Dzięki zaangażowaniu wielu ludzi, dla których słowo „samorząd” oznaczało podstawę funkcjonowania państwa demokratycznego, udało się w 1990 r. uchwalić ustawę określającą samorząd jako wspólnotę mieszkańców. Dziś nikt już nie wyobraża sobie codziennego działania bez udziału administracji samorządowej. Przez te 20 lat udało się uregulować i rozwiązać mnóstwo spraw, pozostaje jednak jeszcze wiele do zrobienia.
Od 1 stycznia 2010 r. płatności unijne realizuje Bank Gospodarstwa
Krajowego, który odpowiada również za wypłatę pożyczek dla samorządów
realizujących projekty współfinansowane z Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich. O sprawność nowego systemu spytaliśmy przedstawicieli
Banku.
„Wizerunek lidera jako eksperta budzi z reguły podziw i szacunek,
wpływa na prestiż jego oraz całego miasta, gminy lub powiatu” –
twierdzi dr Magdalena Florek z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu,
specjalizująca się w zakresie marketingu terytorialnego.
Wyłączenia w samorządzie terytorialnym
14.04.2010
Podstawowymi zasadami działania organów publicznych w postępowaniu
administracyjnym jest obiektywizm oraz bezstronność. Organy samorządu
terytorialnego działają w wielu sferach np. jako organy administracyjne
w rozumieniu k.p.a, lub jako organy ustawodawcze samorządu bądź jako
zamawiające w rozumieniu przepisów Prawa zamówień publicznych. Obie
wspomniane zasady są więc realizowane w oparciu o różne regulacje
prawne i stosownie do poszczególnych trybów.
Jaki jest status prawny Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w
ramach finansów publicznych? Komenda jest jednostką budżetową
podsektora rządowego i jej podległość staroście jest niejako
„okrojona”? Czy w związku z tym starosta może zlecić wykonanie audytu w
komendzie przez zatrudnionego w starostwie audytora?
Przekształcanie zakładów budżetowych
30.04.2010
Jakie zapisy zawrzeć w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o
100% własności gminy, która została utworzona z likwidowanego
samorządowego zakładu budżetowego?
Struktura organizacyjna gminy
14.04.2010
Istnieje wiele definicji  pojęcia struktura organizacyjna. W większości jednak mówią one o podmiotach prywatnych, które działają w oparciu o kryteria rynkowe i w związku, z tym definicji tych nie powinno się odnosić do gmin. Ze względu na zadania, które realizuje gmina jej struktura organizacyjna oparta jest na nieco innych zasadach.
Nowa ustawa o finansach publicznych wprowadza zmiany w organizacji sektora finansów publicznych, m.in. dotyczące funkcjonowania zakładów budżetowych. W artykule wskazujemy – jakie zasady obowiązują przy ich likwidacji oraz przekształceniu.
Jak uatrakcyjnić wizerunek centrum miasta
24.03.2010
Główna ulica czy centralny rynek to w większości miast najważniejszy punkt, który przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów. Regres czy nawet tylko brak rozwoju takiego miejsca jest odbierany jako upadek miasta. Tak stało się m.in. w Łodzi, ale są już pomysły na przywrócenie głównej ulicy tej metropolii wcześniejszej świetności.
Terminy odgrywają w postępowaniu administracyjnym rolę gwarancyjną wobec strony. Czynność dokonana przez stronę (lub inne podmioty) w ustawowym terminie powinna wywoływać określone przez prawo skutki. Jednocześnie jednak niezachowanie terminu łączyć się może z różnymi konsekwencjami dla strony postępowania (lub innego podmiotu), w zależności od rodzaju tego terminu.
Sposoby przekształcenia zakładów budżetowych
26.04.2010
Ponad rok pozostał samorządom na zlikwidowanie niektórych zakładów budżetowych. Okres ten gminy powinny wykorzystać na wybór rozwiązań, które zastąpią likwidowane jednostki i będą najlepsze dla mieszkańców. Możliwości obecnie jest wiele, a po 1 stycznia 2010 r. będzie jeszcze więcej.
Wobec pracowników samorządowych możliwe jest stosowanie elastycznych norm czasu pracy. Ważne jest jednak indywidualne podejście do pracownika i dobór odpowiedniej normy pracy w określonej dziedzinie działalności samorządu.
Obowiązująca od 1 stycznia 2009 r. nowa ustawa o pracownikach samorządowych zmieniła zasady ich wynagradzania. Pracodawcy zyskali w tym zakresie więcej swobody w porównaniu z regulacjami poprzedniej ustawy, co jednak nie oznacza, że system płacowy każdego urzędu stał się prostszy i przejrzystszy.
Praca w oczach urzędnika
05.05.2010
Wielokrotnie pojawiają się głosy oceniające pracę urzędnika. Często są to opinie uwzględniające punkt widzenia tylko jednej strony – klienta. Warto więc popatrzeć na pracę osoby zza biurka także jej oczami...
Pozbawienie jednostki samorządu terytorialnego udziału w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest zgodne z Konstytucją. Taka sentencja została zawarta w wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Skuteczne narzędzia kampanii wyborczej
02.11.2010
Profesjonalna kampania wyborcza powinna wykorzystywać narzędzia marketingu politycznego. Obecne możliwości techniczne powodują, że posługiwanie się nimi nie musi być drogie.
Dodatek mieszkaniowy przyznaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta w drodze decyzji administracyjnej. Sprawę o przyznanie dodatku prowadzi w oparciu o przepisy k.p.a., z uwzględnieniem regulacji zawartych w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Ustawa) i wydanych do niej rozporządzeniach wykonawczych.
Rola sekretarza gminy
25.05.2011
Zmieniona ustawa o pracownikach samorządowych wprowadziła obowiązek utworzenia stanowiska sekretarza w każdej gminie. Jaką rolę w praktyce odgrywa praca sekretarza, będącego po wójcie, najwyższym rangą urzędnikiem samorządowym w gminie. 
Profesorom Jerzemu Regulskiemu i Michałowi Kuleszy oraz Sędziemu Jerzemu Stępniowi, a także pozostałym osobom zaangażowanym w przygotowanie reformy samorządowej zawdzięczamy to, że dziś gminy, powiaty i województwa stały się integralną częścią władzy publicznej, bez której trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie państwa. W 20. rocznicę rozpoczęcia prac nad reformą rozmawiamy z jej współtwórcami.
Termin na przygotowanie regulaminów wygradzania mija 2 lipca 2009 r. Muszą je opracować wszystkie jednostki, do których ma zastosowanie ustawa o pracownikach samorządowych. Warto więc wiedzieć, jakie są wymogi dotyczące treści regulaminu
Rynek kredytów dla samorządów w 2009 r.
23.03.2010
Wzrósł koszt pozyskania finansowania bankowego dla jednostek samorządu terytorialnego w 2009 r. Wyższą marżę zapłacą zwłaszcza te samorządy, które planują zaciągnąć kredyty długoletnie.
Rynek kredytów dla samorządów w 2009 r.
09.01.2012
Wzrósł koszt pozyskania finansowania bankowego dla jednostek samorządu terytorialnego w 2009 r. Wyższą marżę zapłacą zwłaszcza te samorządy, które planują zaciągnąć kredyty długoletnie.
Strona internetowa jako forma promocji
23.03.2010
Strona internetowa pozwala w prosty sposób na dotarcie z informacją o działalności naszej organizacji do praktycznie nieograniczonego kręgu odbiorców. Co więcej, ludzie coraz częściej szukają potrzebnych informacji, przede wszystkim w Internecie. Potencjalny sponsor, darczyńca czy wolontariusz też często będzie najpierw szukał naszej organizacji w sieci, a dopiero później kontaktował się z organizacją osobiście.
Kwalifikacje pracowników samorządowych
30.05.2011
Wymagania kwalifikacyjne, jakim musi sprostać przyszły pracownik samorządowy, zależą w dużej mierze od tego, na jakim stanowisku ma zostać zatrudniony. Wyższe wymagania dotyczą stanowisk kierowniczych, a niższe pracowników niższego szczebla. Wynika to z zakresu powierzonego przyszłemu pracownikowi obowiązków i zadań oraz odpowiedzialności. Jest jednak kilka warunków, które bezwzględnie musi spełniać każdy pracownik samorządowy niezależnie od tego, jakie stanowisko piastuje.
Kwalifikacje pracowników samorządowych
05.05.2010
Wymagania kwalifikacyjne, jakim musi sprostać przyszły pracownik samorządowy, zależą w dużej mierze od tego, na jakim stanowisku ma zostać zatrudniony. Wyższe wymagania dotyczą stanowisk kierowniczych, a niższe pracowników niższego szczebla. Wynika to z zakresu powierzonego przyszłemu pracownikowi obowiązków i zadań oraz odpowiedzialności. Jest jednak kilka warunków, które bezwzględnie musi spełniać każdy pracownik samorządowy niezależnie od tego, jakie stanowisko piastuje.
Rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, powinna pamiętać, że integralną częścią tej uchwały jest załącznik graficzny przedstawiający granice obszaru objętego projektem planu.
Dożywianie dzieci jest zadaniem należącym do kompetencji gminy. Samorządy mogą otrzymać dotacje na ten cel z budżetu państwa. Można także za pośrednictwem Agencji Rynku Rolnego zorganizować bezpłatne dostawy mleka do szkół. Od przyszłego roku ruszy unijny program dostawy owoców i warzyw dla dzieci w wieku do dziesięciu lat.
Od 2009 r. sołtys i rada sołecka, zgodnie z projektem ustawy o funduszu sołeckim, ma dysponować środkami publicznymi. Powołanie funduszy sołeckich ma spowodować dopływ środków do zapóźnionych w rozwoju wsi. Z drugiej strony odbierze pieniądze gminom, zmniejszając ich możliwości inwestycyjne.
Jednostki samorządu terytorialnego, kupując energię elektryczną, powinny stosować konkurencyjne tryby udzielania zamówień publicznych. W celu umożliwienia wykonawcom przedłożenia prawidłowych i kompletnych ofert istotne jest, aby zamawiający właściwie i w sposób wyczerpujący dokonał opisu przedmiotu zamówienia oraz wskazał jego wielkość lub zakres.
Zaszeregowania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów dokonuje, nadaje kategorię oraz prowadzi ich ewidencję marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu hotelarskiego. Zaszeregowania pól biwakowych dokonuje i prowadzi ich ewidencję wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce ich położenia.
W lecie wzrasta liczba organizowanych imprez plenerowych. Ze względu na udział znaczącej liczby uczestników stają się one imprezami masowymi. Samorząd, który organizuje taką imprezę, musi zdawać sobie sprawę z konieczności spełnienia wielu wymogów. Z kolei wójt, burmistrz czy prezydent miasta musi dołożyć wszelkiej staranności, aby organizator zapewnił bezpieczeństwo uczestnikom imprezy.
Przygotowywana reforma finansów publicznych zakłada włączenie do systemu nadzoru budżetowego zadań realizowanych przez ponad 3 tys. zakładów budżetowych i prawie 1 tys. gospodarstw pomocniczych.
W przypadku należności realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego na rzecz Skarbu Państwa uprawnienia do dokonywania umorzeń (rozkładania na raty, odraczania) posiada zarząd jednostki samorządowej. Uprawnienie to przysługuje tylko do kwoty 40 tys. zł. Po przekroczeniu tej kwoty właściwym dysponentem (np. do umorzenia) części budżetowej jest np. wojewoda.
Zbliża się ostateczny termin na złożenie oświadczeń majątkowych. Są one składane np. przez radnych i wójtów co roku do 30 kwietnia. Oświadczenie majątkowe przechowuje się przez sześć lat. Informacje zawarte w oświadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego oświadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomości.
Zbliża się ostateczny termin na złożenie oświadczeń majątkowych. Są one składane np. przez radnych i wójtów co roku do 30 kwietnia. Oświadczenie majątkowe przechowuje się przez sześć lat. Informacje zawarte w oświadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego oświadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomości.
Sporządzane przez organ wykonawczy sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego może mieć różną formę, lecz musi uwzględniać wszystkie elementy wynikające z uchwały budżetowej.
Zmiana nazw ulic i obowiązki gmin
25.03.2010
Nadawanie nazw ulicom w gminach miejskich nie jest przywilejem, lecz obowiązkiem gmin. Uchwała rady gminy w sprawie nadania nazwy ulicy ma charakter aktu ogólnego i jest zaliczana do przepisów gminnych.
 Czy radnemu przysługuje wynagrodzenie w formie diety za pracę w komisji
rozwiązywania problemów alkoholowych?
Czy reprezentacja gminnej osoby prawnej zależy od formy prawnej? Czy wójt ma prawo do reprezentacji spółki komunalnej w sądzie?
Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę nad przestrzeganiem i stosowaniem przepisów o ochronie środowiska w sprawach objętych ich właściwością. Samorządy terytorialne powinny m.in. zapewnić udział społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie programu ochrony środowiska.
Starostwo powiatowe musi gromadzić i udostępniać zbiór aktów prawa miejscowego ustanowionych przez powiat. Urząd gminy prowadzi zbiór przepisów gminnych. Dzienniki urzędowe, zbiory aktów prawa miejscowego powiatów i gmin udostępnia się nieodpłatnie poprzez środki komunikacji elektronicznej.
Przekształcanie publicznych szpitali w spółki prawa handlowego trwa już od co najmniej kilku lat. Obecnie liczbę niepublicznych szpitali samorządowych szacuje się na ponad 50. Dzięki zmianie formy własności placówki pozbyły się zadłużenia, prowadzą restrykcyjną politykę finansową i kontrolują koszty swojego działania.
W jaki sposób jednostki samorządu terytorialnego mogą ubiegać się o nadanie certyfikatu ISO? Jakie warunki powinny spełniać? Co daje posiadanie certyfikatu ISO?
Albo mandat posła, albo mandat radnego
25.05.2010
Ponad stu nowych parlamentarzystów musi się zdecydować na to czy pozostają w samorządzie, czy rozpoczynają pracę w Sejmie lub Senacie. Zgodnie z przepisami mają na to 14 dni od momentu oficjalnego ogłoszenia wyników wyborów. Termin ten upływa 9 listopada.
Pracownik samorządowy w trakcie wykonywania swoich obowiązków musi przede wszystkim przestrzegać prawa. Za naruszenie ciążących na nim obowiązków grozi mu postępowanie dyscyplinarne.
Jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać z budżetu dotacji celowych, do których można zaliczyć dotacje na realizację zadań zleconych podmiotom niepublicznym na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Z budżetu można również przekazywać dotacje na podstawie porozumień w sprawie przekazania zadań innym jednostkom samorządu terytorialnego lub dotacje w ramach pomocy finansowej udzielanej innej jednostce samorządu terytorialnego.
Zatrudnianie pracowników bez wymaganego stażu pracy oraz pomijanie procedur konkursowych przy obsadzaniu stanowisk urzędniczych - to główne wnioski pokontrolne sformułowane w raporcie NIK na temat prawidłowości zatrudniania pracowników na stanowiskach urzędniczych w administracji samorządowej.
Pracownik samorządowy w trakcie wykonywania swoich obowiązków musi przede wszystkim przestrzegać prawa. Za naruszenie ciążących na nim obowiązków grozi mu postępowanie dyscyplinarne.
Jak gminy mogą sfinansować usuwanie azbestu
24.03.2010
Samorządy gminne w opinii NIK niedostatecznie realizują rządowy program usuwania azbestu. Na przedsięwzięcia z tym związane są środki m.in. w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz funduszach wojewódzkich. Ważny jest tryb wyłaniania wykonawców prac polegających na usuwaniu azbestu.
Nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego sprawuje prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w sprawach dotyczących finansów regionalna izba obrachunkowa. W ramach swoich kompetencji wojewoda może kwestionować akt samorządu. Najczęściej przez tzw. zarządzenia zastępcze.