Finanse publiczne, Sektor publiczny

Finanse samorządów to temat, który wraca w debacie publicznej regularnie. Ostatnie lata przyniosły jednak szczególnie istotne zmiany – od wprowadzenia Polskiego Ładu, po ustawę z października 2024 roku, która znacząco przeorganizowała sposób zasilania budżetów gmin, powiatów i województw. O tym, co w praktyce oznacza nowy model finansowania, mówił podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu prof. Paweł Felis ze Szkoły Głównej Handlowej.

Generatywna sztuczna inteligencja niesie ze sobą obietnicę rozszerzania inteligencji i prędkości uczenia się. Zanim to jednak nastąpi, menedżerowie ds. IT (CIOs) z sektora publicznego będą musieli skoncentrować się na unowocześnieniu swoich organizacji. 

Finanse publiczne. Polacy znają pojęcia budżetu państwa, inflacji, deficytu czy długu. Nie rozumieją jednak mechanizmów rządzących finansami publicznymi. Czy raport opracowany przez Instytut Finansów pokazujący, w jaki sposób państwo finansuje swoje działania poszerzy tę wiedzę?

Ustawa budżetowa na 2023 r. została 3 lutego podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę.  Budżet zakłada dochody na poziomie 604,5 mld zł, wydatki nie większe niż 672,5 mld zł oraz deficyt, który nie powinien przekroczyć 68 mld zł.

OPIS NIEPRAWIDŁOWOŚCI: Rada gminy postanowiła przyjąć na sesji rady gminy specjalną uchwałę w sprawie przekazania środków finansowych na Fundusz Wsparcia Oddziału Straży Granicznej z przeznaczeniem na zakup wyposażenia dla funkcjonariuszy Straży Granicznej. W założeniu radnych ma to wspomóc jednostki Straży Granicznej; co jest rzeczą niezbędną w obliczu aktualnego kryzysu na Ukrainie, a co w części dotyczy także interesów Polski.

Rejestr umów JSFP. Od 1 lipca 2022 r. zostanie utworzony rejestr umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych. Kto nie wykonuje lub nie dopuszcza do wykonania obowiązku prowadzenia, aktualizacji, udostępnienia lub wprowadzania danych do rejestru umów, albo podaje w nim nieprawdziwe dane, będzie podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

ESG w sektorze publicznym. Gdy mówi się o biznesie, równie często jak o CSR (społeczna odpowiedzialność biznesu), mówi się ostatnio o ESG. Chciałbym jasno powiedzieć, że w sektorze publicznym (państwowym i samorządowym) też powinniśmy mówić o ESG, tak jak już dziś zaczynamy mówić o Compliance, czy CSR w sektorze publicznym.

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowelizacji ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, przewidujący nowe obowiązki i sankcje. Obowiązkowe ma być np. informowanie o umowach, przekraczających 10 tys. zł.

W dniu 8 września 2020 r. CBA opublikowało dokument zatytułowany: "Wytyczne w zakresie tworzenia i wdrażania efektywnych programów zgodności (compliance) w sektorze publicznym".

8 września 2020 r. CBA opublikowało dokument: "Wytyczne w zakresie tworzenia i wdrażania efektywnych programów zgodności (compliance) w sektorze publicznym". W wytycznych CBA omówiło pokrótce dziewięć komponentów programów zgodności. Pierwszy z nich to „Zaangażowanie kierownictwa”.

Od stycznia 2021 r. pracownicy sektora finansów publicznych wchodzą do Pracowniczych Planów Kapitałowych. Rząd, choć planuje zamrożenie funduszu płac, wciąż chce włączenia tej sfery do programu.

Wielomiliardowe wsparcie uruchamiane w ramach kolejnych odsłon Tarczy Antykryzysowej nie powinno być jedyną odpowiedzią państwa polskiego na kryzys gospodarczy wywołany pandemią koronawirusa. Warto sięgać do historii i z niej czerpać naukę, jakich narzędzi użyć do tego, by wykorzystać trudniejsze czasy do modernizacji kraju i przywrócenia gospodarce ścieżki wzrostu gospodarce. W ocenie Instytutu Staszica polskie władze powinny skorzystać z zagranicznych doświadczeń w zakresie finansowania inwestycji infrastrukturalnych. Należy przy tym wziąć pod uwagę, że unijne źródła finansowania nie mogą być traktowane jako jedyne albo kluczowe w wieloletniej perspektywie.

Kradzież danych, zakłócanie działalności, a coraz częściej również dezinformacja – to główne cele cyberprzestępców atakujących instytucje publiczne. Sektor ten nadal w dużej mierze korzysta z przestarzałych i nieaktualnych systemów, nie jest też świadomy skali ryzyka. Kontrola NIK wykazała, że aż 75% polskich szpitali nie przestrzega wymogów dotyczących ochrony przed złośliwym oprogramowaniem, odpowiednich procedur autoryzacji i nadawania uprawnień.[1] Jak zatem zwiększyć bezpieczeństwo instytucji publicznych?

Projekt ustawy budżetowej na 2020 r. trafił do Sejmu. Deficyt sektora finansów publicznych w 2020 r. ma wynieść 1,2 proc. PKB

40 tys. zł kary na Burmistrza miasta za nieprzestrzeganie RODO nałożył Urząd Ochrony Danych Osobowych. Jest to pierwsza kara dla podmiotu publicznego w związku z ochroną danych osobowych.

Spór o udostępnienie informacji publicznej wiąże się z możliwością poniesienia przez instytucję publiczną dodatkowych kosztów. Chodzi nie tylko o koszty wynikające z poniesienia własnych wydatków czy o zwrot kosztów przeciwnika. Niekiedy kosztami urzędu są również specyficzne sankcje finansowe, orzekane przez sądy administracyjne.

Nowelizacja ustawy okołobudżetowej na 2018 r. podpisana przez Prezydenta. Przewidziano powiększenie funduszu zapasowego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Nie jest dopuszczalne, aby w tej samej sprawie Gmina występowała w podwójnej roli tj. organu i strony skarżącej. Uchwała Rady Gminy jest w istocie uchwałą tej Gminy i Gmina nie może jej skarżyć do sądu administracyjnego – uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Białymstoku, odrzucając skargę Gminy na uchwałę w sprawie budżetu (Postanowienie WSA w Białymstoku, sygn. akt I SA/Bk 213/18).

Gmina, która chce uzyskać status uzdrowiska musi spełnić kilka warunków. Przede wszystkim powinna posiadać klimat o właściwościach leczniczych, prowadzić gospodarkę odpadami, a także posiadać zakłady lecznictwa uzdrowiskowego.

Zgodnie z założeniami, przedstawionymi 23 października 2017 roku, głównym celem nowej ustawy o jawności życia publicznego jest zwiększenie transparentności oraz kontroli społecznej nad osobami pełniącymi funkcje publiczne. Niektóre z zapowiadanych zmian zbliżone są do innych wiodących przepisów antykorupcyjnych takich jak: UK Bribery Act, regulacji amerykańskich czy nowej francuskiej ustawy antykorupcyjnej (Sapin II).

Podczas Forum Ekonomicznego w Krynicy podpisane zostały stosowne umowy z EBI. Dzięki temu Polska otrzyma 730 mln euro dla sektora naukowo-badawczego. Sektor energetyczna także otrzyma środki na inwestycje (250 mln euro).

Przez bariery w przepisach finansowanie zadań publicznych w formie leasingu jest praktycznie niemożliwe. Czy coś się zmieni w tym zakresie?

Według doniesień Eurostatu deficyt sektora finansów publicznych w UE28 w 2016 r. wyniósł minus 1,7 % PKB. Zmniejszył się także dług publiczny, jego wysokość spadła z 85 do 83,5 % PKB.

4 listopada 2016 r. rząd rozpatrzy projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych, przewidujący m.in. wprowadzenie możliwości rezygnacji z dochodzenia roszczeń cywilnoprawnych przez jednostki samorządu terytorialnego, gdy kwota długu nie przekracza 100 zł.

Do podmiotów, które nie posiadają statusu przedsiębiorcy prowadzącego księgi rachunkowe przy użyciu programów komputerowych, należy odpowiednio zastosować okres przejściowy, jaki został przewidziany dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców. Tak wynika z interpretacji ogólnej przepisów prawa podatkowego, wydanej 20 czerwca 2016 r. przez Ministra Finansów.