzają się wyjątki. Sprawdź, jakie warunki należy spełnić, by skorzystać ze zwolnień podatkowych z tytułu otrzymania samorządowych upominków.

Sposób powołania inkasenta może mieć cechy zamówienia publicznego. Jednak na ostateczny charakter wyboru ma także wpływ ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.

Wpływy z PIT i CIT w samorządach będą mniejsze niż w latach poprzednich. Spadek wpływów podatkowych najbardziej odczują miasta.

Na sfinansowanie realizacji przedsięwzięć infrastruktury związanej z budownictwem mieszkaniowym gmina może uzyskać kredyt do wysokości 70 proc. kosztów wykonania tego zadania. Okres spłaty kredytu udzielonego na realizację komunalnej infrastruktury technicznej nie może przekroczyć 15 lat.

Przedstawiamy - na przykładach - odpowiedzi na Państwa pytania w zakresie udzielania świadczeń i zwrotu kosztów wolontariuszom przez korzystającego.

Inwestorzy realizujący przedsięwzięcia termomodernizacyjne mogą ubiegać się o premię termomodernizacyjną ze środków Funduszu Termomodernizacji. Premia ta przyznawana jest w wysokości 25 proc. wykorzystanego kredytu na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

Wszystkie jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych, w tym jednostki budżetowe, powinny być już w trakcie kolejnej inwentaryzacji (od 1 października), obejmującej spis z natury zasobów, uzgodnienie rozrachunków oraz weryfikację pozostałych aktywów i pasywów.

W latach 2007-2008 z emisji obligacji komunalnych organizowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego sfinansowane zostały inwestycje warte prawie 250 mln zł.

Do limitu zadłużenia samorządy nie wliczają zarówno długu zaciągniętego na zapewnienie wkładu własnego, jak i długu na sfinansowanie zadania podlegającego refundacji ze środków europejskich. Wyjaśnienia takiego udzieliło Ministerstwo Finansów w piśmie skierowanym do przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych.

Co należy do głównych zadań skarbnika? Jakie mogą być pozytywne konsekwencje jego działania?

Budżet państwa jest planem finansowym polityki państwa oraz narzędziem polityki społecznej, uwzględniającym planowane dochody i wydatki państwa na następny rok budżetowy. „Budżet państwa” jest pojęciem wieloznacznym, mieści się w nim zarówno znaczenie polityczne, ekonomiczne, jak i prawnicze.

W wielu jednostkach sektora finansów publicznych trwają prace dotyczące opracowania wstępnego projektu planu finansowego czy też projektu budżetu na rok 2009. Do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy zarząd jednostki samorządu terytorialnego - w gminach wójt (burmistrz, prezydent miasta), ma obowiązek przedłożyć organowi stanowiącemu i właściwej regionalnej izbie obrachunkowej projekt uchwały budżetowej na kolejny rok budżetowy.

Zamawiający (np. jednostka samorządu terytorialnego) łatwiej poprawi błędy w ofertach wykonawców. Będzie także można zmienić wszystkie elementy specyfikacji łącznie z kryteriami oceny ofert oraz warunkami udziału w postępowaniu oraz sposobem ich oceny.

Podatnikiem VAT jest gmina jako jednostka samorządu terytorialnego posiadająca osobowość prawną. Urząd gminy jest jedynie aparatem pomocniczym gminy, a nie podatnikiem VAT.

Pomoc dla uczniów w postaci darmowych podręczników lub stypendiów jest zwolniona z podatku, gdy przyznano ją na podstawie ustawy o systemie oświaty. Stypendia ufundowane przez gminy i organizacje pożytku publicznego są zwolnione do limitu.

Jaki tryb zamówienia publicznego należy wybrać w sytuacji, gdy na rynku jest wielu wykonawców, a zamawiający ma mało czasu na przeprowadzenie postępowania? Czy w takim przypadku zapytanie o cenę będzie najlepszym rozwiązaniem?

Mimo planowanej na 2009 rok obniżki PIT, do kasy państwa wpłynie ponad 1 mld zł więcej.,10 mln osób otrzymujących z ZUS i KRUS emerytury i renty dostanie 6-proc. podwyżkę. O około 80 gr wzrośnie cena paczki papierosów, a o 23 gr litr gazu na stacji benzynowej.

Rozliczenie dotacji przekazanych np. przez gminy organizacjom pozarządowym następuje na podstawie sprawozdania z wykonania zadania częściowego i ostatecznego, w terminach określonych w umowie o przekazanie dotacji.

Inwentaryzacja aktywów i pasywów w sektorze publicznym

Data przychodu w księdze inwentarzowej

Przyczyny i sankcje nieważności umowy o udzielenie zamówienia publicznego - projekt zmian

Prawidłowa ewidencja dochodów własnych przedszkola

Ewidencja dotacji rozwojowej

Dopuszczalny zakres kontroli skarbowej

Zamówienia publiczne w pytaniach i odpowiedziach

Czy dochody zakładu budżetowego podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym

Podmiotowość podatkowa urzędu jednostki samorządu terytorialnego w zakresie VAT

Zaliczki wypłacane przez jednostkę budżetową

Przygotowanie i zmiana budżetu samorządowego krok po kroku

Skutki nieterminowego odprowadzenia dochodów budżetu państwa

Kiedy cenę w ofercie można uznać za rażąco niską

Akredytywa budżetowa

Omyłki w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego

Kadry i płace w sferze budżetowej

Wadium zatrzymane przez zakład budżetowy

Ewidencja opłaty komorniczej w jednostkach państwowych

Zmiany w audycie wewnętrznym

Ewidencjonowanie majątku Skarbu Państwa

Korekta faktur wystawionych na urząd gminy

Na kim ciąży obowiązek opracowania harmonogramu realizacji budżetu

Zaliczki dla pracowników

Jak opodatkować diety radnego

Zasady rozliczania VAT organów samorządowych

Skonsolidowany bilans jednostki samorządu terytorialnego za 2008 r.

Podatki i opłaty lokalne

Postępowanie przetargowe w sprawie nieruchomości

Planowane zmiany w kontroli skarbowej: skutki dla samorządów

Rozliczanie pomocy publicznej - ulga inwestycyjna

Jak prawidłowo przygotować przetargi na boiska objęte programem Orlik 2012

Kto może być członkiem komisji przetargowej

Jak podatkowo rozliczyć upominki przyznawane przez samorząd

Czy wybór inkasenta jest zamówieniem publicznym

Kryzys zmniejszy wpływy gmin

Kredyt dla gmin-budownictwo

Nagrody i zwrot kosztów wolontariuszy

Zasady dofinansowania remontów budynków

Zasady inwentaryzacji w jednostce budżetowej

Korzyści dla gmin z emisji obligacji komunalnych

Inwestycje unijne nie są wliczane do zadłużenia samorządu

Jaka jest rola skarbnika w zarządzaniu finansami

Struktura budżetu

Planowanie i prognozowanie na rok 2009

Przetargi publiczne będą przeprowadzane łatwiej

Urząd gminy nie płaci VAT

Jak rozliczyć podatkowo pomoc dla uczniów

Zapytanie o cenę jako jeden z trybów szybkiego wyboru oferty

Budżet 2009: zmaleją podatki, wzrosną pensje i emerytury

Dotacje samorządu dla organizacji pozarządowych